Bảo tàng trưng bày bộ sưu tập nghệ thuật của các dân tộc bản địa Bắc Mỹ nổi tiếng thế giới (Phần 2)

Triển lãm bán thường trực “Sustained” cho thấy vì sao Bảo tàng Nghệ thuật Denver (The Denver Art Museum - DAM) đã dẫn đầu trong lĩnh vực này suốt một thế kỷ qua.  

Những tác phẩm nghệ thuật cho triển lãm lần này được chọn lựa kỹ lưỡng và trưng bày một cách xuất sắc, nhờ đó tóm tắt được những yếu tố làm nên sự đặc biệt của bộ sưu tập này.

Thật khó để lựa chọn được tác phẩm xuất sắc nhất vì có rất nhiều tác phẩm cạnh tranh cho danh hiệu này. Những tác phẩm yêu thích của người xem có thể bao gồm tác phẩm điêu khắc "Mud Woman Rolls On" khổng lồ của Roxanne Swentzell, tác phẩm chào đón du khách ở lối vào của triển lãm và tạo ra những kỳ vọng lớn cho những gì sắp tới.

Có những tác phẩm thời trang cao cấp, chẳng hạn như chiếc váy yếm tulle của nhà thiết kế thời trang Orlando Dugi từ Santa Fe, được trang trí bằng hạt cườm, pha lê và chỉ kim loại. Chiếc váy được làm vào năm 2021; DAM đã mua nó vào năm ngoái.

Một chiếc áo trống được tạo nên bởi nghệ sĩ Ochethi Sakowin. Ảnh: Ray Mark Rinaldi, Đặc biệt dành cho tạp chí The Denver Post

Có những tác phẩm gây sửng sốt đòi hỏi kỹ năng thủ công cực kỳ tinh xảo, chẳng hạn như chiếc váy làm từ hạt cườm được làm để quấn quanh chiếc trống nghi lễ được tạo ra vào những năm 1940 bởi nghệ sĩ Ochethi Sakowin; chiếc mặt nạ ngựa vẽ trên vải bạt, trang trí bằng chuông và lông đại bàng, được làm bởi một nghệ sĩ Blackfeet không rõ danh tính vào khoảng năm 1890; chiếc vòng cổ "squash blossom" bằng ngọc bích tinh xảo, của một nghệ sĩ Diné vào khoảng cùng thời gian.

Đặc biệt, có những tác phẩm mang đậm cảm giác đương đại, được thực hiện bởi các nghệ sĩ vẫn đang sống và có tiếng tăm rộng rãi, bao gồm các tác phẩm của Virgil Ortiz, Eric-Paul Riege và Jeffrey Gibson, những người đã đại diện cho Hoa Kỳ tại triển lãm Venice Biennale gần đây. Mặc dù không có gì trong triển lãm cảm thấy quá táo bạo, nhưng một số tác phẩm có yếu tố chính trị, đề cập đến các chủ đề như sự di dời và văn hoá vô hình.

Giống như nhiều cuộc tổ chức lại bộ sưu tập gần đây của DAM, triển lãm này kết hợp các đồ vật truyền thống và đương đại. Những vật phẩm được tạo ra trong thập kỷ này cạnh tranh sự chú ý với những vật được tạo ra cách đây 100 năm. Điều này có thể khiến người xem cảm thấy choáng ngợp, vì họ dành nhiều thời gian để đặt các vật phẩm vào bối cảnh thời gian – một thực hành cần thiết vì không thể hiểu một đồ vật, và cách nó được hình thành, nếu không biết các điều kiện văn hóa, lịch sử và công nghệ, hoàn cảnh mà vật đó được tạo ra. Sự kết hợp này thêm phần phức tạp.

Tuy nhiên, sự kết hợp này đạt được hai mục tiêu. Thứ nhất, cho thấy các nền văn hóa quay lại vòng tròn, và kết nối những thứ đã được coi trọng trong quá khứ với những thứ được coi trọng ngày nay; bạn có thể thấy sự tiến hóa, nhưng cũng là sự liên tục.

Thứ hai, phục vụ DAM, chứng minh cam kết lâu dài của bảo tàng trong việc tạo ra một không gian cho các tác phẩm này trong kho lưu trữ của mình. Bảo tàng tiếp tục sứ mệnh này đến nay. Gần đây, bảo tàng đã tìm kiếm các đồ vật của người bản địa được tạo ra ngoài lục địa này, và khắp khu vực Mỹ Latinh. Phần đồ vật này trong bộ sưu tập của bảo tàng ngày càng trở nên thú vị hơn mỗi năm.

Và việc mua và lưu giữ các đồ vật được làm bởi các nghệ sĩ bản địa, đặc biệt là những tác phẩm cũ, có thể là một vấn đề nhạy cảm. Những câu hỏi về cách thức các đồ vật được thu thập – hoặc cái nào trong số chúng cần được trả lại – luôn xoay quanh những bộ sưu tập như vậy. Giống như mọi bảo tàng, DAM đã phải trả lời những câu hỏi khó từ cộng đồng; và chắc chắn rằng những câu hỏi này sẽ tiếp tục. Trách nhiệm luôn làm điều đúng đắn trong vấn đề này hoàn toàn nằm trên vai bảo tàng.

Triển lãm "Sustained" bao gồm các đồ vật được sử dụng trong các hoạt động thờ cúng và nghệ thuật trong các cộng đồng bản địa trên khắp lục địa. Ảnh: Ray Mark Rinaldi, Đặc biệt dành cho tạp chí The Denver Post

Điều mà DAM làm đúng – và triển lãm này cho thấy điều đó – là vai trò một người quản lý tốt các đồ vật trong tay mình sở hữu. Các tác phẩm trong "Sustained" được bảo quản tốt và trình bày một cách suy nghĩ cẩn thận, và thực hành này là một yếu tố khiến DAM trở nên thực sự khác biệt.

(Xem thêm phần 1)

Nguồn: Museum showcases world-famous Indigenous North American arts collection

Biên dịch: Huyền Trịnh