-
-
-
Tổng tiền thanh toán:
-
Tin tức
Nghệ sĩ người Mỹ gốc Á tiên phong mà bạn cần biết tên (Phần 3)
Khi Tháng Lịch sử Người Mỹ gốc Á và Người dân các đảo Thái Bình Dương dần khép lại, đây là dịp quan trọng để nhìn lại và ghi nhận những đóng góp to lớn của các nghệ sĩ, kiến trúc sư, nhà sưu tập và nhà hoạt động thuộc cộng đồng AAPI – những người đã làm thay đổi dòng chảy của lịch sử nghệ thuật không chỉ tại Hoa Kỳ mà còn trên toàn thế giới.
Dưới đây là danh sách 25 nghệ sĩ gốc Á và người dân các đảo Thái Bình Dương đã để lại dấu ấn sâu đậm trong nghệ thuật hiện đại và đương đại – với những tác phẩm trải dài trên nhiều chất liệu, phong cách và trào lưu nghệ thuật khác nhau.
On Kawara (1932–2014)
On Kawara là một nghệ sĩ độc đáo khi biến thời gian thành chất liệu chính của nghệ thuật. Trong suốt gần 50 năm, từ 1966 đến 2013, ông đều đặn thực hiện chuỗi “Bức tranh ngày tháng” – mỗi bức đơn giản chỉ ghi ngày hôm đó được vẽ, trên nền sơn một màu duy nhất. Dù thoạt nhìn giản dị, nhưng chính sự kiên định và hệ thống hóa của ông đã khiến người xem phải suy ngẫm sâu xa về sự trôi đi của thời gian và sự tồn tại của chính mình.
Sinh ra tại Nhật Bản, Kawara sống đời du mục, và điều đó phản ánh trong các tác phẩm của ông: ngày tháng luôn được viết bằng ngôn ngữ và quy ước bản địa của nơi bức tranh được thực hiện. Các dự án khác như One Million Years [Past] và [Future] – liệt kê lần lượt một triệu năm trong quá khứ và một triệu năm trong tương lai – cho thấy tầm nhìn siêu vượt, dành tặng cho “tất cả những người đã sống và đã chết” và “người cuối cùng”. Đặc biệt, cáo phó của ông không ghi ngày sinh – ngày mất, mà chỉ đơn giản: “On Kawara đã sống 29.771 ngày.” Một tuyên ngôn thầm lặng nhưng đầy sức nặng, khiến các giám tuyển bộ sưu tập nghệ thuật ngày nay không thể bỏ qua tầm ảnh hưởng của ông.
Yoko Ono (1933–)
Yoko Ono là nghệ sĩ đa phương tiện, nhà hoạt động xã hội, và một biểu tượng văn hóa gây tranh cãi nhưng không thể phủ nhận. Là thành viên chủ chốt của phong trào Fluxus ở New York – cùng với John Cage và George Maciunas – bà vừa tiên phong trong nghệ thuật trình diễn, sắp đặt, vừa không ngừng thử nghiệm với âm nhạc tiên phong. Bà nổi tiếng toàn cầu qua cuộc hôn nhân và những hành động phản chiến với John Lennon, đặc biệt là “bed-in for peace” – một dạng biểu tình độc đáo và đầy thơ mộng chống chiến tranh Việt Nam.
Tuy nhiên, Ono cũng là nạn nhân của định kiến: bị chỉ trích, bị đổ lỗi vô căn cứ là nguyên nhân tan rã của The Beatles. “Tôi nghĩ mình trở thành vật tế thần – một phụ nữ châu Á, một người Nhật Bản – quá dễ để người ta trút giận,” bà chia sẻ. Bất chấp điều đó, Yoko Ono đã và đang khẳng định vị thế của mình như một nghệ sĩ có ảnh hưởng lớn đến nghệ thuật thế kỷ 20 và 21, là người không ngừng thách thức chuẩn mực – và là nguồn cảm hứng cho các thế hệ giám tuyển bộ sưu tập nghệ thuật hậu hiện đại.
