Chinh Phục Nghệ Thuật Sơn Dầu: 10 Bước Vẽ Tranh Phong Cảnh Dành Cho Mọi Họa Sĩ ( Phần 1)

Bạn đã sẵn sàng đưa kỹ năng vẽ tranh phong cảnh của mình lên một tầm cao mới chưa? Trong hướng dẫn này, bạn sẽ khám phá những kỹ thuật và mẹo cốt lõi, phù hợp cho cả người mới bắt đầu lẫn các họa sĩ có kinh nghiệm – tất cả để giúp bạn tạo nên những tác phẩm phong cảnh đầy cuốn hút và sống động.

Tôi sẽ chia sẻ với bạn quy trình gồm 10 bước để hoàn thiện một bức tranh phong cảnh sơn dầu – bắt đầu từ việc chuẩn bị vải canvas, lên bố cục cho đến những nét vẽ hoàn thiện cuối cùng. Vậy nên, hãy chuẩn bị sơn, cọ và một tâm thế sẵn sàng sáng tạo.

Lưu ý: Một số liên kết trong phần danh sách dụng cụ có thể là liên kết tiếp thị liên kết với Amazon. Nếu bạn mua hàng thông qua đó, tôi sẽ nhận được một khoản hoa hồng nhỏ – không ảnh hưởng gì đến chi phí của bạn. Điều này giúp tôi duy trì hoạt động của trang web và tiếp tục chia sẻ nhiều nội dung hữu ích. Cảm ơn bạn đã ủng hộ một người nghệ sĩ đồng hành!

Bước 1 – Chuẩn bị vải canvas thật chỉn chu

Mọi tuyệt phẩm đều bắt đầu bằng một nền tảng vững chắc. Trước khi vẽ, tôi thường sơn lót một tấm vải lanh kích thước 5″x7″ bằng sơn dầu (tôi cũng khá thích vải lanh sơn lót acrylic). Vải lanh mang lại bề mặt mịn màng hơn so với vải cotton thường thấy ở các cửa hàng nghệ thuật như Michaels.

Nếu bạn đang sử dụng vải cotton, đừng lo. Tôi khuyên bạn nên phủ thêm 1–2 lớp gesso và chà nhám nhẹ giữa các lớp để có bề mặt lý tưởng hơn. Và đừng quên: phải đảm bảo vải đã khô hoàn toàn trước khi bạn bắt đầu đưa cọ lên canvas.

Vải lanh này đã được sơn lót bằng dầu. Tôi dùng thước dây để vẽ các đường dẫn.

Bước 2 – Lên bố cục phong cảnh một cách chiến lược

Lý tưởng nhất, bạn đã hình dung được cảnh sắc bạn muốn tái hiện. Tôi thì sử dụng một bức ảnh tham khảo và tinh chỉnh nó bằng phần mềm Photoshop.

Bước đầu tiên, tôi tăng độ bão hòa của ảnh – lấy cảm hứng từ bảng màu của danh họa Edgar Payne. Hãy tham khảo những bức tranh phong cảnh của các họa sĩ bạn yêu thích để định hình phong cách mà bạn muốn hướng đến.

Ảnh tham khảo cho tranh phong cảnh.

Tiếp đó, tôi thay đổi vị trí vài yếu tố trong ảnh để tạo nên bố cục có chiều sâu hơn. Ví dụ, tôi phóng to khối đá bên trái để tạo thành một “khung cửa sổ” thị giác, dẫn ánh nhìn của người xem qua không gian tranh.

Ứng dụng Tỷ lệ vàng vào bố cục

Tôi sử dụng các đường thẳng đứng và ngang được hiển thị bằng màu đỏ để tạo lưới.

Tỷ lệ vàng – con số kỳ diệu khoảng 1,618 – từ lâu đã được các nghệ sĩ, kiến trúc sư và nhà thiết kế sử dụng để tạo nên những bố cục hài hòa, cân bằng và đẹp mắt. Tỷ lệ này không chỉ xuất hiện trong nghệ thuật mà còn hiện diện trong tự nhiên, từ hình xoắn ốc vỏ sò đến cách lá mọc trên cành.

Những thay đổi về bố cục chịu ảnh hưởng bởi lưới tỷ lệ vàng được áp dụng trong Photoshop.

