8 Vụ Trộm Tác Phẩm Nghệ Thuật Thất Bại Nhất Mọi Thời Đại, Bao Gồm Cả Chiếc Xe Trốn Thoát Không Chạy Được Của “Van Gogh”

( A blundering burglar tries to make off with a masterpiece )

Mang trong mình yếu tố nguy hiểm, hào nhoáng, bí ẩn và tinh ranh, các vụ trộm tác phẩm nghệ thuật luôn có sức hấp dẫn kỳ lạ. Những phi vụ bất hợp pháp trị giá hàng triệu đô la này đã trở thành cảm hứng cho nhiều bộ phim điện ảnh ăn khách (như Entrapment chẳng hạn). Vụ cướp vĩ đại và chưa được phá án tại Bảo tàng Isabella Stewart Gardner ở Boston, hay màn nhào lộn táo bạo của tên trộm người Pháp được mệnh danh là “Người Nhện” – Vjeran Tomic, đều khiến người ta tin rằng các “siêu trộm” trong phim là có thật, nhẹ nhàng vượt qua hệ thống tia laser an ninh trong bóng tối.

Chỉ mới tuần này thôi, vào buổi sáng Chủ nhật nắng đẹp ngày 19 tháng 10, bốn tên trộm bịt mặt, mang theo dụng cụ cơ khí, đã đột nhập vào bảo tàng Louvre – nơi được xem là bảo tàng có lượng khách tham quan nhiều nhất thế giới – và đánh cắp tám món báu vật còn lại trong bộ sưu tập Ngọc báu của Hoàng gia Pháp, với tổng giá trị ước tính 102 triệu đô la. Chúng sử dụng một chiếc xe tải có thang máy cơ khí đỗ sát tường bảo tàng, cưa cửa sổ của phòng trưng bày Apollo – nơi chứa các báu vật. Hai tên trong số đó đã đột nhập vào bên trong, cắt tủ trưng bày và đe dọa nhân viên an ninh gần đó. Toàn bộ vụ án chỉ kéo dài 8 phút. Sau đó, bọn cướp trốn thoát trên xe máy. Tổng số báu vật bị cướp được định giá khoảng 102 triệu đô la.

Tuy nhiên, vụ cướp “đậm chất điện ảnh” này lại không hoàn hảo. Hai món đồ, bao gồm vương miện của Hoàng hậu Eugénie, được tìm thấy gần hiện trường – có vẻ như bị đánh rơi trong lúc tẩu thoát. Chúng cũng đã cố đốt chiếc thang máy cơ khí nhưng không thành công. So với những vụ trộm tác phẩm nghệ thuật thất bại khác, đây vẫn chỉ là lỗi nhỏ. Dưới đây là tổng hợp những vụ trộm “dở khóc dở cười” nhất trong lịch sử – do kẻ trộm thiếu tính toán, hay do hệ thống an ninh quá cẩu thả.

Thất Bại Khi Giả Mạo Một Bức Tranh Dalí

Trước hết, thật kỳ lạ khi từng có một bản phác thảo của Salvador Dalí được treo tại nhà tù Rikers Island trong gần 40 năm. Họa sĩ này đã tặng bức vẽ vào năm 1963, sau khi ông xin nghỉ bệnh đúng ngày đã hứa dạy một lớp học nghệ thuật một ngày tại nhà tù khét tiếng của thành phố New York. Không muốn làm tù nhân thất vọng, họa sĩ người Tây Ban Nha đã nhanh chóng phác họa hình ảnh Chúa Jesus đội vòng gai trên đầu, trên nền thánh giá đỏ, và đề tặng rằng bức vẽ nên được treo trong căn-tin nhà tù.

Nhiều thập kỷ sau, khi bức vẽ bị dính đầy vết thức ăn, các quan chức cẩn thận hơn đã chuyển nó sang khu sảnh riêng, cách xa phạm nhân. Tuy nhiên, năm 2003, bốn nhân viên trại giam đã âm mưu đánh cắp tác phẩm này, tin rằng họ có thể bán nó với giá hơn 1 triệu đô la. Kế hoạch của họ là tạo ra báo động giả bằng chuông báo cháy, tháo bức vẽ thật ra và thay vào đó bằng bản giả. Nhưng có một vấn đề lớn: không ai trong số họ có tài năng Hội họa. Dù đã trộm được bức Dalí thật, bản giả mạo quá tệ và nhanh chóng bị phát hiện.

