Tác phẩm hội họa đẹp đẽ của thời Victoria này ẩn chứa một câu chuyện tàn bạo ( Phần 2 )

Sir Lawrence Alma-Tadema

Sinh ra ở phía bắc Hà Lan vào năm 1836, ban đầu Alma-Tadema dự định sẽ học để trở thành luật sư, nhưng sau những khó khăn nghiêm trọng về thể chất và tinh thần khi còn là thiếu niên, những kế hoạch này đã bị phá vỡ. Trong khi hồi phục, ông đã cống hiến hết mình cho nghệ thuật và cuối cùng theo học tại Học viện Hoàng gia Antwerp ở Bỉ vào năm 1852, nơi ông học trong bốn năm. Một trong những người thầy của ông là họa sĩ và giáo sư ít được biết đến Louis De Taeye (1822–1890), người đã truyền cảm hứng cho Alma-Tadema trẻ tuổi niềm yêu thích lịch sử và các nền văn minh cổ đại.

Mặc dù họa sĩ ưa chuộng các cảnh và chủ đề liên quan đến Pháp Merovingian, một triều đại gia đình có niên đại từ khoảng 481–751 sau Công nguyên, ông đã chuyển trọng tâm sang những cảnh của Ai Cập cổ đại khi hội họa Ai Cập bùng nổ ở châu Âu vào thế kỷ 19, sau những khám phá khảo cổ lớn của thời đại.

( Lawrence Alma-Tadema, The Death of the Pharaoh’s Firstborn Son (1872). Collection of the Rijksmuseum, Amsterdam )

Vào năm 1870, Alma-Tadema chuyển đến London sau khi Chiến tranh Pháp-Phổ bùng nổ, nơi ông ở lại cho đến khi qua đời vào năm 1912. Ông đã tìm thấy thành công liên tục khi ở Anh, và trong thời gian ở đó, ông đã trở thành một trong những họa sĩ nổi tiếng và được trả lương cao nhất vào thời điểm đó, cũng như có nhiều mối quan hệ, kết bạn với nhiều họa sĩ Tiền Raphael và giành được nhiều giải thưởng, và được phong tước hiệp sĩ vào năm 1899.

Giống như với The Roses of Heliogabalus, phần lớn thành công của họa sĩ có thể được cho là nhờ khả năng tổng hợp các đạo đức, nguyên tắc và xu hướng cốt lõi của nước Anh thời Victoria với hệ thống phân cấp của hội họa Học thuật.

Kỹ năng của ông trong lĩnh vực này được minh họa trong các tác phẩm như The Death of the Pharaoh’s Firstborn Son (1872). Bức tranh minh họa tai ương cuối cùng trong mười tai ương của Ai Cập, đã cướp đi sinh mạng của tất cả những người con trai đầu lòng, bao gồm cả con trai của pharaoh. Điều này không chỉ thu hút những cảm nhận tôn giáo của thời đại, với các chủ đề về sự kiêu ngạo và ngạo mạn khi đối mặt với thần thánh, mà còn cả sự mê hoặc với tất cả mọi thứ thuộc về Ai Cập cổ đại, không bỏ lỡ cơ hội nào để miêu tả những hình ảnh về trang phục, kiến trúc và đồ trang trí của thời đại.

( Sir Lawrence Alma-Tadema, The Finding of Moses (1904). Private Collection )

Sự trỗi dậy và sụp đổ của nghệ thuật học thuật

Trong hơn một thế kỷ kể từ khi The Roses of Heliogabalus ra mắt, cả tác phẩm lẫn họa sĩ đều đã trải qua một sự trỗi dậy và suy giảm tương đối hỗn loạn về sự quan tâm. Sau cái chết của họa sĩ, và với sự trỗi dậy của Chủ nghĩa Hiện đại thế kỷ 20, các tác phẩm của Alma-Tadema rơi vào tình trạng tương đối lu mờ khi các chủ đề đạo đức hóa và cách thể hiện trang trí đã định hình phần lớn nghệ thuật thế kỷ 19 trở nên lỗi thời.

Vào năm 1960, The Roses of Heliogabalus được đưa ra đấu giá tại Christie’s nhưng không tìm thấy người mua. Sau đó, nó được mua bởi, trong số tất cả mọi người, nhà sản xuất của Candid Camera, Allen Funt. Funt là một nhà sưu tập nhiệt tình các tác phẩm của Alma-Tadema, người có lúc sở hữu khoảng mười phần trăm tất cả các bức tranh còn tồn tại của họa sĩ. Thật không may, vào năm 1973, ông phải bán bộ sưu tập do các vấn đề tài chính và thấy bức tranh chỉ đạt được một khoản khiêm tốn £28.000. Hai thập kỷ sau, nó lại được đưa ra đấu giá một lần nữa, tại Christie’s London, và vượt 83% so với ước tính, mang về 2.517.530 đô la theo Cơ sở dữ liệu giá Artnet.

Trong một sự thay đổi vận may tương tự, một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất khác của Alma-Tadema, The Finding of Moses (1904), được mua vào thời điểm nó được tạo ra với giá chỉ hơn £5.000, nhưng các lần bán sau đó cho thấy giá trị giảm đáng kể, với các hồ sơ bán hàng cho thấy nó đã giảm xuống chỉ còn vài trăm. Một giai thoại của một đại lý đã bán tác phẩm vào năm 1955 mô tả cách, sau khi bán tác phẩm, ai đó nhận thấy rằng người mua đã để bức tranh cuộn lại trong con hẻm bên ngoài, chỉ muốn lấy cái khung.

Trong một diễn biến đầy kịch tính, The Finding of Moses đã được trình bày vào năm 2010 tại Sotheby’s New York trong đợt bán hàng châu Âu thế kỷ 19 và đạt hơn 618% so với ước tính, mang về 35.922.500 đô la.

Tương lai của thị trường Alma-Tadema là bất cứ ai cũng có thể đoán, nhưng có những dấu hiệu khác cho thấy sự phổ biến ngày càng tăng của ông, đáng chú ý nhất là trên mạng xã hội, nơi xu hướng rõ rệt về sự quan tâm đến tác phẩm của ông, cũng như tác phẩm của các họa sĩ học thuật cuối thế kỷ 19 khác, được đánh dấu. Mặc dù bản chất đạo đức hóa của nghệ thuật thời Victoria vẫn chưa thể được mô tả là phổ biến, nhưng sự đối lập giữa các thái cực — chẳng hạn như một hình ảnh đẹp về hàng triệu cánh hoa hồng trong một biệt thự La Mã cổ đại xa hoa và câu chuyện về vụ thảm sát hàng loạt — có lẽ là điều đang tìm thấy sự đồng cảm với khán giả đương đại.

Nguồn : The Brutal Story Behind This Beautiful Victorian-Era Painting

Biên dịch : Bảo Long