Những tác phẩm điêu khắc nổi tiếng nhất mọi thời đại (Phần 1)

Khác với hội họa, điêu khắc là nghệ thuật ba chiều, cho phép người xem chiêm ngưỡng từ mọi góc độ. Giống như nghệ thuật đường phố, một số tác phẩm điêu khắc có kích thước lớn, táo bạo và không thể bỏ lỡ. Trong khi đó, những tác phẩm khác lại mang vẻ đẹp tinh tế, đòi hỏi sự quan sát tỉ mỉ. Ngay tại thành phố New York, bạn có thể chiêm ngưỡng những tác phẩm quan trọng ở Công viên Trung tâm, trong các bảo tàng như The Met, MoMA, Guggenheim, hoặc như một phần của nghệ thuật công cộng ngoài trời. Hầu hết các tác phẩm điêu khắc nổi tiếng này đều có thể được nhận diện ngay cả với những người không chuyên.

Từ bức tượng David của Michelangelo đến Brillo Box của Warhol, những tác phẩm mang tính biểu tượng này không chỉ đại diện cho thời đại mà còn phản ánh phong cách của chính người sáng tạo. Hình ảnh không thể lột tả hết vẻ đẹp của chúng, vì vậy, bất kỳ ai yêu mến những kiệt tác này đều nên chiêm ngưỡng trực tiếp để cảm nhận trọn vẹn.

1. Venus of Willendorf (Vệ nữ Willendorf), 28,000–25,000 TCN 

Tác phẩm điêu khắc nguyên thủy của lịch sử nghệ thuật, bức tượng nhỏ bé này cao hơn 10 cm và được phát hiện tại Áo vào năm 1908. Chưa ai biết chính xác chức năng của nó, nhưng các giả thuyết đưa ra rất đa dạng, nhiều người cho rằng đây là biểu tượng của nữ thần sinh sản. Một số học giả thậm chí cho rằng đây có thể là chân dung tự họa do một phụ nữ tạo ra. Đây là tác phẩm nổi tiếng nhất trong số nhiều hiện vật tương tự có niên đại từ thời kỳ Đồ Đá Cũ.

2. Bust of Nefertiti (Tượng chân dung Nefertiti), 1345 TCN

Bức chân dung này đã trở thành biểu tượng của vẻ đẹp nữ giới kể từ khi được khai quật vào năm 1912, trong tàn tích của Amarna - thủ đô do vị Pharaoh gây tranh cãi nhất lịch sử Ai Cập cổ đại, Akhenaten, xây dựng. Cuộc đời của hoàng hậu Nefertiti vẫn là một bí ẩn: Có giả thuyết cho rằng bà từng cai trị với tư cách Pharaoh sau khi Akhenaten qua đời - hoặc có khả năng cao hơn, là nhiếp chính cùng với vị vua trẻ Tutankhamun. Một số nhà Ai Cập học còn tin rằng bà chính là mẹ ruột của Tutankhamun. Bức tượng bán thân bằng đá vôi phủ thạch cao này được cho là tác phẩm của Thutmose, nhà điêu khắc hoàng gia dưới triều đại Akhenaten.

3. The Terracotta Army (Đội quân đất nung), 210–209 TCN

Được phát hiện vào năm 1974, Đội quân Đất nung là một quần thể tượng đất sét khổng lồ được chôn cất trong ba hố lớn gần lăng mộ của Tần Thủy Hoàng, vị hoàng đế đầu tiên của Trung Quốc, qua đời vào năm 210 TCN. Đội quân này được tạo ra với mục đích bảo vệ ông trong thế giới bên kia và theo ước tính, có thể bao gồm hơn 8.000 binh sĩ, cùng với 670 con ngựa và 130 cỗ chiến xa. Mỗi bức tượng đều có kích thước tương đương người thật, dù chiều cao cụ thể thay đổi theo cấp bậc quân đội.