Tôi áp dụng lưới tỷ lệ vàng lên ảnh tham khảo và vẽ lại lưới đó lên canvas để hỗ trợ cho phần phác thảo bằng than chì. Quan trọng nhất là phải đảm bảo tỉ lệ ảnh tham khảo khớp với tỉ lệ của canvas để việc chuyển đổi bố cục diễn ra chính xác.

Sử dụng tỷ lệ vàng trong bố cục là một trong những bí quyết yêu thích của tôi.

Bước 3 – Thiết lập các giá trị ánh sáng từ ban đầu

Khi bố cục đã được xác định, việc tiếp theo là thiết lập các giá trị sáng – tối. Điều này rất quan trọng trong việc tạo chiều sâu và phối cảnh cho tranh.

Lần quét đầu tiên giúp xác định giá trị cho bức tranh phong cảnh.

Sử dụng thang màu xám hoặc thẻ kiểm tra giá trị là cách tuyệt vời để giúp bạn trộn màu chính xác hơn, đặc biệt khi bạn mới luyện tập khả năng quan sát giá trị trong tự nhiên.

Bước 4 – Chặn màu: Đặt nền cho sắc độ

Khi hệ giá trị ánh sáng đã được xác lập, đây là lúc bạn bắt đầu chặn các mảng màu chính trong bố cục. Có rất nhiều phương pháp tiếp cận khác nhau, và tôi thường thích thử nghiệm các kỹ thuật đa dạng.

Trong bức tranh lần này, tôi khởi đầu bằng một lớp màu đỏ nhạt pha loãng với dung môi – bước khởi động giúp toàn bộ khung cảnh mang hơi thở ấm áp. Sau đó, tôi thêm các lớp sơn mờ tiếp theo để xác định rõ hơn hình dạng cơ bản. Lưu ý, các lớp đầu tiên nên giữ càng mỏng càng tốt bằng cách pha loãng với dung môi như Gamsol, rồi dần dần chuyển sang các lớp chứa nhiều dầu hơn – tuân theo nguyên tắc “mỡ phủ lên nạc”.

Nguyên tắc này – vốn là xương sống trong kỹ thuật sơn dầu truyền thống – đảm bảo lớp sơn phía trên co giãn tốt hơn lớp sơn dưới, giúp tranh tránh được hiện tượng nứt nẻ về sau. Lưu ý: “mỡ” và “nạc” không liên quan đến độ dày sơn, mà đến hàm lượng dầu trong hỗn hợp.

Bắt đầu chặn các lớp mờ đục hơn trên bức tranh phong cảnh.

Lúc này, tôi dùng cọ bản lớn để chặn các hình khối chính – như tán cây hay khối đá. Chi tiết sẽ được bổ sung ở các bước cuối cùng, khi tổng thể đã vào đúng nhịp.

Bước 5 – Dùng màu sắc để khơi gợi chiều sâu không gian

Một trong những yếu tố tôi chú trọng khi vẽ phong cảnh là sử dụng màu bổ sung để vừa tạo sự thu hút thị giác, vừa thể hiện chiều sâu và không khí. Tông cam/đỏ của đá ở tiền cảnh tạo ra sự tương phản đầy kịch tính với bầu trời xanh ngọc và dãy núi tím/xanh ở hậu cảnh.

Biểu đồ sao màu này của Kwamikagami minh họa màu bổ sung ở hai mặt đối diện của ngôi sao.

Tôi đặc biệt yêu thích xanh coban của Gamblin, một sắc xanh ấm tuyệt vời khi phối cùng các gam nóng trong tranh phong cảnh hay chân dung. Nhờ vào hiệu ứng không khí, mọi vật thể xa thường ngả xanh hoặc tím, trong khi tiền cảnh – với ánh sáng gần và rõ hơn – sẽ ngả về các tông màu ấm hơn và bão hòa hơn.

Khi sơn vẫn còn ướt, bạn có thể lau sạch màu để tạo hình đám mây.

Hiểu và vận dụng hiện tượng này giúp bạn khắc họa được phối cảnh không gian trong tranh một cách thuyết phục. Nhớ rằng: màu lạnh (xanh, tím) tạo cảm giác xa; màu nóng (vàng, đỏ) sẽ làm vật thể “tiến” về phía trước.

( Xem phần 2)

Nguồn: ShellyHana

Biên dịch: Trang Lê