Y.Z. Kami và những mái vòm thiền định trong triển lãm tại Gagosian Beverly Hills

Triển lãm nghệ thuật The Domes của Y.Z. Kami đang diễn ra tại Gagosian Beverly Hills, quy tụ loạt tranh Dome được sáng tác từ năm 2011 đến nay, bên cạnh ba tác phẩm mới thuộc loạt Messenger. Đây là lần hiếm hoi các sáng tác mang tính chiêm nghiệm, chịu ảnh hưởng từ kiến trúc linh thiêng của Kami, được giới thiệu đồng thời trong một không gian triển lãm tranh nghệ thuật đương đại.

Một tác phẩm Dome trong xưởng của Y.Z. Kami tại khu Chelsea, New York. (Hình ảnh: Y.Z. Kami).

Sinh ra tại Iran, Kami sớm bị cuốn hút bởi kiến trúc từ thời niên thiếu. Khi chuyển sang châu Âu học tập, ông tiếp tục nghiên cứu các công trình cổ và đặc biệt say mê kiến trúc tôn giáo. Theo ông, mái vòm trong nhà thờ, đền chùa hay thánh đường Hồi giáo là ẩn dụ cho thiên đường – một không gian linh thiêng và yên tĩnh, như thể lời tụng kinh lặp đi lặp lại vang vọng qua tâm trí.

Y.Z. Kami, Messenger (The City II), 2023–2024. (Hình ảnh: © Y.Z. Kami. Ảnh: Maris Hutchinson. Tư liệu: Gagosian).

Trong The Domes, loạt tranh trừu tượng của Y.Z. Kami triển khai các vòng tròn đồng tâm, sử dụng màu sắc giàu tính biểu tượng và chất thiền định. “Hầu hết các tác phẩm lần này là mái vòm trắng, trung tâm có ánh sáng trắng thuần khiết dần lan tỏa, tạo cảm giác chuyển động nhẹ nhàng,” nghệ sĩ chia sẻ. Trắng là ánh sáng thiêng liêng trong nhiều truyền thống huyền học, xanh là màu của trời, của thiên đường. Đen – gam màu xuất hiện trong một số tác phẩm Dome – được ông liên hệ với truyền thống giả kim ở châu Á, cận Đông và châu Âu, nơi giai đoạn đầu tiên của sự chuyển hóa (kim loại thành vàng) bắt đầu bằng màu đen. “Các nhà tâm lý học gọi đó là trầm cảm, còn các nhà giả kim gọi là sự giải phóng đen tối.”

Dù đen, nhưng các mái vòm của Kami không gợi buồn mà mang năng lượng suy tưởng tích cực, khơi mở không gian cho sự tỉnh thức. Bên cạnh đó, loạt Messenger với hình ảnh chân dung đơn độc như thể đang đứng tại giao lộ, bổ sung cho khía cạnh ngoại hiện của triển lãm. Nếu Dome là hình thức nội tâm – thiền định – thì Messenger lại đưa con người và thời gian vào không gian tranh.

Kami chia sẻ: “Ngoài chuyển động thiền định, còn có yếu tố ngoại giới – là gương mặt con người, là chân dung và sự hiện diện mang tính thời gian. Triển lãm mang trong mình sự đan xen của hướng nội và hướng ngoại: hướng ngoại là kiến trúc – cái bên ngoài tâm trí, còn hướng nội là những hình vẽ giống mandala hay mosaic, biểu tượng của tĩnh tại và suy tư.”

Xưởng của Y.Z. Kami tại khu Chelsea, New York. (Hình ảnh: Rob McKeever).

Y.Z. Kami, Black Dome, 2017–2022. (Hình ảnh: © Y.Z. Kami. Ảnh: Rob McKeever. Tư liệu: Gagosian).

The Domes là một trong những sự kiện nghệ thuật đáng chú ý tại Beverly Hills mùa hè này, và tiếp tục mở cửa đến ngày 8 tháng 8 năm 2025 tại Gagosian Gallery.

Nguồn: Y.Z. Kami's meditative, architecturally-inspired Domes take over Gagosian Beverly Hills

Quỳnh Hoa