Giám tuyển Salimata Diop chọn những nghệ sĩ đáng chú ý tại Dakar Biennale 2024

Cô ấy nói rằng: 'Điều quan trọng nhất đối với tôi là tạo ra mối liên hệ giữa các tác phẩm nghệ thuật và địa điểm'

Một điểm nổi bật trong lý lịch của Salimata Diop, giám đốc nghệ thuật của phiên bản mới của Biennale Dakar, là sự kết hợp độc đáo giữa các lĩnh vực nghệ thuật của bà. Bà không chỉ là nhà phê bình và giám tuyển nghệ thuật mà còn là một nhà soạn nhạc và nghệ sĩ piano. Chính yếu tố âm nhạc này đã được bà mang vào biennale của mình, với chủ đề "The Wake: Awakening, Xàll wi". Diop giải thích: “Trong quan niệm của tôi về biennale, các nốt nhạc xuất hiện trước từ ngữ.”

Sự nghiệp của Diop cho đến nay được đặc trưng bởi cam kết mạnh mẽ với chủ nghĩa chiết trung. Bà chia sẻ: "Điều quan trọng nhất đối với tôi là tạo ra mối liên hệ giữa các tác phẩm nghệ thuật, địa điểm và nghệ sĩ." Sinh ra ở Dakar, với cha là người Senegal và mẹ là người Pháp, cả hai đều là nhà ngôn ngữ học, Diop lớn lên ở Saint-Louis, Senegal, trước khi học văn học tại Sorbonne ở Paris và lịch sử nghệ thuật tại Đại học Warwick ở Anh. Bà bắt đầu sự nghiệp bằng việc thực hiện các bộ phim chân dung nghệ sĩ trong loạt phim truyền hình "African Masters" (El Anatsui, Mary Sibande…). Sau đó, bà trở thành giám đốc của Trung tâm Châu Phi tại London và hội chợ "Châu Phi cũng được gọi là AKAA" tại Paris. Năm 2017, cùng với nhà sưu tập Amadou Diaw, bà đã thành lập Musée de la Photographie de Saint-Louis (MuPho), nơi bà lãnh đạo cho đến năm 2018.

Sau một lần hoãn chưa từng có vì căng thẳng chính trị, triển lãm nghệ thuật Biennale Dakar đã khai mạc vào ngày 7 tháng 11. Diop chia sẻ: “Chúng tôi rất lo sợ cho nền dân chủ ở Senegal. Bây giờ chúng tôi đã trở lại với nền dân chủ đang hoạt động. Cuộc bầu cử lập pháp sắp tới là một thách thức lớn đối với chế độ mới. Còn đối với triển lãm nghệ thuật, chúng tôi đang đấu tranh để duy trì vị thế, ngân sách và địa điểm tổ chức như hiện nay.”

Địa điểm chính của triển lãm là Cung điện Công lý cũ, được khánh thành vào năm 1957 tại thủ đô của Tây Phi thuộc Pháp. Diop mô tả: "Cung điện 'quái vật' này, với kiến trúc hùng vĩ, là một chứng nhân lịch sử." Đối với triển lãm lần này, bà đã tưởng tượng ra một vụ đắm tàu liên quan đến tình hình chính trị và môi trường quốc tế. Ý tưởng này dẫn đến một thông điệp mạnh mẽ: "Chúng ta phải thức dậy." Cùng với nhà thiết kế bối cảnh Clémence Farrell, bà đã tạo ra một hành trình mang hơi hướng punk, với các tác phẩm sắp đặt độc đáo tại Salle des pas-perdus và bốn "chương" được thể hiện trong các không gian nhỏ hơn ở các tầng trên: Nager dans le sillage [Bơi trong dòng nước], Plonger dans la forêt [Lặn vào rừng], Flotter dans le nuage [Lơ lửng trên mây], và Brûler [Đốt cháy].

Đối với Art Basel, Diop cũng nêu bật bốn nghệ sĩ mà bà cho là đáng chú ý trong cộng đồng nghệ thuật hiện đại.

Ghizlane Sahli, sinh năm 1973 tại Meknes, Morocco, hiện sống và làm việc tại Marrakech.

