Hoa sen và hành trình siêu việt: Biểu tượng vĩnh cửu trong tranh Phật và nghệ thuật Himalaya ( Phần 2)

Lakshmi – Nữ thần hoa sen trong văn hóa Ấn Độ giáo

Nữ thần hoa sen, Lakshmi; Nepal; thế kỷ 17; Gỗ có sắc tố và chạm nổi mạ vàng; Bảo tàng Nghệ thuật Himalaya Rubin, Trước đây thuộc Bộ sưu tập Joe Gelpey.

Trong các tác phẩm điêu khắc Ấn Độ giáo, hình ảnh Lakshmi—nữ thần của sự thịnh vượng—thường gắn liền chặt chẽ với hoa sen. Ngai vàng, vương miện, và các thuộc tính thần thánh của bà đều được trang trí bằng họa tiết hoa sen, phản ánh sự phồn vinh sinh sôi sau cơn mưa. Những tranh trang trí mang hình ảnh Lakshmi thường được dùng trong không gian sống như một lời chúc cho sự sung túc và viên mãn, đặc biệt trong các dịp lễ hội Diwali.

Manjushri và sự tĩnh tại trong ao sen

Văn Thù Sư Lợi (Từ bộ Bát Đại Bồ Tát của Situ); Tỉnh Kham, Đông Tây Tạng; thế kỷ 19; Sắc tố trên vải; Bảo tàng Nghệ thuật Himalaya Rubin, quà tặng của Quỹ Shelley và Donald Rubin;

Không giống với các mô tả thường thấy về Bồ tát Manjushri vung kiếm trí tuệ, phiên bản trong bộ Tám vị Bồ tát vĩ đại của Situ lại chọn một cách thể hiện khác biệt: Ngài ngồi thư thái giữa mặt nước gợn sóng trong một ao sen. Đây là một hình ảnh bất ngờ nhưng đầy nội hàm – trí tuệ không luôn cần biểu hiện qua hành động mãnh liệt; đôi khi, nó lắng đọng trong sự chiêm nghiệm sâu lắng.

Yên ngựa hoa sen và tuyên ngôn về địa vị

Yên ngựa; Tây Tạng hoặc Mông Cổ; thế kỷ 18 - 19; gỗ, sắt mạ vàng/bạc, vải, lụa, da, chất màu; Bảo tàng Nghệ thuật Himalaya Rubin, Quà tặng của Gia đình Leon J. Weil.

Trong văn hóa du mục Tây Tạng và Mông Cổ, yên ngựa được xem như vật phẩm thể hiện thân phận. Chiếc yên ngựa đặc biệt này sử dụng họa tiết hoa sen bao quanh viên ngọc rực cháy – biểu tượng cho sự vững chắc, thanh tịnh và trường thọ. Các tranh decor mô phỏng chi tiết từ yên ngựa như thế không chỉ mang tính thẩm mỹ mà còn chất chứa các biểu tượng văn hóa sâu sắc.

Tủ đền Tây Tạng và hoa sen trong không gian thờ

Tủ thờ Tây Tạng (Chosham); New York, New York; 2012-2013; Gỗ, bột màu và vecni; Bảo tàng Nghệ thuật Himalaya Rubin;

Tủ đền (chosham) là nơi lưu giữ tượng Phật và các biểu tượng thiêng liêng trong không gian thờ cúng cá nhân. Chiếc tủ này được chạm khắc công phu với ba hốc tượng, hiên trước trang trí bằng cánh hoa sen, như một khu vườn tâm linh thu nhỏ. Hoa sen nơi đây không còn là vật trang trí đơn thuần – nó là cánh cổng dẫn vào nội tâm, nơi mỗi tín đồ có thể đối thoại với thiêng liêng thông qua tranh Phật hay các biểu tượng nghệ thuật tĩnh lặng.

( Xem phần 1)

( Xem phần 3)

Nguồn: Rubin Museum

Biên dịch: Trang Lê