Art & Crafts: Hành Trình Lịch Sử và Những Nguồn Cảm Hứng (Phần 2)

Phong cách độc đáo của William Morris vẫn không ngừng truyền cảm hứng cho nghệ thuật trang trí đương đại. Là một con người đa tài – doanh nhân, chính trị gia, kiến trúc sư, họa sĩ – ông đã trở thành biểu tượng văn hóa của nước Anh thế kỷ 19.

Trong từng tác phẩm, Morris gửi gắm một tinh thần nhân văn sâu sắc, một cảm quan thẩm mỹ tinh tế và nỗi hoài niệm da diết về quê hương – nơi vẻ đẹp giản dị và đời sống gắn bó với thiên nhiên luôn được trân trọng. Chính sự kết hợp giữa kỹ thuật thủ công điêu luyện và lý tưởng nghệ thuật gần gũi với con người đã giúp di sản của ông vượt thời gian, sống mãi trong trái tim những người yêu cái đẹp.

Ô cửa kính tại dinh thự Red House của William Morris.

William Morris say mê văn học trung cổ và kiến trúc Gothic – niềm đam mê ấy thấm đẫm trong các sáng tác của ông, đặc biệt là khi kiến tạo ngôi nhà riêng mang tên Red House.

Tại đây, từng chi tiết nội thất – từ đồ trang trí nhà cửa, hoa văn trang trí tường, cửa sổ kính màu cho đến vải bọc – đều do chính ông thiết kế, phản ánh rõ ràng những tuyên ngôn thẩm mỹ và triết lý sống của ông về thời đại, xã hội và mối quan hệ với thiên nhiên. Red House không chỉ là một không gian sống, mà là một tuyên ngôn nghệ thuật – nơi ý tưởng và lý tưởng cá nhân được kết tinh thành hình hài cụ thể, sống động.

Bức The Orchard (1890) của William Morris.

Một gương mặt nổi bật khác của trào lưu Art & Crafts là nghệ sĩ gốm William De Morgan. Các thiết kế của ông mang đậm dấu ấn nghệ thuật Trung Đông và Ba Tư, với phong cách biến tấu độc đáo, đầy sáng tạo.

Những viên gạch ốp và đồ gốm do De Morgan chế tác luôn gây ấn tượng bởi hoa văn phức tạp, màu sắc rực rỡ, thường xoay quanh các chủ đề thực vật và sinh vật thần thoại. Tác phẩm của ông từng được giới sưu tầm săn đón nồng nhiệt. Trong sự nghiệp, ông cũng cộng tác chặt chẽ với nhiều nghệ sĩ lớn cùng thời như William Morris và kiến trúc sư Philip Webb, góp phần định hình một thời kỳ đỉnh cao của nghệ thuật trang trí.

Đĩa sứ của William de Morgan.

Lối tư duy của phong trào Art & Crafts không chỉ dừng lại ở Anh, mà còn lan rộng sang Trung Âu, Scandinavia và Hoa Kỳ. Tại những nơi này, các cộng đồng thợ thủ công đã hình thành, cùng nhau làm việc với các vật liệu tự nhiên và cao cấp nhằm tái hiện giá trị sống trong từng món đồ nội thất – những vật phẩm không chỉ để dùng, mà còn để cảm, để nhớ.

Mỗi thiết kế mang dấu ấn Art & Crafts đều phản chiếu một mối giao cảm sâu sắc với thiên nhiên: những tông màu ấm và trầm như màu đất nung, vân gỗ; những đường nét mềm mại gợi hình cánh lá, thân cây... Tất cả gợi lên cảm giác gần gũi, bền vững và đầy ý nghĩa.

Tạm kết
Art & Crafts không chỉ là một trào lưu nghệ thuật, mà còn là một phản ứng nhân văn trước cơn lốc công nghiệp hóa. Chính bối cảnh lịch sử đã làm nên tiếng nói riêng biệt cho phong trào này – vừa lãng mạn, vừa đầy triết lý.

Ảnh hưởng của nó lan tỏa sâu rộng, đặt nền móng cho Art Nouveau ở Pháp với tinh thần trang trí rực rỡ và cảm hứng thiên nhiên phong phú. Thành công của Art & Crafts cũng được thể hiện rõ tại Trường Nghệ thuật Glasgow (Scotland) vào những năm 1890, hay phong trào Mingei ở Nhật Bản, nơi đề cao giá trị thủ công truyền thống qua đồ gốm, gốm sứ – như một cách tôn vinh di sản địa phương.

Trong thế giới ngày nay, giữa nhịp sống gấp gáp và sự phổ biến của sản xuất hàng loạt, Art & Crafts vẫn tồn tại như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà kiên định: vẻ đẹp đích thực đến từ sự chăm chút, chậm rãi và tâm huyết dành cho từng chi tiết.

Ghế băng phong cách Art Nouveau do Hector Guimard thiết kế vào năm 1897-1898.

Đọc thêm: Phần 1

Nguồn tham khảo: Art & Crafts: Lược sử và nguồn cảm hứng

Biên soạn: Hoàng Linh