Bảo tàng trưng bày bộ sưu tập nghệ thuật của các dân tộc bản địa Bắc Mỹ nổi tiếng thế giới (Phần 1) 

Triển lãm bán thường trực “Sustained” cho thấy vì sao Bảo tàng Nghệ thuật Denver đã dẫn đầu trong lĩnh vực này suốt một thế kỷ qua.  

Tác phẩm ‘Mud Woman Rolls On’ của Roxanne Swentzell chào đón du khách tại triển lãm mới ‘Sustained’ ở Bảo tàng Nghệ thuật Denver. Ảnh: Ray Mark Rinaldi, Đặc biệt dành cho tạp chí The Denver Post

Bộ sưu tập Nghệ thuật Thổ dân Bắc Mỹ của Bảo tàng Nghệ thuật Denver (The Denver Art Museum - DAM) là một trong những yếu tố giúp bảo tàng này nổi bật so với các tổ chức văn hóa lớn khác. Các tác phẩm nghệ thuật mà bảo tàng sở hữu được đánh giá là thuộc hàng tốt nhất trên thế giới — và điều đó có những lý do thuyết phục.  

Như bảo tàng thường nhấn mạnh, họ là những người đi trước thời đại. Trong nhiều năm, đây là bảo tàng nghiêm túc duy nhất sưu tầm các hiện vật do các thành viên của các bộ lạc Thổ dân Mỹ sáng tạo, và vị trí của nghệ thuật Thổ dân — ở miền Tây, trên và gần những vùng đất nơi các cộng đồng bản địa đã phát triển mạnh mẽ suốt nhiều thế kỷ — đã mang lại cho bảo tàng cơ hội tiếp cận với nguồn hiện vật phong phú với mức giá phải chăng.

Ngoài ra, sự đam mê dành cho loại hình nghệ thuật này của nhiều nhà sưu tập địa phương trong thế kỷ qua cũng đóng góp không nhỏ. Sự ủng hộ và các khoản quyên tặng của họ đã nâng tầm bộ sưu tập đến mức hiện nay số lượng hiện vật đã vượt qua con số 18.000.  

Tầm nhìn xa vượt thời đại của bảo tàng đặc biệt mang lại lợi ích lớn trong thời đại hiện nay, khi các bảo tàng bắt đầu xu hướng tôn vinh các tác phẩm của nghệ sĩ Thổ dân. Qua các hoạt động thu thập và tổ chức triển lãm, nhiều tổ chức lớn đang cố gắng bù đắp khoảng thời gian đã đánh mất khi họ đánh giá thấp văn hóa của Thổ dân Bắc Mỹ. Trong khi đó, DAM đã sở hữu sẵn một kho tàng đồ sộ.  

Bộ sưu tập này cũng khác biệt so với các bộ sưu tập khác trong bảo tàng, chủ yếu bởi bộ sưu tập này bao gồm một loạt các hiện vật phản ánh cách các bộ lạc Thổ dân thể hiện sự sáng tạo của họ. Ví dụ, các bộ sưu tập châu Âu của DAM phần lớn tập trung vào tranh vẽ, trong khi bộ sưu tập châu Á lại nghiêng về gốm sứ.  

Tuy nhiên, bộ sưu tập Thổ dân không chỉ dừng lại ở đó mà còn phong phú hơn nhiều: các tác phẩm dệt treo tường, giỏ, trang sức, nhạc cụ, điêu khắc, thời trang, chăn mền, nhiếp ảnh, và các vật dụng nghi lễ. Bộ sưu tập còn bao gồm cả những vật dụng thiết thực như giày dép, nhưng cũng có cả các tác phẩm mang giá trị trí tuệ, chẳng hạn như tranh trừu tượng. DAM luôn có quan điểm cởi mở hơn về việc định nghĩa "nghệ thuật" khi nói đến các hiện vật Thổ dân.

Cách sắp xếp mới của bộ sưu tập ở bảo tàng — được ra mắt vào tháng trước dưới dạng triển lãm bán thường trực có tên “Sustained!: The Persistent Genius of Indigenous Art” (Sustained!: Thiên tài bền bỉ của nghệ thuật Thổ dân) — nhằm giúp khách tham quan hiểu rõ hơn về sự đa dạng rộng lớn của các tác phẩm nghệ thuật. Triển lãm cố gắng đưa mọi thứ vào bối cảnh, phân chia các hiện vật dựa trên mục đích sử dụng khi chúng được tạo ra.  

Với sự hỗ trợ của một hội đồng cố vấn cộng đồng, các hiện vật được chia thành ba nhóm: vẻ đẹp, kết nối và tâm linh. Do đó, “Sustained!” được tổ chức theo ba phần này.  

Bức ảnh “Bela Falcon” của Tom Jones được tô điểm thêm bằng hạt cườm. Ảnh: Ray Mark Rinaldi, Đặc biệt dành cho tạp chí The Denver Post

Tuy nhiên, chiến lược này không hoàn toàn hiệu quả, chủ yếu vì tất cả các hiện vật trong từng phần đều dường như phá vỡ các ranh giới phân loại nghiêm ngặt mà chúng bị áp đặt. Nói cách khác, mọi thứ đều, ít nhất ở một mức độ nào đó, mang vẻ đẹp, và tất cả các tác phẩm đều rõ ràng có vai trò trong đời sống cộng đồng. Sự giao thoa giữa chúng lớn đến mức khó có thể nhận ra ranh giới nơi một phần dừng lại và phần khác bắt đầu. Việc tổ chức này, cùng với việc phải điều hướng các bảng chỉ dẫn, có thể khiến người xem cảm thấy khó tập trung.

(Xem thêm phần 2)

Nguồn: Museum showcases world-famous Indigenous North American arts collection

Biên dịch: Huyền Trịnh