Thành phố thất lạc tại châu thổ sông Nile được khai quật: Trung tâm thương mại và đền thờ cổ đại

Phát hiện quan trọng tại vùng Sharqia

Các nhà khảo cổ học vừa phát hiện tàn tích của thành phố Imet – một đô thị cổ từng sầm uất tại vùng châu thổ sông Nile, Ai Cập – nằm sâu bên dưới một gò đất thuộc tỉnh Sharqia. Dự án khai quật do nhóm nghiên cứu người Anh đến từ Đại học Manchester thực hiện, và được Bộ Du lịch và Cổ vật Ai Cập công bố trong tuần này.

Khác với những khám phá thường thấy là các ngôi đền hoặc tượng đá đơn lẻ, lần này, các nhà khảo cổ tìm thấy những phần cấu trúc nguyên vẹn của một thành phố cổ: nhà ở nhiều tầng, khu vực chứa lương thực, chuồng trại chăn nuôi… Tất cả tạo nên một bức tranh sinh hoạt sống động từ thời kỳ đầu đến giữa thế kỷ thứ IV trước Công nguyên – một lát cắt quý giá của nghệ thuật khảo cổ Ai Cập.

Imet – Trung tâm giao thương và tín ngưỡng cổ

Imet không phải là một thành phố hẻo lánh, mà từng giữ vai trò then chốt trong mạng lưới thương mại vùng châu thổ. Đây từng là thủ phủ của tỉnh thứ 19 thuộc Hạ Ai Cập. Trung tâm thành phố là một ngôi đền thờ nữ thần Wadjet – vị thần bảo hộ vùng Hạ Ai Cập, được cho là thu hút nhiều tín đồ và khách hành hương từ khắp nơi trong khu vực.

Cấu trúc đền thờ này đóng vai trò quan trọng trong việc định hình cảnh quan đô thị xung quanh, bao gồm khu dân cư, các công trình công cộng và đường nghi lễ – tạo nên một mẫu hình kiến trúc cổ đáng chú ý trong lịch sử nghệ thuật tôn giáo Ai Cập.

Kiến trúc nhà ở và đồ tạo tác quý hiếm

Phần lớn quá trình khai quật tập trung ở rìa phía đông của khu di tích, nơi các hình ảnh vệ tinh cho thấy mật độ xây dựng dày đặc. Dưới lớp đất, các bức tường nền dày cho thấy dấu tích của những công trình cao tầng – đặc trưng cho quy hoạch đô thị thời kỳ cuối các pharaoh. Điều đáng kinh ngạc là chúng vẫn tồn tại khá nguyên vẹn, dù được xây dựng bằng gạch bùn – vật liệu dễ bị xói mòn theo thời gian.

Tại đây, các nhà khảo cổ cũng phát hiện một mảnh ushabti màu xanh – một tượng chôn cất bằng faience từ thời Vương triều thứ 26, cùng với một bia đá khắc hình thần Horus đang giẫm lên cá sấu. Bên cạnh Horus là thần Bes – vị thần lùn gắn liền với cửa ra vào và sinh nở, thường xuất hiện trong các tranh nghệ thuật tôn giáo Ai Cập.

Con đường nghi lễ và dấu ấn phục dựng qua các triều đại

Ngoài ra, nhóm nghiên cứu còn tìm thấy một nền đá vôi, hai cột trụ lớn bằng gạch bùn, và dấu vết của một con đường nghi lễ nối liền hai đền thờ – một dành cho thần Wadjet, đền còn lại xây dựng vào thời kỳ Cuối. Theo các chuyên gia, con đường này dường như đã không còn được sử dụng từ giữa thời kỳ Ptolemaic.

Ngôi đền trung tâm tại Imet là một công trình có “tuổi thọ” đáng nể trong lịch sử nghệ thuật Ai Cập. Ramses II từng cho trùng tu công trình này, và Amasis II – một vị pharaoh sau đó – tiếp tục phục dựng lại. Tính liên tục này nhiều khả năng đã định hình sự phát triển đô thị dày đặc và đồng bộ xung quanh đền – như một biểu hiện sinh động của nghệ thuật kiến trúc kết hợp với tín ngưỡng bản địa.