Bernice Bing (1936–1998)
Bernice Bing – thường được gọi trìu mến là “Bingo” – là một nghệ sĩ Mỹ gốc Hoa đồng tính, sống giữa giao điểm của nhiều bản sắc bị gạt ra ngoài lề. Tuổi thơ của Bing trôi qua trong trại trẻ mồ côi và các gia đình nuôi người da trắng tại Oakland, California. Tại Trường Nghệ thuật & Thủ công California, cô học dưới sự hướng dẫn của Saburo Hasegawa – người đã đưa cô tiếp xúc với Thiền tông, thư pháp và triết lý Đông phương. Những điều ấy về sau thấm đẫm trong các bức tranh Biểu hiện Trừu tượng của cô.
Là một phần của giới nghệ sĩ beatnik ở San Francisco, Bing luôn đấu tranh để xác định vị trí của mình trong một hệ thống do nam giới da trắng thống trị. Trong nhật ký, cô từng viết: “Là một phụ nữ, người châu Á và là người đồng tính, tôi phải bắt đầu khôi phục thực tại của mình từ đâu?” Một câu hỏi dũng cảm, mà ngày nay, các nhà giám tuyển bộ sưu tập nghệ thuật nhìn lại như lời tiên tri cho những phong trào nghệ thuật mang tính giải phóng bản sắc sau này.
Shigeko Kubota (1937–2015)
Là một gương mặt nổi bật của nghệ thuật video và trình diễn, Shigeko Kubota đã làm nên lịch sử bằng những tác phẩm đậm chất nữ quyền, tiên phong và không khoan nhượng. Năm 1965, bà gây chấn động tại FluxFest khi thực hiện tác phẩm Vagina Painting, dùng cọ gắn vào nội y và vẽ lên sàn bằng sơn đỏ – một sự đụng chạm táo bạo với cả nghệ thuật phương Tây và văn hóa truyền thống Nhật Bản.
Mặc dù tác phẩm này nổi tiếng, phần lớn sự nghiệp của Kubota được gắn liền với nghệ thuật video – thứ mà bà gọi là “cây cọ mới”. Bà là một trong những người đầu tiên sử dụng máy quay Sony Portapak cầm tay, và đã biến hình ảnh động thành chất liệu điêu khắc đương đại. Kubota kết hôn với Nam June Paik – người khai sinh nghệ thuật video – và chăm sóc ông trong những năm cuối đời. Những sáng tạo của bà tiếp tục được các giám tuyển bộ sưu tập nghệ thuật toàn cầu nhắc đến như một di sản quan trọng của nghệ thuật nữ quyền và công nghệ.
Zarina (1937–2020)
Zarina Hashmi, thường được biết đến đơn giản là Zarina, là một nghệ sĩ Ấn Độ có phong cách tối giản nhưng cảm xúc vô biên. Sinh ra tại Aligarh, Ấn Độ, Zarina đã sống cuộc đời di cư, lưu lạc giữa các quốc gia do chồng bà là nhà ngoại giao. Biến động từ cuộc chia cắt Ấn Độ - Pakistan khiến bà mất đi cảm giác thuộc về – nỗi nhớ ấy trở thành trung tâm trong nghệ thuật của bà.
Tác phẩm Home Is a Foreign Place (1999) – một loạt bản khắc gỗ đen trắng – thể hiện hình ảnh ký ức về quê nhà, đồng thời chất chứa cả nỗi buồn ly hương và những mối dây ràng buộc về địa chính trị. Zarina từng nói: “Nhiều người đến xem triển lãm của tôi và bật khóc. Họ nói, ‘Đây cũng là câu chuyện của chúng tôi.’” Chính cảm xúc chân thành đó đã đưa bà trở thành một trong những nghệ sĩ nữ được giám tuyển bộ sưu tập nghệ thuật tìm kiếm nhiều nhất trong những năm gần đây – không chỉ bởi vẻ đẹp hình thức, mà bởi khả năng chạm đến nỗi cô đơn và sự tìm kiếm bản ngã của con người hiện đại.
Biên dịch: Phương Anh
Nguồn: Artnews
