Der Blaue Reiter: Kỵ Sĩ Lam và Cuộc Trường Chinh Trừu Tượng ( Phần 2)

Lady in a Green Jacket (1913) – August Macke

August Macke, Lady in a Green Jacket (1913)

Macke, với thiên hướng nhạy bén về màu sắc, đã từ chối sự tĩnh tại trong biểu hình để dấn thân vào chiều sâu của cảm xúc. Lady in a Green Jacket là một biểu hiện tuyệt vời của tinh thần đó. Không còn đường nét rõ ràng – chỉ có những khối màu tan chảy và hòa quyện, như thể người xem đang đứng trước một cửa kính màu vỡ vụn phản chiếu một khoảnh khắc trong đời sống đô thị. Bằng việc giải cấu trúc không gian và ánh sáng, Macke đã tạo nên một bố cục mà trong đó nhân vật nữ trở thành trung tâm không bởi hình dáng, mà bởi lực hút thị giác mà màu sắc của cô tạo ra.

Jawlensky and Werefkin (1909) – Gabriele Münter

Gabriele Münter, Jawlensky and Werefkin (1909)

Münter không chỉ là bạn đồng hành của Kandinsky mà còn là một nghệ sĩ xuất sắc theo quyền riêng của mình. Trong Jawlensky and Werefkin, bà không đơn thuần vẽ lại chân dung hai người bạn – bà tái tạo họ qua sắc màu mạnh mẽ, gần như điện tử, để truyền đạt sự hiện diện tâm lý của họ. Dù bố cục có vẻ đơn giản, nhưng cái nhìn đầy sắc cạnh và cử chỉ nội tâm trong tranh khiến bức chân dung trở thành một bản tuyên ngôn về cách biểu hiện cảm xúc bằng hình và sắc – một đóng góp không thể thiếu vào cốt lõi thẩm mỹ của Der Blaue Reiter.

The Green Domino (1913) – Albert Bloch

Albert Bloch, Domino xanh (1913)

Albert Bloch, kẻ hành hương đến từ nước Mỹ, đã hòa nhập sâu sắc vào tâm hồn của Der Blaue Reiter. The Green Domino là minh chứng cho điều đó: một nhân vật đơn độc trôi nổi trong cơn xoáy thị giác của màu sắc. Không gian trong tranh không bị ràng buộc bởi luật phối cảnh mà phân rã thành các mảnh vỡ – nơi sắc xanh lục, lam, đỏ cùng nhau tạo nên một trạng thái bán hiện thực. Tác phẩm này không kể lại câu chuyện, mà để người xem tự bước vào mê cung trừu tượng và tìm cho mình lối ra trong chính trực giác.

Head of the Savior (1919) – Alexei von Jawlensky

Alexei von Jawlensky, Khuôn mặt của Đấng cứu thế (1919).

Jawlensky, từ những ảnh hưởng ban đầu của Serusier và nhóm Nabis, đã dần tiến tới một phong cách riêng biệt: khúc chiết, đối xứng, tinh thần. Head of the Savior là hiện thân cho hành trình ấy. Trong một loạt các bức tranh gần như mang tính nghi lễ, ông đã giản lược gương mặt Đấng Cứu Thế thành những khối màu thiêng liêng, khước từ chi tiết để chạm tới bản chất. Ở đây, trừu tượng không phải là sự rối rắm – mà là sự tinh lọc. Trong sự tĩnh lặng tuyệt đối của bố cục, ta cảm nhận được một năng lượng thiêng liêng – thứ chỉ có thể được truyền tải bằng thứ ngôn ngữ của nội tâm.

The Monk (1932) – Marianne von Werefkin

Marianne von Werefkin, Nhà sư (1932).

Mặc dù được tạo ra sau khi Der Blaue Reiter đã tan rã, The Monk của Werefkin vẫn mang theo tinh thần bất tử của phong trào. Từng là học trò của Repin – bậc thầy hiện thực Nga – Werefkin đã phá bỏ những gì mình học được để bước vào lãnh địa của cảm xúc thuần khiết. Trong The Monk, một cảnh tượng có vẻ trần thế – một tu sĩ chiêm niệm trước hình tượng Đấng Kitô chịu nạn – lại bùng cháy bằng màu sắc siêu thực. Đỏ, cam, tím – những tông màu như tiếng thét thị giác – khiến bức tranh mang âm hưởng siêu nghiệm. Dáng hình kéo dài, không gian méo mó – tất cả cùng nhau kể một câu chuyện không lời về sự thiêng liêng, đau đớn và huyền nhiệm trong đời sống tâm linh.

(Xem phần 1)

Nguồn: Invaluable

Biên dịch: Trang Lê