Ho Tzu Nyen mang trí tuệ nhân tạo và điện ảnh Hồng Kông vào Art Basel: Khi lịch sử, công nghệ và hình ảnh hội tụ

Tại Art Basel Hong Kong 2025, nghệ sĩ Singapore Ho Tzu Nyen gây chú ý với một tác phẩm video kết hợp giữa AI, văn hóa điện ảnh Hồng Kông và triết học châu Á. Được trình chiếu trong chương trình “Kino” tại không gian M+ Cinema, tác phẩm đánh dấu sự hội ngộ giữa điện ảnh, nghệ thuật thị giác và công nghệ mới, mở ra hướng tiếp cận lịch sử bằng ngôn ngữ hình ảnh và thuật toán.

Ho Tzu Nyen là ai?

Ho Tzu Nyen là nghệ sĩ, đạo diễn và nhà nghiên cứu sinh năm 1976 tại Singapore, nổi tiếng với các dự án video art và sắp đặt đa phương tiện khám phá lịch sử, chính trị và huyền thoại Đông Nam Á. Anh từng đại diện Singapore tại Venice Biennale 2011 và có mặt tại nhiều sự kiện lớn như Documenta, Guggenheim, và Kyoto Experiment.

Tác phẩm của Ho thường kết hợp nghiên cứu triết học, tư liệu lịch sử và hình ảnh dựng lại bằng công nghệ hiện đại, tạo nên trải nghiệm thị giác đậm đặc và nhiều lớp nghĩa.

Tác phẩm tại Art Basel: AI và bóng ma của điện ảnh Hồng Kông

Tại Art Basel Hong Kong 2025, Ho trình chiếu tác phẩm Hotel Aporia (Khách sạn Nghịch lý) – một video lấy cảm hứng từ các bộ phim samurai, điện ảnh võ thuật Hồng Kông, và triết học Nhật Bản. Điều đặc biệt là phần nội dung hình ảnh được huấn luyện và tạo dựng bằng AI dựa trên kho dữ liệu điện ảnh cổ điển.

Tác phẩm đặt ra câu hỏi: Làm sao để ghi nhớ một quá khứ không thuộc về mình? Và liệu AI – công cụ phi cảm xúc – có thể “tái tạo” cảm xúc lịch sử qua hình ảnh?

Điện ảnh, ký ức và dữ liệu: Cú bắt tay giữa người và máy

Ho Tzu Nyen gọi hệ thống AI trong tác phẩm của mình là một “hồn ma thuật toán” – một thực thể vừa vô hình, vừa hiện hữu, giống như ký ức tập thể về một nền điện ảnh đang phai nhạt.

Tác phẩm không chỉ tái hiện phong cách hình ảnh đặc trưng của điện ảnh Hồng Kông thập niên 70–90, mà còn chất vấn cách chúng ta tiếp cận lịch sử thông qua dữ liệu, công nghệ và thuật toán. Theo Ho, đây là một phương pháp “mượn máy móc để suy nghĩ lại về con người”.

Vì sao tác phẩm của Ho phù hợp với bối cảnh Art Basel Hong Kong?

Trong một thành phố như Hồng Kông – nơi văn hóa đại chúng, công nghệ và bản sắc liên tục va chạm, tác phẩm của Ho phản ánh hoàn hảo những câu hỏi mà giới nghệ thuật đang quan tâm:

• Trí tuệ nhân tạo sẽ ảnh hưởng đến nghệ thuật thế nào?

• Làm thế nào để ghi nhớ và bảo tồn một nền văn hóa đang mất dần?

• Lịch sử có thể được kể lại bằng ngôn ngữ hình ảnh ra sao trong thời đại số?

Với dự án tại Art Basel 2025, Ho Tzu Nyen không chỉ đưa công nghệ AI vào nghệ thuật, mà còn gợi mở một cách suy nghĩ mới về điện ảnh, ký ức và lịch sử văn hóa châu Á. Tác phẩm của anh cho thấy: công nghệ không làm mờ cảm xúc – mà có thể là công cụ để khuếch đại sự hoài nghi, tưởng tượng và đối thoại liên văn hóa.

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Art Basel