Câu Chuyện Ly Kỳ Về Tấm Canvas Lớn Nhất Của Họa Sĩ Picasso

( The 1924 front stage cloth for the Ballets Russes’ production, Le Train Bleu, designed by Pablo Picasso at V&A East Storehouse )

Với kích thước khổng lồ 34 x 38 feet (thậm chí dài hơn cả những chiếc xe buýt London vốn chở du khách đến thăm nhà mới của nó tại V&A East Storehouse), tấm màn sân khấu năm 1924 cho vở ballet Le Train Bleu của Ballets Russes được biết đến là tấm canvas lớn nhất của Picasso. Nó thậm chí còn có chữ ký của họa sĩ Picasso, mặc dù ông không trực tiếp vẽ nó.

Màn sân khấu hay rèm hạ màn thường được kéo xuống, treo phía trước sân khấu, sau khi tấm màn chính được nâng lên, và thường đi kèm một khúc nhạc mở đầu nhằm tạo không khí trong nhà hát. Thiết kế của mẫu vật khổng lồ tại V&A đã khắc họa trọn vẹn tinh thần vận động mạnh mẽ của Le Train Bleu (thể thao chiếm vị trí quan trọng trong vở ballet này) và được thực hiện bởi nhà thiết kế Hoàng thân Aleksandr Konstantinovich Chachba-Sharvashidze (một thành viên hoàng tộc Gruzia-Abkhazia) dựa trên bức tranh gốc năm 1922 của Picasso.

Hai người phụ nữ chạy trên bãi biển (Cuộc đua) — một bức tranh nhỏ hơn nhiều, chỉ 14 x 17 inch — được Picasso sáng tác trong thời gian nghỉ dưỡng tại thị trấn ven biển Dinard, miền bắc nước Pháp. Được thực hiện theo phong cách tân cổ điển vốn chiếm ưu thế trong giai đoạn này của ông, bức tranh khắc họa hai người phụ nữ mặc toga, nắm tay nhau chạy dưới bầu trời xanh cobalt. Sáng tác này được hoàn thành chỉ một năm sau khi đứa con đầu lòng Paulo ra đời, đánh dấu một thời điểm hạnh phúc trong cuộc đời của họa sĩ, khi ông vừa bước vào những năm đầu cuộc hôn nhân với Olga Khokhlova, một vũ công ballet thuộc đoàn Ballets Russes.

( Le Train Bleu in performance at the London Coliseum Theatre, 1924 )

Khokhlova từng là vũ công của Ballets Russes có trụ sở tại Paris dưới sự điều hành của người sáng lập – nhà bảo trợ và giám đốc nghệ thuật Serge Diaghilev, người đã dẫn dắt đoàn từ năm 1909 cho đến khi qua đời vào năm 1929. Vở ballet Le Train Bleu, một vở một màn được biên đạo bởi Bronislava Nijinska dựa trên câu chuyện của Jean Cocteau, cũng nằm trong sự quản lý của ông và ra mắt vào ngày 26 tháng 5 năm 1924. Vở diễn tập trung vào những cảnh thể thao trên vùng Riviera nước Pháp, với các vũ công khoác trên mình trang phục thể thao do Coco Chanel thiết kế.

Diaghilev lần đầu nhìn thấy bức Hai người phụ nữ chạy trên bãi biển của Picasso tại Paris và đã giao cho bảy nghệ sĩ, dưới sự dẫn dắt của Chachba-Sharvashidze, thực hiện phiên bản khổng lồ để dùng làm màn sân khấu cho Le Train Bleu. Sau khi nhìn thấy tác phẩm hoành tráng này, Picasso vô cùng ấn tượng với chất lượng và quyết định tự tay ký tên mình lên đó.

Năm 2010, Bảo tàng V&A tổ chức triển lãm “Diaghilev and the Golden Age of the Ballets Russes, 1909–1929,” nhằm tôn vinh hai thập kỷ đầu tiên của đoàn ballet có sức ảnh hưởng nhất thế kỷ 20. Triển lãm đánh dấu sự trở lại được mong chờ từ lâu của tấm rèm sân khấu, sau lần xuất hiện gần nhất vào mùa hè năm 1939. Màn sân khấu này được quảng bá như điểm nhấn ngôi sao của triển lãm, vốn đã được V&A mua lại vào năm 1969 và lưu trữ trong kho kể từ đó. Khi triển lãm kết thúc vào tháng 1 năm 2011, tấm màn lại được cuộn tròn và cất giữ.

( The 1924 front stage cloth for the Ballets Russes production, Le Train Bleu, designed by Pablo Picasso on view at the V&A East Storehouse, in East London.)

V&A East Storehouse chính thức mở cửa đón công chúng vào ngày 31 tháng 5, tiếp quản một khu phức hợp khổng lồ từng được sử dụng làm trung tâm truyền thông và phát sóng cho Thế vận hội London 2012. Kho lưu trữ hoạt động này mang đến cho khách tham quan cơ hội tiếp cận miễn phí, suốt 7 ngày trong tuần, hơn 250.000 hiện vật (cùng 350.000 cuốn sách khác) trên diện tích bốn tầng, nhiều hiện vật trong số đó đã bị cất giữ ngoài tầm mắt công chúng suốt hơn một thế kỷ.

Tấm màn sân khấu của Ballets Russes hiện được xem như viên ngọc quý trong vương miện của bảo tàng mới; một khoảnh khắc xứng đáng để tấm canvas lớn nhất của Picasso, vốn dành phần lớn 100 năm cuộc đời bị lãng quên trong kho lưu trữ, cuối cùng được tỏa sáng.

Biên dịch : Bảo Long 

Nguồn : The Curious Journey of Picasso’s Largest Canvas