Một số kiệt tác hội họa, bao gồm cả tác phẩm của Klimt và Rembrandt, giờ đây chỉ còn là ký ức mờ nhạt. Dưới đây là sáu tác phẩm nghệ thuật bị thất lạc mà bạn nên biết.  

Trong nhiều thế kỷ, nhân loại đã xem nghệ thuật là tài sản vô giá, đáng được gìn giữ và trân quý, bất chấp vẻ ngoài tưởng chừng như vô dụng của nó. Tuy nhiên, dù chúng ta đã cố gắng bảo vệ, nhiều tác phẩm nghệ thuật vẫn trở thành nạn nhân của những thảm kịch. Một số chỉ còn tồn tại trong các tài liệu lịch sử nghệ thuật hoặc lưu trữ, và nếu may mắn, có thể còn sót lại vài bức ảnh đen trắng phác họa lại vẻ đẹp của chúng.  

Dưới đây là sáu tác phẩm nổi tiếng đã bị phá hủy bởi chiến tranh, thiên tai hoặc sự can thiệp ác ý của con người.  

1. Kiệt tác bị hủy hoại bởi hỏa hoạn: Bộ tranh Faculty Paintings của Gustav Klimt  

Bức tranh "Philosophy", vẽ bởi Gustav Klimt, 1900 (sử dụng công nghệ AI để tô màu). Ảnh: Google Arts & Culture

Có thể nói, bộ tranh Faculty Paintings là dự án tham vọng nhất trong sự nghiệp của Gustav Klimt. Đây là một thử nghiệm nghệ thuật táo bạo, từng gây tranh cãi sâu sắc trong giới tinh hoa Vienna nhưng lại nhận được sự ngưỡng mộ từ một nhóm công chúng bất ngờ – chính là Đức Quốc Xã.  

Trường Đại học Vienna đã ủy quyền cho Klimt thực hiện ba bức tranh lớn, tượng trưng cho ba lĩnh vực quan trọng: y học, luật pháp và triết học. Các học giả mong đợi những tác phẩm tôn vinh lý trí và tư duy nhân loại. Tuy nhiên, Klimt đã thể hiện một góc nhìn khác: ông vạch trần sự hạn chế của nhận thức con người và cái tôi vô nghĩa. Trong tranh của ông, y học không thể chiến thắng cái chết, còn luật pháp thì bất lực trước cái ác.  

Sự phản đối từ các giảng viên đại học đã khiến Klimt bị buộc phải hoàn trả lại khoản tài trợ. May mắn thay, một trong những nhà bảo trợ của ông đã mua lại loạt tranh này.  

Sau khi Đức Quốc Xã lên nắm quyền, chúng đã tiến hành một chiến dịch tấn công dữ dội vào nghệ thuật hiện đại. Klimt là một trong số ít họa sĩ may mắn không bị đàn áp do có sự ưa thích từ Hitler. Tuy nhiên, loạt tranh này vẫn bị tịch thu từ các nhà sưu tập Do Thái và chuyển đến lâu đài Immendorf ở Áo để bảo quản vào năm 1943.  

Tháng 5 năm 1945, khi quân Đức rút lui, chúng đã đốt cháy toàn bộ lâu đài, và không một dấu vết nào của các bức tranh được tìm thấy. Chỉ còn một số bức ảnh đen trắng lưu giữ lại hình ảnh của tác phẩm. Năm 2021, Google đã sử dụng trí tuệ nhân tạo để tô màu lại các bức ảnh này, nhưng kết quả vẫn chưa thực sự đạt được kỳ vọng.  

2. The Stone Breakers của Gustave Courbet  

Gustave Courbet, bậc thầy của trường phái nghệ thuật Hiện thực, là một họa sĩ đầy tranh cãi, với phong cách hội họa thách thức các quy tắc truyền thống. Một trong những tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng nhất của ông, The Stone Breakers, đã gây sốc cho giới phê bình nghệ thuật đương thời khi miêu tả những người lao động bình dân, một chủ đề bị coi là tầm thường.  

Bức tranh thể hiện hai người công nhân đang đập đá ven đường—một cảnh tượng khắc nghiệt của cuộc sống lao động vất vả. Courbet vẽ nó sau khi tình cờ gặp hai người đàn ông này và cảm nhận được nỗi cơ cực hiện rõ trên khuôn mặt họ.  

