Huyền Thoại Nghệ Thuật Trung Hoa: Ngọc Bích, Gốm Sứ, Sơn Mài và Điêu Khắc Qua Thiên Niên Kỷ ( Phần 1)

Trải qua năm nghìn năm, bộ sưu tập của Viện Nghệ thuật bao gồm các truyền thống nghệ thuật chính như sơn mài, điêu khắc, gốm cùng nghệ thuật đương đại của Trung Quốc.
Khám phá sự sáng tạo và khéo léo của các nghệ sĩ Trung Quốc qua hàng thiên niên kỷ thông qua những tác phẩm nổi bật này bao gồm ngọc bích cổ, đồ đồng nghi lễ, tác phẩm điêu khắc Phật giáo và đồ gốm từ các triều đại khác nhau.

1. Vỏ kiếm có lỗ đựng dao găm nhỏ

Vỏ kiếm có hình chim và mèo hoặc rồng, thời Chiến Quốc đến đầu thời Tây Hán, thế kỷ thứ 3/2 trước Công nguyên
Trung Quốc

Thế kỷ 3 TCN – khả năng nhập khẩu từ Trung Á hoặc Tây Á
Chiếc vỏ kiếm bằng ngọc bích đại diện cho đỉnh cao nghệ thuật điêu khắc ngọc thời kỳ đầu. Mặt trái chạm hình chim phượng hoàng với mỏ há, mào cao; bên phải là rồng uốn cong. Các đường viền và hoạ tiết bề mặt, như đuôi rồng chồng chéo, phản ánh phong cách mới vào thế kỷ 3 TCN. Dù thép đã xuất hiện, ngọc bích vẫn cứng hơn một số loại thép nên được mài thủ công bằng đá mài mềm hoặc khắc tỉ mỉ.

2. Bình hình động vật bằng đồng nghi lễ thời Thương

Bird-Shaped Container (zun), Late Shang dynasty (13th century–1046 B.C.)

Thời Thương
Chiếc bình hiếm hoi này là biểu tượng nghệ thuật đồ đồng nghi lễ: thân con chim trang trí họa tiết vảy, lông vũ – xen lẫn chi tiết quái vật như rắn cuộn và rồng xoắn. Trên nắp còn có mặt nạ quái vật điển hình, tạo nên sự nối kết giữa vẻ điềm tĩnh và xúc cảm thần bí, thể hiện sự hợp nhất độc đáo giữa các sinh vật – một minh chứng cho nghệ thuật điêu khắc tượng hình tinh xảo của thời đại.

3. Chuông đồng đối xứng thời Đông Chu

Suspension Bell (Bo) 东周时期青铜镈, Eastern Zhou dynasty (770–256 B.C.), first half of 5th century B.C.
China

Giữa triều đại Đông Chu
Đỉnh chiếc chuông là hai con chim có mào, cong lưng nuốt đuôi, kết hợp hoạ tiết rắn, rồng, và sóng trên bề mặt. Đây là một trong bốn chiếc chuông bo, được treo theo thứ tự kích thước và chơi bằng vồ gỗ trong nghi lễ cung đình. Đồ đúc bằng hợp kim đồng-thiếc-chì, bằng khuôn đất sét lắp ghép chính xác. Chuông cổ Trung Quốc có mặt cắt ngang hình quả hạnh nhân, cho phép phát hai nốt cách nhau một phần ba – khả năng tạo giai điệu như vậy rất hiếm thấy ở chuông phương Tây.

4. Bình men ngọc bích thời Tùy

Bình (Hu) có các dải ngang, quai vòng và huy chương hình sư tử, triều đại nhà Tùy (581–618)
Trung Quốc

Triều đại Tùy (581–618)
Chiếc bình gốm men ngọc bích cong hiền hòa, điển hình phong cách gốm sứ đầu thời Tùy. Bề mặt xanh rêu nhạt với dải men lam ở phần miệng và vệt men chảy xuống đáy tạo hiệu ứng thị giác thu hút. Tay cầm cong và gờ nổi, xen giữa đầu sư tử bờm, hình thành thiết kế táo bạo. Mặc dù kỹ thuật nung vẫn chưa hoàn thiện, các nghệ nhân đã đạt những tiến bộ rõ rệt. Vào cuối thời Tùy, họ đã tạo ra đồ gốm trắng với độ trong mờ, có thể xem là những sản phẩm sứ đầu tiên — nền tảng cho sự phục hưng gốm sứ hoành tráng của triều đại Đường sau này.

(Xem phần 2)

Nguồn: Art Instivte Chicago

Biên dịch: Trang Lê