Khám phá tinh hoa nghề sơn mài Việt tại làng nghề truyền thống Hạ Thái

Chỉ cách trung tâm Hà Nội khoảng 20km, làng nghề sơn mài Hạ Thái là một viên ngọc quý của nghệ thuật thủ công Việt Nam, nơi lưu giữ và phát triển kỹ thuật sơn mài tinh xảo đã tồn tại suốt từ thế kỷ XVII. Khởi nguồn từ làng Cư Tràng – nổi tiếng với nghề “sơn son thếp vàng”, Hạ Thái từng được ca ngợi là nơi chế tác đồ dùng cho hoàng gia, và sản phẩm nơi đây được xem như “lễ vật dâng vua” nhờ chất lượng vượt trội và kỹ thuật trác tuyệt.

Bước qua cổng làng Hạ Thái, du khách như bước vào một thế giới nơi truyền thống và sáng tạo giao thoa. Tranh sơn mài nơi đây được chế tác từ các vật liệu truyền thống như nhựa sơn, xà cừ, lá vàng... thường thể hiện trên nền đen sâu thẳm. Kỹ thuật đánh bóng nhiều lớp – một đặc trưng độc đáo của nghệ thuật sơn mài – tạo nên chiều sâu và độ óng ánh, để lại dấu ấn thị giác khó phai mờ.

Ban đầu, các nghệ nhân chủ yếu làm ra các vật dụng gia đình cho tầng lớp quý tộc như bình phong, khay, đĩa. Tuy nhiên, từ thế kỷ XX, Hạ Thái bắt đầu mở rộng biên giới sáng tạo: các vật liệu như tre, gỗ, vỏ trứng, nhựa... được đưa vào quy trình sơn mài, đồng thời kết hợp kỹ thuật khảm, khắc, sơn mài phủ bóng hiện đại. Có những sản phẩm đòi hỏi đến 15 – 16 lớp sơn để đạt được độ bền và sắc nét như mong muốn.

Điểm khác biệt nổi bật của Hạ Thái nằm ở cảm hứng từ thiên nhiên – từ đó, nghệ nhân sử dụng những vật liệu đơn giản để tạo nên những tác phẩm phong phú và độc đáo. Ngày nay, nhờ sự sáng tạo không ngừng, các sản phẩm sơn mài Hạ Thái không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn có tính ứng dụng cao, gắn liền với đời sống thường nhật. Nhiều sản phẩm đã vươn ra thị trường châu Âu và châu Mỹ, khẳng định dấu ấn nghệ thuật Việt trên trường quốc tế.

Trải nghiệm sống động tại làng nghề

Khi đến thăm làng, bạn sẽ được đắm mình trong một bầu không khí đặc biệt: tiếng máy móc đều đặn hòa quyện với mùi thơm nhẹ nhàng của sơn mài tạo nên một bản giao hưởng thôn quê – công nghiệp. Vào buổi sáng, thị trấn mang vẻ bình yên, nhưng từ khoảng 2 giờ chiều, nhịp sống nơi đây trở nên nhộn nhịp và sôi động hơn. Len lỏi trong những con ngõ nhỏ, người ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh các nghệ nhân miệt mài mài giũa từng chi tiết, mang lại sức sống cho từng bức tranh, từng sản phẩm thủ công.

Hạ Thái không chỉ là nơi bảo tồn một di sản nghề truyền thống, mà còn là điểm đến du lịch trải nghiệm đầy tiềm năng. Với khoảng 300 hộ dân và gần 1.000 nghệ nhân đang hành nghề, nơi đây là một cộng đồng sống động, nơi du khách có thể tìm hiểu sâu sắc về nghệ thuật sơn mài, tận mắt chứng kiến quy trình sản xuất, cũng như thử sức với các công đoạn tạo tác dưới sự hướng dẫn tận tình của các nghệ nhân lâu năm.

Gặp gỡ người nghệ sĩ thắp lửa đam mê

Một điểm nhấn đặc biệt của làng nghề là không gian xưởng làm việc dành cho người yêu sơn mài và muốn tìm hiểu – nơi tách biệt khỏi sự ồn ào, cho phép những người yêu nghệ thuật được trực tiếp hòa mình vào thế giới sơn mài. Tại đây, du khách sẽ có cơ hội gặp gỡ những nghệ sĩ trẻ đã lựa chọn Hạ Thái làm nơi cắm rễ cho đam mê sáng tạo, và đồng thời là người tiên phong trong việc phát triển mô hình du lịch trải nghiệm cho nghề thủ công truyền thống. Dưới bàn tay dẫn dắt của họ, những tấm sơn mài không chỉ là sản phẩm – mà còn là câu chuyện, là tâm hồn được gói ghém bằng lớp lớp màu sắc và ánh sáng.

Nguồn: 365travel

Biên dịch: Trang Lê