Triển lãm nghệ thuật của Jill Magid: Khi chính trị trở thành chất liệu sáng tác

Nghệ sĩ Jill Magid vừa ra mắt triển lãm cá nhân "Heart of a Citizen" tại Various Small Fires (Los Angeles), nơi nghệ thuật và chính trị giao thoa theo cách ít ai ngờ tới. Triển lãm không chỉ là một không gian trưng bày, mà còn là một phần trong chiến dịch tranh cử vào Quốc hội Hoa Kỳ của Esther Kim Varet, chính chủ phòng tranh nơi Magid đang hợp tác.

Jill Magid, The Platform (U.S. General Elections, 2026), 2025. (Hình ảnh: Tư liệu của nghệ sĩ và Various Small Fires, Los Angeles).

Tác phẩm trung tâm của triển lãm, The Platform (U.S. General Elections, 2026), là bản sao chiếc bục trong phòng họp báo của Nhà Trắng, phủ thảm xanh với họa tiết sao trắng mô phỏng quốc kỳ Hoa Kỳ. Varet, ứng cử viên Đảng Dân chủ tại khu vực bầu cử 40 ở California, đã dùng chính tác phẩm này để phát biểu vận động tranh cử, biến một đối tượng nghệ thuật thành không gian tranh luận chính trị sống động.

Jill Magid, The Rose Garden (2025) và Stenographer’s Note: (At this point, a gust of wind rustled the trees in the Rose Garden.), 2025, không gian sắp đặt trong triển lãm Jill Magid: Heart of a Citizen tại Various Small Fires. (Hình ảnh: Tư liệu của nghệ sĩ và Various Small Fires, Los Angeles).

Jill Magid, The Rose Garden (2025) và Stenographer’s Note: (At this point, a gust of wind rustled the trees in the Rose Garden.), 2025, không gian sắp đặt trong triển lãm Jill Magid: Heart of a Citizen tại Various Small Fires. (Hình ảnh: Tư liệu của nghệ sĩ và Various Small Fires, Los Angeles).

Magid vốn nổi tiếng với các dự án điều tra quyền lực và kiến trúc quyền lực. Ban đầu, cô định tập trung vào các bản ghi phát biểu chính trị của chính phủ Mỹ được chép lại bởi nhân viên tốc ký. Nhưng sau khi Varet công bố tranh cử vào tháng 1 năm nay, Magid đã xoay chuyển dự án và đưa chiến dịch này trở thành “chất liệu” chính của tác phẩm.

“Tôi luôn quan tâm đến các cấu trúc quyền lực và cách tiếp cận nó. Khi người giám đốc phòng tranh của tôi ra tranh cử, tôi không thể đứng ngoài,” cô chia sẻ. “Tôi thích tự đẩy mình vào tình huống không thoải mái và tạo ra nghệ thuật từ đó.”

Cải tạo Vườn Hồng tại Nhà Trắng, dỡ bỏ bãi cỏ để xây dựng sân lát gạch theo phong cách Mar-a-Lago, ngày 12 tháng 6 năm 2025 tại Washington, D.C.(Hình ảnh: Ảnh: Win McNamee/Getty Images).

Triển lãm không mang tính ủng hộ cá nhân nào, mà là một phản tư về quyền tự do ngôn luận, dân chủ, và cách những "diễn đàn" (platform) được tạo lập, ai có quyền phát biểu, và ai bị loại khỏi những không gian chính thống ấy.

Ngoài bục phát biểu, triển lãm còn có hai tác phẩm trưng bày ngoài sân: The Rose Garden, 12 bản đúc trái tim của chính nghệ sĩ từ bê tông, và một tác phẩm neon dài 4,5 mét với dòng chữ trích từ bản ghi một bài phát biểu tại Vườn Hồng Nhà Trắng: “At this point, a gust of wind rustled the trees in the Rose Garden.”

Jill Magid, Stenographer’s Note: (At this point, a gust of wind rustled the trees in the Rose Garden.), 2025, không gian sắp đặt trong triển lãm Jill Magid: Heart of a Citizen tại Various Small Fires. (Hình ảnh: Tư liệu của nghệ sĩ và Various Small Fires, Los Angeles).

Jill Magid, Stenographer’s Note: (At this point, a gust of wind rustled the trees in the Rose Garden.), 2025, không gian sắp đặt trong triển lãm Jill Magid: Heart of a Citizen tại Various Small Fires. (Hình ảnh: Tư liệu của nghệ sĩ và Various Small Fires, Los Angeles).

Câu chữ thơ mộng ấy, do một tốc ký viên ghi lại, đã trở thành điểm nhấn của Stenographer’s Note. Magid bị thu hút bởi sự chênh lệch giữa khung cảnh bụi bặm, thô ráp của sân triển lãm và hình ảnh nên thơ về gió, cây và hoa hồng trong lời ghi chép.

Tác phẩm cũng phản ánh một biến cố thời sự: cựu Tổng thống Donald Trump công bố kế hoạch biến Vườn Hồng thành một sân lát gạch, lấy lý do giày cao gót bị lún xuống đất. Hành động này được Magid dùng làm nền để đặt câu hỏi về quyền lực và sự xóa bỏ ký ức tập thể.

Magid không xa lạ với các dự án chạm đến kiến trúc và quyền lực. Năm 2016, cô từng nổi tiếng với chiến dịch đưa di sản của kiến trúc sư Luis Barragán trở lại Mexico bằng cách... nén tro cốt của ông thành nhẫn kim cương. Trong triển lãm lần này, cô tiếp tục khai thác các biểu tượng như đồng xu, hoa chợ và đơn ứng cử để gợi nhắc sự mong manh của cơ thể và nền dân chủ.

Jill Magid, The Platform (U.S. General Elections, 2026), 2025, tài liệu trưng bày trong tủ kính. (Hình ảnh: Tư liệu của nghệ sĩ và Various Small Fires, Los Angeles).

Việc trưng bày The Platform đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt luật tài chính vận động tranh cử. Magid đã bán tác phẩm cho một nhà sưu tập, người này sau đó hiến tặng lại như một khoản đóng góp phi tiền mặt cho chiến dịch của Varet. Ngoài ra, để có thể phát biểu trên bục trong lễ khai mạc, Varet phải trả 200 USD/giờ để thuê chính không gian của mình.

Jill Magid, The Platform (U.S. General Elections, 2026), 2025, phong bì có tem do nghệ sĩ thiết kế. (Hình ảnh: Tư liệu của nghệ sĩ và Various Small Fires, Los Angeles).

Bên cạnh các tác phẩm, triển lãm còn trưng bày hồ sơ ứng cử vào Quốc hội Hoa Kỳ, và các phong bì in câu trích dẫn từ triết gia Maurice Blanchot: "Chỉ khi bạn từ chối toàn bộ khái niệm và lời hứa của platform, bạn mới nên bắt đầu xây dựng một platform."

“Heart of a Citizen” là minh chứng rõ nét rằng các triển lãm nghệ thuật, sự kiện nghệ thuật ngày nay không chỉ là không gian thưởng lãm thụ động. Thay vào đó, chúng ngày càng trở thành nơi đặt ra câu hỏi chính trị, thách thức các định nghĩa cũ kỹ về quyền lực, diễn ngôn, và cả nghệ thuật.

Sự kiện nghệ thuật: “Jill Magid: Heart of a Citizen”
Địa điểm: Various Small Fires, 812 North Highland Avenue, Los Angeles, California
Thời gian: 22/5 – 28/6/2025

Nguồn: Jill Magid Mines Her Gallerist’s Congressional Run for a Probing New Show

Quỳnh Hoa