4. Laocoön and His Sons (Laocoön và Các Con Trai), thế kỷ thứ hai TCN

Có lẽ là tác phẩm điêu khắc nổi tiếng nhất của thời kỳ La Mã cổ đại, Laocoön và Các Con Trai được khai quật ở Rome vào năm 1506 và sau đó chuyển đến Vatican, nơi nó vẫn được trưng bày cho đến ngày nay. Bức tượng lấy cảm hứng từ thần thoại về vị tư tế thành Troy, Laocoön, bị rắn biển - do thần biển Poseidon sai đến - giết chết cùng hai con trai, như một hình phạt vì ông đã cố vạch trần mưu kế con ngựa thành Troy. Ban đầu, tác phẩm được đặt trong cung điện của Hoàng đế Titus, và được cho là sáng tác bởi bộ ba nhà điêu khắc Hy Lạp đến từ đảo Rhodes. Với khả năng lột tả nỗi đau khổ của con người một cách chân thực và đầy kịch tính, tác phẩm này gần như không có đối thủ.

5. Michelangelo, David, 1501-1504

Một trong những kiệt tác mang tính biểu tượng nhất trong lịch sử nghệ thuật, David của Michelangelo ban đầu là một phần của dự án lớn nhằm trang trí các trụ đỡ của nhà thờ chính tòa Florence, Duomo, bằng những bức tượng lấy cảm hứng từ Cựu Ước. David là một trong số đó, và thực tế đã được bắt đầu vào năm 1464 bởi Agostino di Duccio. Trong hai năm tiếp theo, Agostino chỉ kịp phác thảo một phần khối đá cẩm thạch khổng lồ được khai thác từ mỏ đá Carrara nổi tiếng trước khi dừng lại vào năm 1466 mà không ai biết lý do. Một nghệ sĩ khác tiếp tục công việc nhưng cũng chỉ làm trong thời gian ngắn. Khối đá sau đó bị bỏ mặc suốt 25 năm, cho đến khi Michelangelo tiếp quản vào năm 1501, khi ông mới 26 tuổi.

Khi hoàn thành, bức tượng David nặng tới sáu tấn, khiến việc đưa nó lên mái nhà thờ trở nên bất khả thi. Thay vào đó, tác phẩm được đặt ngay trước lối vào Palazzo Vecchio, tòa thị chính của Florence. Với vẻ đẹp hoàn mỹ theo phong cách Phục hưng đỉnh cao, David ngay lập tức được người dân Florence tôn vinh như một biểu tượng của tinh thần kháng cự trước những thế lực đe dọa thành bang. Đến năm 1873, bức tượng được chuyển vào Học viện Mỹ thuật (Accademia Gallery), và một bản sao đã được đặt tại vị trí ban đầu.

6. Gian Lorenzo Bernini, Ecstasy of Saint Teresa (Saint Teresa xuất thần), 1647–52

Được công nhận là một trong những người khai sinh phong cách Baroque La Mã, Gian Lorenzo Bernini đã tạo nên kiệt tác này cho một nhà nguyện trong nhà thờ Santa Maria della Vittoria. Nghệ thuật Baroque gắn liền với phong trào Phản Cải cách, trong đó Giáo hội Công giáo nỗ lực ngăn chặn sự lan rộng của đạo Tin lành khắp châu Âu thế kỷ 17. Những tác phẩm như của Bernini là một phần của chiến lược khẳng định lại giáo lý của Giáo hoàng, và thiên phú của ông trong việc thổi hồn kịch tính vào các chủ đề tôn giáo đã phục vụ hoàn hảo cho mục đích đó.

Saint Teresa xuất thần (Ecstasy of Saint Teresa) là một minh chứng rõ ràng: Tác phẩm tái hiện khoảnh khắc Thánh Teresa thành Ávila - một nữ tu dòng Cát Minh người Tây Ban Nha, đồng thời là nhà thần bí - trải nghiệm cuộc gặp gỡ với một thiên thần mà bà từng mô tả trong các bài viết của mình. Thiên thần được khắc họa ngay khi chuẩn bị đâm một mũi tên vào trái tim bà. Những ẩn ý mang sắc thái nhục cảm trong tác phẩm là không thể nhầm lẫn, đặc biệt qua biểu cảm ngây ngất của vị nữ tu và những lớp vải uốn lượn ôm lấy cả hai nhân vật. Là một kiến trúc sư bên cạnh vai trò điêu khắc gia, Bernini cũng đã thiết kế toàn bộ không gian nhà nguyện, kết hợp đá cẩm thạch, thạch cao và tranh vẽ để tạo nên một bối cảnh đầy mê hoặc.

Đọc tiếp: Phần 2

Đọc tiếp: Phần 3

Đọc tiếp: Phần 4

Đọc tiếp: Phần 5

Nguồn tham khảo: The top famous sculptures of all time

Biên dịch: Hoàng Linh