Nghệ sĩ biến súng thành mực vẽ: Hành trình sáng tạo mang thông điệp chữa lành

Vào tháng 2 năm 2023, Thomas Little – một nghệ sĩ và thợ làm mực đến từ bang Bắc Carolina – đã chất đầy xe tải và rong ruổi khắp tiểu bang để thực hiện một loạt tranh phong cảnh nước Mỹ. Anh vẽ 20 bức tranh, mỗi bức tượng trưng cho một thành phố tại Bắc Carolina – nơi đã xảy ra ít nhất một vụ xả súng hàng loạt trong năm 2023.

Chỉ xét riêng chủ đề, những bức tranh về tháp nước, biển báo đường phố hay mặt tiền bằng gạch đã mang tính chất tưởng niệm – một hình ảnh trầm buồn về nước Mỹ hiện đại. Nhưng điều khiến loạt tranh này đặc biệt hơn là loại mực mà Little sử dụng: mực được tạo ra từ chính các khẩu súng từng được dùng để gây ra bạo lực.

Little đã thực hiện chuyến đi vòng quanh Bắc Carolina đến tất cả các khu vực xảy ra vụ xả súng hàng loạt vào năm 2023, tái hiện cảnh quan và thành phố của nước Mỹ bằng vật liệu làm từ súng

Biến vũ khí thành màu vẽ

Trong hơn 5 năm qua, Little đã dành thời gian thu mua các khẩu súng lục và súng trường từ tiệm cầm đồ, sau đó hòa tan những bộ phận chứa sắt trong axit để tạo ra sắt sunfat – chất tạo màu cho loại mực gốc sắt mà anh sử dụng để vẽ. Màu mực của anh mang sắc đen sâu, đỏ gỉ và nâu đất đặc trưng – tạo ra từ chính các vật liệu từng gắn liền với bạo lực.

Sinh ra trong gia đình có bố là thợ súng, Little cho biết việc tiếp xúc với các bộ phận súng là điều quen thuộc. Nhưng thay vì sử dụng chúng như công cụ sát thương, anh chọn cách “giải giáp” bằng nghệ thuật: biến vũ khí thành chất liệu sáng tạo.

“Mực có thể được tạo từ bất cứ thứ gì giàu sắc tố,” Little nói. “Tôi chọn sắt từ súng vì lịch sử của nó, và cả sức mạnh biểu tượng.”

Kết hợp với axit tannic chiết xuất từ cây sumac, mực của Little chuyển sang màu đậm hơn khi tiếp xúc với oxy. Đó là một quá trình hóa học – cũng là một quá trình mang tính biểu tượng và thiêng liêng.

Những phong cảnh bị “ám”

Chuyến đi xuyên Bắc Carolina của Little tái hiện 20 cảnh quan bằng thứ mực được tạo từ súng – mỗi nơi là một địa danh từng chứng kiến ít nhất một vụ xả súng hàng loạt trong năm 2023. Dù không trực tiếp vẽ lại hiện trường, nhưng cảm giác tang thương và mất mát vẫn phủ lên từng bức tranh.

Theo thống kê, chỉ riêng Bắc Carolina đã xảy ra 33 vụ xả súng hàng loạt trong năm 2023– trong tổng số 656 vụ trên toàn nước Mỹ. Hơn 43.000 người đã thiệt mạng vì súng đạn. Little mang theo cả xưởng mực lưu động trên xe tải – nơi anh vừa sản xuất mực, vừa chia sẻ quy trình trong các buổi hội thảo nghệ thuật.

Một cú sốc cá nhân càng khiến hành trình của Little thêm phần ý nghĩa: người bạn thân và cố vấn trong ngành hoạt hình – Helen Hill – đã bị bắn chết tại New Orleans vào năm 2007. Vụ án chưa từng được phá. “Nỗi đau ấy để lại khoảng trống lớn trong tôi và cả gia đình cô ấy,” Little chia sẻ.

Chiếc xe tải của Little vừa là phương tiện di chuyển để sáng tác nghệ thuật, vừa là nơi tổ chức hội thảo và cũng là xưởng sản xuất mực di động

“Mực là phép gọi hồn”

Với Little, việc làm mực không đơn thuần là sáng tạo. Đó còn là một hình thức tưởng niệm, một cách khôi phục sự sống từ những gì từng lấy đi mạng người. Anh ví von: “Mực là một loại phép thuật gọi hồn. Người chết nói với chúng ta qua từng dòng mực… qua tài liệu, thư tay từ hàng trăm năm trước.”

