Tầm nhìn ‘New England Gothic’ của Ian Felice khiến thế giới nghệ thuật xôn xao

Jonathan Anderson, Gabriela Hearst và Josh Brolin chỉ là một số ít người hâm mộ nổi tiếng của Felice. Tuần này, triển lãm solo của anh đã khai mạc tại Half Gallery, New York.

Nghệ sĩ Ian Felice vẽ nên một thế giới thường chỉ được bộc lộ trong thơ ca. Là một họa sĩ kiêm nhạc sĩ, anh nổi tiếng nhất với vai trò ca sĩ và nhạc sĩ chính của ban nhạc folk-rock The Felice Brothers. Anh sống cùng vợ và hai con ở một thị trấn nhỏ thuộc dãy núi Catskill, cách thành phố New York vài giờ lái xe về phía bắc. Tại đây, anh vẽ tranh trong một ngôi nhà thờ gỗ xây từ năm 1873, mà anh đã cải tạo thành xưởng vẽ riêng.

Ngôi nhà thờ, với lịch sử tâm linh và vô vàn câu chuyện cổ xưa, dường như là không gian hoàn hảo để những hình ảnh kỳ ảo của Felice xuất hiện. Đó là một thế giới nơi động vật và con người trò chuyện trong những khoảnh khắc tĩnh lặng thôi miên, nơi ý thức và tiềm thức hòa quyện vào nhau. Một sự tĩnh lặng, mang đậm nhạy cảm dân gian đối với thiên nhiên, chính là phần cốt lõi tạo nên các tác phẩm của anh.

“Xưởng vẽ của tôi nằm giữa đất nông nghiệp và rừng. Tôi lớn lên ở một thị trấn miền núi nông thôn thuộc dãy Catskills,” Ian Felice (sinh năm 1982) chia sẻ trong một cuộc trò chuyện gần đây. “Khi còn nhỏ, tôi sống trên một con đường cụt, xung quanh chỉ toàn là rừng. Đó là môi trường khiến tôi cảm thấy thư giãn và giúp tôi tập trung vào công việc.”

Khi không lưu diễn cùng ban nhạc, Felice dành những ngày yên tĩnh trong xưởng vẽ của mình. Tuần này, ngay sau khi The Felice Brothers hoàn thành chuyến lưu diễn tại Anh và Châu Âu vào năm 2024, anh sẽ khai mạc triển lãm cá nhân thứ hai của mình tại Half Gallery, với tựa đề “Để tìm thấy tôi, hãy theo dõi những chú chim bồ câu”. Triển lãm này trưng bày 12 bức tranh mới vẽ trong năm qua và sẽ kéo dài đến hết ngày 21 tháng 12. Đây là phần tiếp theo của triển lãm đầu tay của Felice năm 2023, “Nếu sương giá có thể nói”, được tổ chức tại không gian phụ của Half Gallery.

Bill Powers, người sáng lập Half Gallery, đã phát hiện ra tác phẩm của Felice theo một cách khá tình cờ. Jonathan Anderson, giám đốc sáng tạo của Loewe, đã đăng một bức tranh của Felice mà anh vừa mua lên Instagram. Bị thu hút bởi tác phẩm, Powers đã sắp xếp một chuyến thăm xưởng vẽ của Felice. Từ đó, mọi thứ diễn ra rất nhanh chóng.

“Trong nhiều bức tranh của mình, tôi muốn tạo ra sự căng thẳng giữa bóng tối và ánh sáng,” Felice giải thích. Là một họa sĩ được truyền cảm hứng mạnh mẽ từ thơ ca, bài thơ Auguries of Innocence của William Blake luôn hiện hữu trong tâm trí anh khi vẽ loạt tranh mới nhất. Bài thơ này được coi là một trong những tác phẩm đầu tiên của văn học phương Tây nói về công lý sinh thái.

Felice chia sẻ: “Giống như hầu hết các tác phẩm của Blake, bài thơ đối diện với hai trạng thái đối lập của cuộc sống con người, đó là sự ngây thơ và sự hủy diệt của nó, được thể hiện qua hành trình của trải nghiệm sống. Trong bài thơ, Blake vẽ ra mối liên hệ tiên tri giữa sự suy thoái của môi trường và sự suy thoái của xã hội, đạo đức. Dù có sự u ám và chỉ trích xã hội, tôn giáo, và các cấu trúc quyền lực, bài thơ lại đồng thời tôn vinh vẻ đẹp của thế giới tự nhiên. Sự cân bằng này chính là sức mạnh của bài thơ." Nhiều bức tranh trong triển lãm của Felice mang hình ảnh quen thuộc từ bài thơ, như chim bồ câu, sư tử và sói.

Mối liên hệ giữa động vật và con người trong các bức tranh của Felice mang đến cảm giác vừa ám ảnh, vừa dịu dàng. “Tôi có một giấc mơ lặp đi lặp lại từ khi còn nhỏ: Tôi đang đi làm và đột nhiên nhớ ra rằng có một loài động vật mà tôi được giao chăm sóc, nhưng tôi lại hoàn toàn quên mất chúng. Tôi vội vã trở về nhà, lo sợ chúng bị đói hoặc thậm chí đã chết. Khi tỉnh dậy, tôi cảm thấy rất bối rối,” anh chia sẻ. “Tôi chưa bao giờ gặp nhà phân tích tâm lý, nhưng tôi nghĩ giấc mơ này xuất phát từ nỗi lo lắng của tôi về tình trạng của thế giới tự nhiên.”