Bức tranh đã trải qua nhiều bộ sưu tập tư nhân trước khi được đưa vào phòng trưng bày Dresden năm 1909. Nhưng không may, vào tháng 2 năm 1945, khi lực lượng Đồng Minh tiến hành trận ném bom Dresden, tác phẩm nghệ thuật này đã bị phá hủy hoàn toàn trong quá trình sơ tán khỏi viện bảo tàng.  

May mắn thay, Courbet đã vẽ một phiên bản thứ hai—một bản thu nhỏ với bố cục ngược lại—hiện vẫn được bảo tồn tại một bảo tàng ở Thụy Sĩ.  

3. Five Sunflowers in a Vase của Vincent van Gogh  

Vincent van Gogh được biết đến với hàng loạt tranh hoa hướng dương, nhưng một trong số đó—Five Sunflowers in a Vase—đã bị mất mãi mãi.  

Bức tranh được mua bởi nhà sưu tập Nhật Bản Yamamoto Koyota năm 1920. Tuy nhiên, vào ngày 6 tháng 8 năm 1945, khi quân đội Mỹ ném bom Hiroshima, các cuộc không kích cũng diễn ra tại Osaka, nơi Yamamoto sống. Ngôi nhà của ông bị cháy rụi, kéo theo sự mất mát của kiệt tác này.  

Năm 2013, các nhà sử học nghệ thuật đã tìm thấy một bức ảnh in màu hiếm hoi, giúp tái hiện hình ảnh nguyên bản của tác phẩm nghệ thuật này.  

4. Nativity with St. Francis and St. Lawrence của Caravaggio  

Được sáng tác vào những năm cuối đời của Caravaggio, bức tranh này mô tả cảnh Chúa Giê-su giáng sinh, với hai vị thánh Francis và Lawrence đứng bên cạnh.  

Năm 1969, tác phẩm bị Mafia Sicily đánh cắp từ Nhà nguyện Thánh Lawrence ở Palermo. Chúng cắt bức tranh khỏi khung, cuộn lại rồi đem giấu đi.  

Theo lời khai của một số cựu thành viên Mafia vào đầu những năm 2000, tranh bị làm hỏng trong quá trình đánh cắp. Sau đó, tranh được giấu trong một kho thóc đã bị lợn phá huỷ và cuối cùng bị thiêu rụi.  

5. The Trench của Otto Dix  

Là một trong những họa sĩ theo trường phái nghệ thuật Tân Hiện thực, Otto Dix phản ánh sự tàn khốc của chiến tranh thông qua hội họa.  

Bức tranh The Trench mô tả một chiến trường đầy thi thể bị cắt xẻ, quân phục rách nát, và bùn đất nhầy nhụa. Tác phẩm ngay lập tức bị chính quyền Đức lên án vì phản bội tinh thần quân đội.  

Khi Đức Quốc Xã lên nắm quyền, Dix bị đàn áp, và bức tranh bị tiêu hủy trong Thế chiến II.  

6. Christ in The Storm của Rembrandt  

Đây là bức tranh duy nhất về biển cả của Rembrandt, và cũng là một trong những tác phẩm hội họa bị đánh cắp bí ẩn nhất lịch sử.  

Năm 1990, trong vụ trộm khét tiếng tại Bảo tàng Isabella Stewart Gardner ở Boston, hai kẻ lạ mặt đã lấy đi mười ba tác phẩm, trong đó có Christ in The Storm.  

Năm 1997, một nhà báo Mỹ tuyên bố đã nhìn thấy bức tranh bị cắt rời khỏi khung và cuộn tròn, nhưng sau đó cảnh sát không tìm thấy dấu vết nào.  

Mặc dù chưa có bằng chứng xác thực về việc bức tranh bị hủy hoại, nhưng các chuyên gia tội phạm nghệ thuật tin rằng sau hơn 30 năm thất lạc, cơ hội tìm lại được nó là rất thấp.  

Dù những kiệt tác này đã biến mất mãi mãi, nhưng ký ức về chúng vẫn còn tồn tại trong lịch sử nghệ thuật. Đây là một lời nhắc nhở về sự mong manh của những tác phẩm vô giá, cũng như tầm quan trọng của việc bảo tồn nghệ thuật cho các thế hệ tương lai.

Nguồn: 6 Famous Artworks That Are Lost Forever 

Biên dịch: Huyền Trịnh