Các nhà sưu tập Trung Quốc thách thức sự bất ổn của thị trường (Phần 3) 

Các nhà sưu tập từ Trung Quốc đại lục từ lâu đã được coi là lực lượng thúc đẩy trong thị trường nghệ thuật toàn cầu, nhưng sự suy thoái kinh tế gần đây của Trung Quốc đã gây lo ngại về khả năng chi tiêu của họ. Tuy nhiên, Khảo sát về Hoạt động Sưu Tập Toàn cầu năm 2024 của Art Basel và UBS tiết lộ rằng các nhà sưu tập Trung Quốc vẫn kiên cường trước bối cảnh bất định – và duy trì một niềm tin mạnh mẽ đối với nghệ thuật của khu vực.

Báo cáo chỉ ra rằng Trung Quốc đại lục có tỷ lệ người dự định bán tác phẩm trong vòng một năm tới thấp nhất (33% – mức thấp nhất trong ba năm qua). Trên thực tế, số lượng người có ý định mua gấp đôi số người muốn bán. Ngược lại, khảo sát ghi nhận số lượng nhà sưu tập ở các khu vực khác có xu hướng nhượng lại tác phẩm ngày càng tăng, phản ánh tâm lý thận trọng hơn so với các nhà sưu tập Trung Quốc.  

Về kênh mua bán, báo cáo cho thấy nhóm HNWIs (giá trị tài sản ròng cao) từ Trung Quốc đại lục có tỷ lệ chi tiêu qua đấu giá cao nhất (27%, so với mức 20% toàn cầu), trong khi chi tiêu qua đại lý nghệ thuật trong khu vực chiếm 39%. Nhiều nhà sưu tập như ông trùm truyền thông Trung Quốc và nhà sưu tập nhiệt thành Thomas Shao chủ yếu mua trực tiếp từ các phòng tranh và giao dịch trực tiếp. Nhà sưu tập trẻ Cherry Xu cũng thích mua tác phẩm từ các phòng tranh và hội chợ nghệ thuật. Cô kể lại trải nghiệm khám phá phòng trưng bày Gaga của Mexico City tại Art Basel ở Thụy Sĩ năm ngoái, cũng như việc mua tác phẩm từ phòng tranh Château Shatto ở Los Angeles – một nơi hoàn toàn mới với cô. Điều này phù hợp với báo cáo, trong đó cho thấy Trung Quốc đại lục có tỷ lệ nhà sưu tập mua từ phòng tranh mới cao nhất thế giới trong nửa đầu năm 2024 (56%).  

Gian hàng của phòng trưng bày Gaga tại Art Basel 2024.

Mặc dù khảo sát chỉ ra xu hướng giảm chi tiêu trong nhóm millennials và gia tăng trong nhóm Gen X trên toàn cầu, các nhà sưu tập trẻ vẫn đóng vai trò quan trọng tại Trung Quốc. "Thật bất ngờ, thế hệ trẻ – những người có tài sản mới, sinh sau năm 1995 – thực sự đã bắt đầu sưu tập rất tích cực vào năm ngoái," Shao nói. Meile cũng nhận thấy nhiều khách hàng mới trong độ tuổi 25 đến 30 bắt đầu mua tác phẩm từ phòng tranh của ông.  

Xu – người từng học mỹ thuật tại đại học và bắt đầu sưu tập từ 5 năm trước – cho biết nhiều bạn bè của cô cũng là những nhà sưu tập nhiệt thành. Tuy nhiên, cô thừa nhận rằng năm ngoái, họ thận trọng hơn khi mua tác phẩm của các nghệ sĩ mới nổi. "Mọi thứ rất khác so với hai năm trước. Cả thị trường đang chậm lại. Tôi cũng giảm tốc," cô chia sẻ và giải thích rằng cô dành nhiều thời gian hơn để tham gia các biennale, triển lãm và hội chợ nghệ thuật trên khắp thế giới. "Tôi nghĩ không cần vội quyết định ngay khi lần đầu tiên nhìn thấy một nghệ sĩ." Dù vậy, Xu vẫn mua một số tác phẩm từ các nghệ sĩ cô khám phá được trong năm qua, bao gồm Cosima von Bonin (Đức), Mimosa Echard và David Rappeneau (Pháp), Yu Nishimura (Nhật Bản), và Bruno Zhu (Bồ Đào Nha).  

Gian hàng của phòng trưng bày Chateau Shatto tại Art Basel Miami Beach 2024, với các tác phẩm nghệ thuật của Cecile B Evans và Jonny Negron.

Sự đa dạng trong bộ sưu tập của Xu nhấn mạnh một thực tế: theo báo cáo, các nhà sưu tập Trung Quốc đại lục cởi mở nhất khi mua nghệ thuật từ nhiều khu vực khác nhau trên thế giới. Khi được hỏi về kế hoạch mua sắm trong tương lai, 57% người mua Trung Quốc cho biết họ không có sự ưu tiên theo khu vực cụ thể. Trong khi đó, đa số người tham gia khảo sát ở các thị trường khác lại có xu hướng tập trung vào một khu vực nhất định. Nhìn chung, nhóm HNWIs tại Trung Quốc đại lục có kế hoạch mua sắm năng động nhất, với 70% dự định mua tác phẩm trong năm tới. René Meile, một đối tác tại phòng trưng bày Galerie Urs Meile, có chi nhánh ở Lucerne và Bắc Kinh, nhận xét rằng dù tâm lý chung tại Trung Quốc vẫn còn bi quan, ông lạc quan khi thấy ngày càng nhiều nhà sưu tập mới tham gia vào thị trường. Sue Jin, một cố vấn nghệ thuật độc lập ở Monaco và London, cho biết khách hàng của cô – những người sở hữu quỹ nghệ thuật và bảo tàng tư nhân – vẫn tiếp tục mua một cách có hệ thống để mở rộng bộ sưu tập dựa trên sứ mệnh dài hạn.  

Khung cảnh tại gian hàng của phòng trưng bày Antenna Space tại Art Basel Hồng Kông 2024, với các tác phẩm của Mire Lee và Cui Jie.

Một số nhà sưu tập trẻ như Xu cũng hy vọng đóng góp vào hệ sinh thái nghệ thuật tại Trung Quốc. Cô đang trong quá trình thành lập một tổ chức phi lợi nhuận có tên Cheruby và dự kiến tổ chức một triển lãm pop-up giới thiệu nghệ sĩ Andrew J. Greene (Los Angeles) tại Thượng Hải trước thềm Art Basel Hồng Kông vào tháng Ba. "Năm nay, tôi muốn làm điều gì đó thú vị để mang lại nguồn năng lượng mới cho nơi này," cô nói.

(Xem phần 1 và phần 2)

Nguồn: China’s collectors defy market uncertainty 

Biên dịch: Huyền Trịnh