Những hình ảnh như vậy có nguồn gốc sâu xa từ thế giới truyện cổ tích. Cảm xúc huyền thoại và đầy ám ảnh trong các bức tranh của Felice đã thu hút sự chú ý của những nhà sưu tập nổi tiếng như Josh Brolin, Rebecca Hall, Morgan Spector, và nhà thiết kế Gabriela Hearst, người cũng là một người ủng hộ tích cực công việc của anh. Felice thường mặc trang phục của Hearst khi biểu diễn. Giá của các bức tranh của Felice dao động từ 4.000 đến 15.000 đô la, tùy vào từng tác phẩm. Những nhà sưu tập này dường như bị thu hút bởi sự tĩnh lặng kỳ lạ trong các bức tranh của anh, nơi những khoảnh khắc được thể hiện qua cử chỉ và nét vẽ mơ hồ, thay vì những chi tiết hào nhoáng. Felice, một người ít nói và sâu sắc, dường như chính là sự phản chiếu trong những bức tranh của mình.

“Những bức tranh của Ian có một logic mơ hồ, nơi mà sự điên rồ nham hiểm và trí tưởng tượng trẻ thơ đan xen vào nhau,” Morgan Spector chia sẻ trong một email. “Với tôi, chúng giống như một bản dịch của những bài thơ không thể diễn đạt thành lời. Tác phẩm của Ian làm tôi nhớ đến Blake, Poe, và Edward Gorey – một người Mỹ sâu sắc, một người New England theo phong cách gothic.”

Felice, người đã theo học nghệ thuật trước khi dấn thân vào sự nghiệp âm nhạc, chỉ thực sự quay lại với hội họa vào năm 2020, khi phải ở nhà vì đại dịch. Quan sát của Spector quả thực rất tinh tế; nguồn cảm hứng hội họa của Felice gắn liền với thơ ca và những nghệ sĩ Mỹ như Henry Darger, Joseph Cornell, Frank Walter, Albert York, Albert Pinkham Ryder và Marsden Hartley. “Có một cảm giác cấp bách trong những tác phẩm của những nghệ sĩ bạn đã nhắc đến,” Felice suy ngẫm về những tên tuổi mà tôi vừa gợi lên. “Như thể những bức tranh của họ phải ra đời, dù kỹ thuật của họ có như thế nào đi nữa. Và cũng có một sự riêng tư trong tác phẩm của họ, điều đó khiến chúng trở nên gần gũi.” Nghệ sĩ Grandma Moses, một đại diện nổi bật của phong trào Nghệ thuật ngoài lề (Outsider Art), cũng là một nguồn cảm hứng mạnh mẽ đối với anh. “Tôi là con của Bà Moses,” Felice cười nói. “Tôi vô cùng kinh ngạc trước sức mạnh truyền tải của những bức tranh của bà... Điều khiến tôi bị cuốn hút là sự kỳ lạ trong nét vẽ, tính cách được truyền tải qua từng đường cọ, và vẻ đẹp trong sự không hoàn hảo, trong sự dị dạng của trái tim và tâm trí.”

Một sức mạnh vận chuyển đầy lôi cuốn hiện diện trong những bức tranh của Ian Felice. Trong nhiều tác phẩm của ông, một ranh giới rõ nét, ngang qua bức tranh, phân chia đường chân trời với mặt đất. Chẳng hạn, trong The Theatre of the Thereafter, bức tranh miêu tả một nhà hát, nơi khán giả ngồi dưới và sân khấu trên cao, với những bông hoa anh túc khổng lồ và một bộ xương. Ở những bức tranh khác, sự phân chia này có thể là giữa mặt đất xanh và bầu trời đêm. Cấu trúc phân đôi này gợi nhớ đến câu trích từ triết lý Hermetic cổ đại: "Trên thì như thế nào, dưới thì như vậy", thể hiện sự căng thẳng giữa mặt đất và thiên thể, giữa bản ngã có ý thức và tiềm thức.

Felice giải thích: “Cách cơ bản nhất để thể hiện không gian là tạo ra một đường chân trời, phân chia bức tranh thành hai mặt phẳng, dù đó là mặt đất và bầu trời, nước và trời, vật chất và tinh thần, hay ý thức và tiềm thức, hay bất kỳ hai lực lượng đối nghịch nào khác.” Những cõi không gian này là kết quả của các áp lực và lực lượng định hình thế giới nội tâm của con người, cũng như mối quan hệ của chúng ta với thiên nhiên.

“Đối với tôi, hội họa là một dạng mơ mộng, hay ít nhất là một cách suy nghĩ trái ngược với thực tế,” Felice chia sẻ. “Có rất ít quy tắc trong thế giới mơ mộng, và đó chính là nơi tôi muốn nghệ thuật của mình tồn tại.”

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Artnet