Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - Viên ngọc nghệ thuật trầm lặng giữa lòng phố thị Hà Nội (P1)

Nằm giữa trung tâm thủ đô Hà Nội, thế nhưng Bảo tàng Mỹ Thuật Việt Nam lại mang vẻ tĩnh lặng, yên bình lạ kỳ. Một phần bởi nét cổ kính từ kiến trúc nhà kiểu Pháp bên ngoài, phần còn lại có lẽ là do bên trong đó chứa cả một kho tàng nghệ thuật từ thời cổ đại đến đương đại.

Không gian Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Khu vực triển lãm cố định của bảo tàng được đặt trong tòa nhà 3 tầng và bộ sưu tập các bảo vật quốc gia được đặt dọc theo không gian mà khách tham quan đi qua. Những bức tranh sơn dầu, tranh lụa và tranh sơn mài có giá trị nhất cùng hai bức tượng cổ đại được đặt tại đây như những lời nhắc nhở về các mốc son lịch sử nghệ thuật.

“Một buổi đi cày” của họa sĩ Lưu Công Nhân, một trong số các tác phẩm quý giá của bảo tàng, đã nói lên rất nhiều bối cảnh lịch sử khi nó được sáng tác. Những năm 1960 của thế kỷ trước chứng kiến quá trình tập thể hóa nền kinh tế đất nước. Mô hình đó đặc biệt hiệu quả trong thời chiến, khi mọi người đoàn kết vì một mục đích chung. 

Tác phẩm “Một buổi đi cày” của một trong những bậc thầy hội họa của Việt Nam – họa sĩ Lưu Công Nhân

Một kiệt tác khác nằm trong bộ sưu tập đặc biệt của bảo tàng là bức tranh “Em Thúy” của họa sĩ Trần Văn Cẩn, vẽ năm 1943. “Em Thúy” là tác phẩm nổi bật trong số rất nhiều tranh sơn dầu của các sinh viên tốt nghiệp Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương thuộc Pháp và cũng là bức họa xuất sắc nhất của Trần Văn Cẩn.

Một số nhà phê bình cho rằng khuôn mặt mong manh như thiên thần và đôi mắt đen mở to tròn, ẩn sâu sự lo lắng của nhân vật trong tranh như đã báo trước cuộc chiến khốc liệt sẽ diễn ra khi đế quốc Nhật thế chân người Pháp hiện diện tại Việt Nam. Và hậu quả sau đó là nạn đói nặng nề năm 1945. Nhà phê bình nghệ thuật Thái Bá Vân đã nói rằng “Em Thúy” đã phản ánh thế giới nội tâm của cậu bé Cẩn khi chứng kiến sự Tây hóa của xã hội Việt Nam lúc bấy giờ.

Được vẽ bằng sơn dầu với kỹ thuật và chất liệu phương Tây, bức chân dung lại lột tả được tinh thần phương Đông, là tiêu biểu cho những bức chân dung được sáng tác vào nửa đầu thế kỷ 20. Lấy cảm hứng từ bức tranh này, nhạc sĩ người Anh sống ở Hà Nội, Paul Zetter, cũng đã sáng tác một tác phẩm ngắn mang tên “Em Thúy".

Một trong số các tác phẩm nằm trong bộ sưu tập nghệ thuật các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ Thuật Việt Nam - “Em Thúy” của họa sĩ Trần Văn Cẩn

Mặc dù vẽ tranh sơn dầu là một kỹ thuật được các giảng viên nước ngoài của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương đưa vào Việt Nam, nhưng sau đó, nhiều họa sĩ sau đó cũng đã tạo nên trường phái riêng của mình. Tuy nhiên, riêng tranh sơn mài truyền thống kết hợp với các quy tắc hội họa phương Tây đã thay đổi cách vẽ của các họa sĩ thời đó.

Xem thêm phần 2 tại đây

Biên dịch: Minh Hậu

Biên tập: Thu Huyền

Nguồn: A gem of art in the heart of Hà Nội | vietnamnews.com