“Có một chút công lý thi ca khi ta dùng chính công cụ gây ra sự im lặng – súng – để tạo ra tiếng nói lưu truyền cho hậu thế.”

Màu đen, vàng và đỏ dùng để vẽ có tính đa dạng và tốn thời gian hơn, vì vậy Little làm việc trực tiếp với các nghệ sĩ yêu cầu. (Màu trắng trong hình là phấn.)

Mẻ mực lớn của Little dành cho nghệ sĩ Christina Kwan, người đã thử nghiệm với các vật liệu của mình. Nó được làm từ AR-15

Sắc màu từ súng: "Cầu vồng sắt"

Trong xưởng mực một người ở vùng nông thôn Sampson (Bắc Carolina), Little hòa tan các loại súng như Beretta .45, Smith & Wesson .38 hay AR-15 để tạo ra mực. Kể từ năm 2022, anh đã bán khoảng 2.000 lọ mực lỏng tiêu chuẩn, bên cạnh đó là các mẻ màu bột (đen, đỏ, vàng) dành riêng cho các nghệ sĩ đặt hàng.

Quá trình sản xuất cực kỳ tỉ mỉ: màu đỏ được tạo bằng cách rang sắt sunfat; màu vàng cần trộn sắt sunfat với baking soda – không có công thức cố định. “Đôi khi tôi chỉ ngồi nhìn những chiếc lọ, quan sát xem có điều gì xảy ra,” Little kể.

Kwan cho biết cô lo lắng về bạo lực súng đạn ở Hoa Kỳ, đặc biệt là sau khi sinh con. Với việc thực hành dựa trên nét vẽ thư pháp, cô bắt đầu quan tâm đến việc thử mực của Little.

Nghệ sĩ đồng hành

Vì các sắc tố đặc biệt cần nhiều thời gian chế tác, Little chỉ làm theo lô đặt riêng. Một trong những nghệ sĩ đầu tiên tiếp cận anh là Christina Kwan – họa sĩ vẽ tranh tường tại Atlanta. Cô tìm đến Little trên Instagram và đặt một lượng mực lớn làm từ AR-15 để phục vụ cho phong cách vẽ thiền định bằng kỹ thuật đổ màu và cọ thư pháp.

Kwan chia sẻ: “Kể từ khi làm mẹ, tôi luôn lo sợ về việc sẽ phải dạy con cách sinh tồn nếu gặp xả súng. Việc dùng mực làm từ súng có thể là một cách nhỏ bé để tôi giành lại quyền kiểm soát.”

Tương tự, nghệ sĩ Aram Han Sifuentes – người Mỹ gốc Hàn sống tại Chicago – cũng đặt hàng mực đỏ từ AR-15 cho triển lãm tại Bảo tàng Tự do Quốc gia ở Philadelphia. Cô dùng hai ounce mực để nhuộm tấm vải khổng lồ dài 9 x 35 feet.

“Nó nói lên sức mạnh của vật liệu này,” cô nhận định. “Một vật thể nhỏ bé nhưng mang năng lượng dữ dội – như chính bạo lực súng đạn.”

Di sản từ sự im lặng

Little cho biết, anh thường quá bận để có thời gian suy ngẫm về những gì mình đang làm. “Tôi cứ liên tục phải nấu mẻ mực mới, quăng khẩu súng vào axit,” anh cười. “Vì vậy, khi nghe các nghệ sĩ chia sẻ ý nghĩa tác phẩm, tôi mới cảm nhận được giá trị sâu xa.”

Một số người còn liên hệ để biến đổi khẩu súng từng được dùng để tự sát của người thân. Dù không phải khẩu nào anh cũng có thể nhận, Little vẫn luôn sẵn sàng chia sẻ công thức. Anh gọi mình là “phù thủy nguồn mở” và tổ chức các buổi hướng dẫn làm mực từ súng.

“Tôi chẳng có ý định độc quyền gì,” Little khẳng định. “Tôi sẽ chỉ cho bạn cách làm, tôi sẽ hướng dẫn từ đầu đến cuối. Và tôi thực sự hạnh phúc khi được truyền dạy điều đó.”