Các nhà sưu tập Trung Quốc thách thức sự bất ổn của thị trường (Phần 2)

Các nhà sưu tập từ Trung Quốc đại lục từ lâu đã được coi là lực lượng thúc đẩy trong thị trường nghệ thuật toàn cầu, nhưng sự suy thoái kinh tế gần đây của Trung Quốc đã gây lo ngại về khả năng chi tiêu của họ. Tuy nhiên, Khảo sát về Hoạt động Sưu Tập Toàn cầu năm 2024 của Art Basel và UBS tiết lộ rằng các nhà sưu tập Trung Quốc vẫn kiên cường trước bối cảnh bất định – và duy trì một niềm tin mạnh mẽ đối với nghệ thuật của khu vực.

Triển lãm cá nhân của Tan Jing đại diện bởi phòng trưng bày Mangrove Gallery tại Art Basel Hồng Kông 2024.

Ông trùm truyền thông Trung Quốc và nhà sưu tập nhiệt thành Thomas Shao mô tả việc sưu tập là “theo đuổi một lối sống,” mà những người mua nghiêm túc tiếp tục thực hiện vào năm ngoái bất chấp tâm trạng chán nản ở Trung Quốc. Shao lưu ý rằng thị trường nghệ thuật đã theo một quỹ đạo tương tự như thị trường hàng xa xỉ của Trung Quốc vào năm 2024: “Trong nửa đầu năm, các thương hiệu xa xỉ bán chạy, nhưng nửa cuối năm chậm hơn.” 

René Meile, một đối tác tại phòng trưng bày Galerie Urs Meile, có chi nhánh ở Lucerne và Bắc Kinh, đồng ý. “Có nhiều lo lắng hơn về hành vi mua của mọi người ở Trung Quốc trong nửa cuối năm 2024,” ông nói, mô tả đây là một vấn đề tâm lý. “Không phải là những người giàu có ít tiền hơn. Nếu bạn nghĩ về Trung Quốc từ những năm 1980, đó là một phép màu kinh tế. Bây giờ, một số lĩnh vực đang sụp đổ, nhưng nền kinh tế chung vẫn đang tăng trưởng. Chỉ là không có sự chậm lại trong 30 năm qua, vì vậy mọi người không quen với nó.” Bất chấp tâm trạng ảm đạm, phòng trưng bày đã có một năm mạnh mẽ, nhưng việc chốt các giao dịch cho các tác phẩm có giá cao hơn đang mất nhiều thời gian hơn.

Meile cho biết khoảng 90% các tác phẩm mà phòng tranh của ông bán ra trong năm ngoái là tranh vẽ. Báo cáo cũng chỉ ra rằng tranh vẫn là phương tiện được các nhà sưu tập ưa chuộng nhất, chiếm 49% tổng chi tiêu của nhóm cá nhân có tài sản ròng cao (HNWIs) được khảo sát. Đáng chú ý, Trung Quốc có mức chi tiêu trung bình cho tranh vẽ cao nhất thế giới. Tuy nhiên, Meile cho rằng điều này không phản ánh một gu thẩm mỹ bảo thủ, nhắc lại sự bùng nổ của nghệ thuật video tại Trung Quốc cách đây 10 đến 15 năm. Ông nhận xét: "Nhìn chung, thói quen chi tiêu của các nhà sưu tập vẫn bị ảnh hưởng rất nhiều bởi những gì người khác mua. Có một hiệu ứng bầy đàn, khi mọi người cảm thấy an toàn hơn nếu mua theo số đông, đặc biệt là với các nhà sưu tập trẻ."  

Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà sưu tập đều tập trung vào tranh vẽ. "Sự đa dạng là rất quan trọng. Tôi rất háo hức khám phá các hình thức nghệ thuật mới," Shao chia sẻ và nhắc đến một tác phẩm nghệ thuật sắp đặt của nghệ sĩ gốc Hàn Quốc Yona Lee, hiện đang sống tại Auckland. Ông đã mua tác phẩm này từ phòng tranh Fine Arts, Sydney tại sự kiện Art Basel ở Hồng Kông năm ngoái.  

Tác phẩm nghệ thuật của Thao Nguyen Phan tại gian hàng của phòng trưng bày Galerie Zink ở Art Basel Hồng Kông 2024.

Tại Trung Quốc đại lục, tỷ lệ người tham gia khảo sát làm việc với cố vấn nghệ thuật cao hơn mức trung bình (50%). Theo kinh nghiệm của Meile, dù phòng tranh của ông ưu tiên giao dịch trực tiếp với khách hàng, nhiều nhà sưu tập trẻ vẫn lựa chọn các đại lý tư nhân để mua tác phẩm. "Họ không muốn đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt để sở hữu một số nghệ sĩ nhất định," ông nói. Trong khi đó, Shao tránh làm việc với cố vấn. Ông chia sẻ: "Khi xây dựng một bộ sưu tập, có góc nhìn riêng là rất quan trọng. Nếu tham khảo ý kiến người khác quá nhiều, việc sưu tập sẽ thiên về giá trị đầu tư hơn là đam mê nghệ thuật thuần túy." Sue Jin, một cố vấn nghệ thuật độc lập ở Monaco và London, cũng đồng tình rằng những nhà sưu tập nghiêm túc không chỉ xem nghệ thuật như một khoản đầu tư. Cô dẫn chứng một khách hàng hoàn toàn thờ ơ trước việc giá trị tác phẩm của Nicolas Party trong bộ sưu tập của họ tăng đáng kể vào năm 2023: "Ngay cả khi có thể kiếm lời 2 đến 3 triệu USD, điều đó cũng không đủ để thuyết phục họ bán đi."  

Tác phẩm nghệ thuật sắp đặt có tên ‘In Transit’ của Yona Lee, 2024, đại diện bởi phòng trưng bày Fine Arts Sydney tại Art Basel Hồng Kông 2024.

(Xem phần 1 và phần 3)

Nguồn: China’s collectors defy market uncertainty

Biên dịch: Huyền Trịnh