Tờ New York Times viết rằng: “Bản giả Dalí trông như được vẽ bởi một đứa trẻ không có chút năng khiếu nghệ thuật nào.” Tệ hơn nữa, bản giả được ghim vào mặt sau của tấm kính Plexiglas, thay vì khung gỗ dát vàng nguyên bản. Kết cục, một người phải ngồi tù, một người bị án treo, một người đạt thỏa thuận nhận tội, và một người được thả. Bản vẽ Dalí gốc đến nay vẫn chưa được tìm thấy.

Khi Van Gogh “Xịt Lốp”

Trục trặc xe hơi đã phá hỏng vụ trộm Hội họa lớn nhất trong lịch sử. Tháng 4 năm 1991, những tên cướp có vũ trang đã lấy đi 20 bức tranh của Van Gogh tại Bảo tàng Quốc gia Vincent Van Gogh ở Amsterdam. Một trong số chúng đã trốn trong bảo tàng trước giờ đóng cửa và mở cửa cho đồng bọn vào sau khi đêm xuống.

Những kẻ cướp buộc bảo vệ (trong đó có một người sau này bị xác định là đồng phạm) vô hiệu hóa hệ thống an ninh rồi trói họ lại. Chúng thong thả đi dạo hơn 45 phút, chọn lựa các bức tranh Van Gogh yêu thích rồi cẩn thận cho vào túi đựng quần áo. Tuy nhiên, vụ cướp “hoàn hảo” ấy kết thúc chỉ sau chưa đầy một giờ: các tác phẩm được tìm thấy trong xe hơi ở ga tàu gần đó. Hóa ra chiếc xe thứ hai – chiếc xe mà chúng dự định dùng để tẩu thoát – bị xịt lốp. Khi xe không đến, bọn cướp hoảng sợ, bỏ lại các bức tranh Van Gogh quý giá, trong đó có Hoa Hướng Dương và Người Ăn Khoai Tây, rồi bỏ trốn. Tổng giá trị số tranh lên tới gần 500 triệu đô la.

Sai Lầm Trong Việc Đo Kích Thước

Bên cạnh dụng cụ mở khóa, cưa và găng tay, có lẽ kẻ trộm nên mang thêm thước đo. Năm 2012, hai kẻ trộm ở Stockholm định đánh cắp ba bức tranh, trong đó có Clair-Obscur – bức tranh nổi tiếng của họa sĩ Carl Larsson, người tạo ra phong cách Hội họa “Thuỵ Điển” đặc trưng. Tuy nhiên, chúng đã không tính đến kích thước tranh. Khi bức tranh 1,2m x 0,9m không thể nhét vào xe, chúng buộc phải bỏ lại, suýt cán lên bức tranh khi chạy trốn. Hai bức nhỏ hơn bị vứt trong thùng rác gần đó. Và thật mỉa mai, chiếc xe gây án là một chiếc Ford của Mỹ – lẽ ra chúng nên chọn SUV!

Khi Chính Bảo Tàng Là Người Mắc Lỗi

Lừa một bảo tàng đã khó, nhưng lừa được hai lần thì có thể khiến kẻ cướp sở hữu một bức tranh của Van Gogh trị giá 50 triệu đô la. Bảo tàng Mohamed Mahmoud Khalil ở Cairo, nơi trưng bày bộ sưu tập nghệ thuật châu Âu thế kỷ 19–20 lớn nhất Trung Đông, dường như lại thiếu nghiêm túc trong bảo mật.

Bức Vase With Flowers (1887), thường được gọi là Poppy Flowers, lần đầu bị đánh cắp năm 1978, sau đó được tìm thấy ở Kuwait vài năm sau. Nhưng năm 2010, bức tranh lại bị lấy mất lần thứ hai. Sau vụ việc, nhà chức trách thậm chí còn công bố sai rằng bức tranh đã được thu hồi từ một cặp đôi người Ý, rồi nhanh chóng rút lại thông tin đó.

Thực tế, vụ trộm diễn ra dễ như “đi dạo”: chỉ 7 trong tổng số 43 camera an ninh hoạt động. Bọn trộm thậm chí kéo cả ghế sofa lại để ngồi cắt tranh khỏi khung. Dù hôm đó chỉ có 10 khách tham quan, nhưng đến nay thủ phạm và tung tích bức tranh vẫn chưa được tìm thấy.

Sinh Viên Lấy Cảm Hứng Từ “Oceans 11”

Câu chuyện có thật đằng sau bộ phim American Animals (2018) đến từ một vụ trộm thật tại Mỹ. Năm 2004, bốn sinh viên ở Kentucky đã cố đánh cắp hàng triệu đô la giá trị sách quý từ thư viện đại học, trong đó có bản in đầu tiên của Nguồn gốc các loài của Darwin và các bản vẽ của John James Audubon. Nhóm sinh viên này, bị ám ảnh bởi các phim trộm như Oceans 11, hy vọng bán được số sách qua đường dây ngầm. Kết quả: tất cả đều vào tù.

