Vì sao Michelangelo đã phải ẩn náu suốt nhiều tháng trời để tránh Giáo hoàng

( Drawings by Michelangelo in the secret room under the new sacristy of the Medici chapel in the Basilica di San Lorenzo in Florenc )

Trong giới nghệ thuật, điều quan trọng luôn là bạn quen biết ai, chứ không phải bạn biết gì. Và chính những mối quan hệ của Michelangelo đã suýt lấy đi mạng sống của ông.

Gia tộc Medici là một gia đình ngân hàng quyền lực ở Florence, trị vì thành phố này như một triều đại chính trị. Với khối tài sản khổng lồ tích lũy được, họ đã trở thành những người bảo trợ nghệ thuật lớn, đặt hàng một số tác phẩm nổi tiếng nhất trong lịch sử hội họa — từ bức Họa sĩ Fra Angelico vẽ Annunciation (1440–45), đến The Birth of Venus (1485–86) của Botticelli, và nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng nhất ở Florence, như Phòng trưng bày Uffizi và Cung điện Vecchio. Sau khoảng 100 năm cai trị thành phố, gia tộc Medici bị lật đổ trong một cuộc nổi dậy của dân chúng và bị trục xuất khỏi Florence vào năm 1527.

Cuộc trục xuất này không kéo dài lâu, và họ được phục vị vào năm 1530. Nhưng trong thời gian họ vắng mặt, một sự phản bội khác đã xảy ra.

Michelangelo là một người được gia tộc Medici yêu quý; gia đình này đã đóng vai trò chính trong việc tài trợ cho họa sĩ khi ông còn trẻ, giúp ông khẳng định mình là một trong những tài năng nghệ thuật uy tín nhất của Florence. Khi còn là một thiếu niên, ông đã học tại Học viện Platonic do gia đình thành lập, đồng thời sống trong triều đình Medici. Trong suốt sự nghiệp của mình, ông đã được hưởng lợi từ sự bảo trợ của họ trong một số tác phẩm quan trọng, bao gồm lăng mộ Giáo hoàng Julius II và bức bích họa Phán xét cuối cùng (1535–41) trong Nhà nguyện Sistine.

( Detail from the tomb of Julius II by Michelangelo (c. 1515) in the Basilica of St Peter in Chains in Rome, Lazio )

Trong thời gian gia tộc Medici bị lưu đày, một cuộc vây hãm dữ dội Florence đã diễn ra vào năm 1529. Michelangelo, tận tụy với quê hương của mình, đã làm việc với chính phủ Cộng hòa mới với tư cách là người giám sát các công sự của thành phố.

Giáo hoàng Clement VII (Giulio De Medici, vị giáo hoàng thứ hai trong bốn giáo hoàng của gia tộc Medici) coi việc Michelangelo làm việc với Cộng hòa là một sự xúc phạm trực tiếp đến gia đình ông, những người đã hào phóng ủng hộ ông trong suốt những năm qua. Dù sao đi nữa, ông ta giờ đây đang làm việc với chính những người đã yêu cầu trục xuất gia tộc Medici khỏi Florence. Ông đã bày tỏ sự bất mãn của mình một cách mạnh mẽ nhất có thể: một bản án tử hình cho họa sĩ 55 tuổi vào năm 1530.

( Sebastiano del Piombo, Portrait of Pope Clement VII, c. 1531 )

Vậy, Michelangelo phải làm gì? Ông đã lẩn trốn. Ông đã thực hiện các công trình tại Vương cung thánh đường San Lorenzo, một trong những nhà thờ lớn nhất của Florence và là nơi đặt lăng mộ của gia tộc Medici, và linh mục Giovan Battista Figiovanni đã tìm cho họa sĩ một nơi để ẩn náu.

Căn phòng ngầm nơi Michelangelo đã dành hai tháng trốn tránh Giáo hoàng đã được mở cửa cho công chúng lần đầu tiên vào tháng 10 năm 2023. Giờ đây, là một phần của Bảo tàng Nhà nguyện Medici, căn phòng dưới lòng đất chỉ có một cửa sổ nhỏ có nắp, từ đó họa sĩ có thể nhìn thấy con phố phía trên ông.

Tuy nhiên, điểm thu hút chính đối với du khách ngày nay là loạt hình vẽ được Michelangelo vẽ nguệch ngoạc bằng than và phấn đỏ trên tường trong thời gian ông ở lại. Những hình vẽ này được phát hiện lại vào năm 1975, ẩn dưới hai lớp thạch cao, và bao phủ mỗi bức tường. (Tuy nhiên, vé vào Phòng Bí mật cực kỳ hạn chế, với mỗi lần chỉ cho phép bốn du khách vào, và có 45 phút giãn cách giữa các lần ghé thăm để hạn chế việc các hình vẽ tiếp xúc với ánh sáng.)

( Drawings believed to be by Michelangelo in the Stanza Segreta, or Secret Room, at the Museum of the Medici Chapels, part of the Bargello Museums and the Basilica of San Lorenzo in Florence. )

Sau vài tháng, Michelangelo được ân xá và tiếp tục công việc của mình tại Vương cung thánh đường San Lorenzo do gia tộc Medici tài trợ. Nhưng toàn bộ vụ việc rõ ràng đã khiến họa sĩ bị chấn động. Vào năm 1534, ông rời Florence mãi mãi và chuyển đến Rome, hoàn thành công việc của mình tại Nhà nguyện Sistine và sau đó trở thành kiến trúc sư của Vương cung thánh đường St. Peter, nơi ông đã làm việc cho đến khi qua đời vào năm 1564.

Bài học của câu chuyện này là gì? Lòng trung thành sẽ luôn mang lại điều tốt đẹp cho bạn? Hãy linh hoạt và chờ đợi? Hay có lẽ, hãy trang trí phòng của bạn – bạn không bao giờ biết mình sẽ phải trốn trong đó bao lâu để tránh một vị giáo hoàng đầy thù hận.

Nguồn : Why Michelangelo Spent Months Hiding From the Pope

Biên dịch : Bảo Long