“Sơn ta” trong sơn mài là gì?

Sơn ta là chất liệu truyền thống dùng để vẽ tranh sơn mài chỉ có ở Việt Nam. Ngày nay, vì nhiều lý do mà sơn ta đang dần chết đi, ít họa sĩ sử dụng, thay vào đó người ta dùng sơn Nhật bởi sự đa dạng màu sắc.
Cây sơn được trồng chủ yếu ở Phú Thọ, trong quá trình lấy sơn người thu hoạch rất dễ bị lem sơn. Ngoài ra sơn còn phụ thuộc vào thời tiết, khô lúc thời tiết có độ ẩm cao, ngoài ra sơn còn có một hạn chế là màu sơn không được đa dạng như sơn Nhật. Chúng tôi thường có các màu chủ đạo như đỏ cánh gián, đen…

Sơn mài trên vóc "Ngựa" của họa sĩ Nguyễn Trọng Toàn.

Sơn Nhật dễ sử dụng hơn vì rất nhanh khô và có thể sử dụng được trong mọi môi trường, thời tiết, đồng thời màu sắc đa dạng. Cũng chính vì thế mà sơn ta bị mai một dần.

Giá trị nghệ thuật của sơn ta mang lại:
Về mỹ thuật, sơn ta vẫn được ưa chuộng hơn sơn Nhật bởi sự công phu trong quá trình làm và khi hoàn thiện. Tranh sơn mài được vẽ bằng sơn ta có chiều sâu và sắc nét hơn so với sơn Nhật và các loại sơn khác.

Tranh sơn mài "Điệu" của họa sĩ Nguyễn Trọng Toàn.

Sơn Nhật tuy màu sắc đa dạng hơn sơn ta nhưng nước sơn của sơn Nhật không mịn, sắc nét mà khô cứng, không có hồn sơn. Đó là lý do tại sao mọi người thích tranh sơn ta hơn.

Ý nghĩa nghệ thuật của tranh sơn mài.
Tranh sơn mài, bát đĩa sơn mài hay những món đồ sơn mài đều mang những nét đẹp truyền thống của người Việt Nam, mỗi bức tranh sơn mài lại có một nét riêng. Bởi quá trình tạo ra một bức tranh sơn mài khác với những bức tranh khác.
Quy trình vẽ tranh sơn mài trên nền (tấm gỗ được bó lại, quét sơn), sau đó họa sĩ sẽ gắn vỏ trứng, vỏ trai và pha màu bằng sơn chồng lên mặt sơn. Công đoạn rắc lá vàng, bạc rồi ủ trong môi trường ẩm cho nhanh khô sau khi mài mới tạo nên một tác phẩm sơn mài hoàn chỉnh. Mỗi tác phẩm sơn mài này đều mang một màu sắc riêng, cái hồn, cái màu riêng tạo cho mỗi tác phẩm một cảm nhận nghệ thuật riêng biệt.

Nguồn: https://dolavn.vn/en/what-is-the-son-ta-thing-for-lacquer-painting/
Biên dịch: Hưng
Biên tập: Trang Hà