Kế hoạch “non nớt” này bao gồm việc lên lịch xem sách quý vào ban ngày, rồi khống chế thủ thư. Trong lần đầu tiên, họ hóa trang thành những ông già với ria giả và áo vest, nhưng khi phát hiện có hơn một thủ thư, họ hủy kế hoạch. Lần thứ hai, họ quay lại không hóa trang, dùng súng điện để khống chế, nhưng thủ thư không bất tỉnh mà hét lớn. Bọn trộm hoảng loạn, làm rơi nhiều sách khi chạy.

Dù vụ việc diễn ra giữa mùa thi và họ tưởng mình có bằng chứng ngoại phạm, nhóm này vẫn bị bắt sau vài tuần, khi một trong số họ dùng cùng email đặt lịch hẹn với Christie’s – nhà đấu giá ở New York. FBI nhanh chóng lần ra và bắt giữ. Cả bốn đều nhận án tù bảy năm.

Bị Sinh Viên Ngăn Chặn Sau Trận Super Bowl

Tháng 2 năm 2017, ngay sau chiến thắng Super Bowl của đội Patriots, ba sinh viên Đại học Boston đã ngăn chặn một vụ trộm nghệ thuật. Khi họ đi ngang qua phòng trưng bày Galerie d’Orsay, họ thấy một người đàn ông khả nghi chui ra từ cửa kính vỡ, ôm theo các bức tranh bị đánh cắp. Cả ba lập tức truy đuổi và khống chế tên trộm Jordan Leishman, 29 tuổi, cho đến khi cảnh sát đến.

Tên này đã chọn khá tinh tế, lấy các bản khắc của Miró và hai bức Chagall, nhưng lại bỏ qua Picasso và Rembrandt – những tác phẩm giá trị nhất trong phòng trưng bày.

Khi Bảo Tàng Quá Lỏng Lẻo Trong Bảo Mật

Năm 2012, tên trộm người Romania Radu Dogaru cướp bảo tàng Kunsthal ở Rotterdam, lấy đi tác phẩm của Picasso, Monet và Gauguin chỉ trong 90 giây. Vụ trộm trị giá hơn 200 triệu euro. Nhưng kỳ lạ thay, hắn sau đó lại kiện ngược bảo tàng, cho rằng họ “đã khiến việc trộm trở nên quá dễ dàng” vì hệ thống bảo mật quá tệ.

Sau khi bị bắt, mẹ hắn khai rằng đã đốt toàn bộ 7 bức tranh trong lò, nhưng sau đó rút lại lời. Cuối cùng, 4 người bị kết án, Dogaru là kẻ cầm đầu. Năm 2018, một nhóm kịch người Bỉ còn “chơi khăm” bảo tàng khi giả vờ tìm thấy lại bức Tête d’Arlequin của Picasso bằng một bản giả, trong chiến dịch quảng bá vở diễn.

Bài Học Đắt Giá Của Kẻ Trộm

Năm 2003, ba tác phẩm của Picasso, Van Gogh và Gauguin bị lấy khỏi Phòng trưng bày Whitworth thuộc Đại học Manchester trong một đêm mưa bão lịch sử. Tên trộm đã cạy cửa sau bảo tàng và lấy đi tranh mà không kích hoạt chuông báo động. Nhưng lúc 2 giờ sáng, cảnh sát nhận được cuộc gọi nặc danh thông báo rằng tranh được “tìm thấy” trong một nhà vệ sinh công cộng gần đó. Khi đến nơi, họ thấy ba bức tranh được cuộn trong ống bìa, kèm một mẩu giấy ghi: “Chúng tôi không định trộm những bức tranh này, chỉ muốn nêu bật sự yếu kém trong bảo mật.” Tranh chỉ bị ẩm nhẹ và nhanh chóng được trả lại bảo tàng.

Câu chuyện này được đăng lần đầu vào ngày 23 tháng 7 năm 2019 và được cập nhật ngày 24 tháng 10 năm 2025 lúc 3:45 chiều (giờ ET), bổ sung thông tin về vụ cướp Ngọc báu Hoàng gia Pháp tại Louvre ở Paris.

Nguồn : The 8 Most Embarrassing Art Heist Fails of All Time, Including a Getaway Van That Wouldn’t Gogh

Biên dịch : Bảo Long