“Tôi đã muốn hợp tác với Ghizlane Sahli trong nhiều năm. Cô ấy là một nghệ sĩ người Morocco với những tác phẩm tuyệt đẹp, chủ yếu sử dụng vật liệu tái chế – đôi khi lấy cảm hứng từ các hoạt động truyền thống như thêu thùa. Tôi đặc biệt yêu thích kỹ thuật và vật liệu mà các nghệ sĩ lựa chọn. Kết cấu trong các tác phẩm của cô ấy, được tạo ra từ vải và ngọc trai, gợi nhớ đến san hô và đáy biển. Trong triển lãm, du khách được mời bước vào một khu vườn hoa như thể nó đã thu nhỏ lại. Chúng tôi đi dạo qua một mê cung, giống như đang di chuyển giữa những phiến kính hiển vi. Thực tế, những nhụy hoa nhỏ đó cao tới 2 mét. Bạn sẽ cảm giác như mình đang bước vào một bông hoa, nhìn thấy cả sự hoàn hảo và phức tạp của nó. Đây là một dự án về việc thay đổi góc nhìn, thay đổi kích thước và quy mô, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ kiến trúc và thiết kế, và mang đến một cảm giác khiêm tốn."

Laeïla Adjovi, sinh năm 1982 tại Benin, hiện sống và làm việc tại Dakar.

“Được đào tạo như một nhà báo, Laeïla Adjovi đã phát triển một khối lượng tác phẩm khám phá những cách tiếp cận mới đối với nhiếp ảnh. Tôi đã làm việc với cô ấy trong suốt một thời gian dài và đã đưa cô ấy vào nhiều triển lãm mà tôi giám tuyển, chẳng hạn như triển lãm khai mạc tại MuPho ở Saint-Louis, hay trong Chants invincibles, một dự án ngoài khuôn viên tại Dakar Biennale 2022. Năm 2018, cô đã nhận giải Grand Prix Léopold Sédar Senghor tại Dakar Biennale; vì vậy, lần biennale này đánh dấu sự trở lại của cô ấy với tòa án cũ. Cô ấy mang đến Cotton Blues, một dự án dài hạn ghi lại quá trình trồng bông ở phía bắc Benin. Sau đó, cô sử dụng ánh sáng mặt trời để tráng những bức ảnh cyanotype của mình lên vải bông từ Benin. Khi bạn bước vào không gian của cô ấy, bạn như bước vào một cái kén, ở đâu đó giữa mạng nhện và tổ chim. Những sợi bông đan xen tạo thành lối vào một hang động. Chúng ta nhìn thấy bông dưới mọi hình thức của nó.”

Dalila Dalléas Bouzar, sinh năm 1974 tại Oran, Algeria, hiện sống và làm việc tại Bordeaux, Pháp.

“Dalila Dalléas Bouzar là một trong những nghệ sĩ mà tôi trò chuyện nhiều nhất trong suốt thời gian diễn ra triển lãm, bởi dự án của cô ấy đã phát triển mạnh mẽ theo thời gian. Cô ấy sẽ trình bày một loạt các tấm thảm, bản vẽ và tranh vẽ đa dạng, thể hiện sự bất công theo cách mạnh mẽ, hiếu chiến và đầy sức mạnh. Đó sẽ là một loạt các khuôn mặt thậm chí còn sâu sắc hơn những tác phẩm thông thường của cô ấy: những chân dung trẻ em bị giết bởi bom, những hình ảnh về sự bất công nguyên thủy. Cô cũng đã tích hợp các văn bản vào trong tác phẩm của mình, điều này thực sự đã khiến tôi xúc động. Trong một tấm thảm thêu lớn, dài hơn hai mét, cô ấy đã viết một bài thơ, giống như một lá thư gửi thế giới, kèm theo một hình bóng mà cô đã gắn đá và hạt vào. Dù ở dạng nào, bạn luôn có thể nhận ra chữ ký của Dalléas Bouzar."

Tuli Mekondjo, sinh năm 1982 tại Angola, hiện sống và làm việc tại Windhoek, Namibia.

“Được biết đến là một họa sĩ, thợ thêu và nghệ sĩ biểu diễn, Tuli Mekondjo là một nghệ sĩ tự học, sinh ra trong một gia đình có cha mẹ là người Namibia, đã phải sống lưu vong trong các trại tị nạn ở Angola, và trở về Namibia sau khi đất nước giành được độc lập vào năm 1990. Cô trình chiếu một video dựa trên một buổi biểu diễn về quá trình cải đạo sang Cơ đốc giáo của người Namibia. Thông qua những hình ảnh này, Mekondjo phản ánh về cách thức và lý do tổ tiên của cô đã cải đạo, cũng như sự mất mát niềm tin của họ, bị xóa bỏ bởi quá trình thực dân hóa, và cách điều đó ảnh hưởng đến mối quan hệ của họ với thiên nhiên ở quê hương. Vào ngày khai mạc biennale, cô sẽ có một buổi biểu diễn nghi lễ, trong đó cô tìm cách ‘kết nối lại với linh hồn tổ tiên mình bằng cách sử dụng các công cụ của hiện tại, chẳng hạn như video.’”

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Art Basel