Sơn mài là chất liệu hội họa độc đáo của Việt Nam (P3)

Trong kháng chiến chống Pháp, điều kiện làm tranh sơn mài khó khăn, nhưng nhiều họa sĩ vẫn tìm tòi, khắc phục sự khan hiếm về vật liệu và cho ra đời các tác bức tranh sơn mài đẹp. Giai đoạn hòa bình ở miền Bắc, sáng tác sơn mài bùng nổ với những tác phẩm chất lượng. Các tác phẩm vẽ bằng chất liệu sơn mài trưng bày ở Triển lãm mỹ thuật các nước xã hội chủ nghĩa tại Moscow (Liên Xô) năm 1958 đã thu hút nhiều sự chú ý và được bạn bè quốc tế hết lời tán dương. Một loạt tác phẩm sơn mài thành công ra đời, đánh dấu bước chuyển mới của sơn mài với những đề tài rộng lớn của hiện thực mới hình thành, giải phóng khả năng tạo hình của sơn mài. Một số tranh sơn mài nổi tiếng có thể kể đến như: “Tát nước đồng chiêm” (Trần Văn Cẩn), “Nhớ một chiều Tây Bắc” (Phan Kế An), “Giữ lấy hòa bình” (Lê Quốc Lộc), “Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ” (Nguyễn Sáng), “Nhà tranh gốc mít” (Nguyễn Văn Tỵ), “Tre” (Trần Đình Thọ)...

Từ đổi mới (năm 1986) đến nay, nghệ thuật hội họa sơn mài Việt Nam vẫn thể hiện sức sống mãnh liệt. Nhiều họa sĩ trẻ vẫn đam mê theo đuổi sơn mài - công việc nặng nhọc, đòi hỏi sự bền bỉ nhưng có khả năng tạo hứng thú say mê cho họ. Tính chất “mở” trong ứng dụng các kỹ thuật vẽ tranh sơn mài lôi cuốn những họa sĩ ưa khám phá. Mỗi người nghệ sĩ khi đến với sơn mài, với tạng chất, cá tính riêng biệt lại có những thủ pháp kỹ thuật khác nhau, tạo ra những phong cách cá nhân đậm nét. Ngày nay, bảng màu sơn mài đã có tới hàng trăm màu sơn, dễ dàng đáp ứng nhu cầu được tự do biểu đạt của họa sĩ. Những màu sắc mới, ngôn ngữ nghệ thuật hiện đại được thể hiện bằng chất liệu sơn truyền thống tạo ra nét tươi mới cho nghệ thuật sơn mài.

Sơn mài phù hợp với tâm hồn Á Đông, vốn mạnh về diễn đạt đời sống bên trong con người nghệ sĩ. Từ những sự hỗn độn của thế giới hỗn mang tới vẻ đẹp tĩnh lặng đậm chất thiền đều có thể được biểu đạt bằng chất liệu đặc biệt này. Không còn những giới hạn về chất liệu, con đường của sơn mài còn rộng, còn dài, là miền đất màu mỡ nhưng cũng đầy thử thách cho những ai quyết tâm chinh phục.

ThS VŨ THỊ HẰNG, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Xem thêm phần 1 tại đây

Xem thêm phần 2 tại đây

Nguồn: https://www.qdnd.vn/van-hoa/doi-song/son-mai-la-chat-lieu-hoi-hoa-doc-dao-cua-viet-nam-705533