MỘT SỐ HỌA SĨ MANG TÍNH TRỪU TƯỢNG TIÊU BIỂU (P1)

1. Wassily Kandinsky

Họa sĩ và nhà lý luận nghệ thuật người Nga. Ông là một trong những nghệ sĩ tiên phong của nghệ thuật trừu tượng hiện đại phương Tây. Wassily Kandinsky đã khai thác mối tương quan đầy sức gợi cảm giữa màu sắc và hình thức để tạo ra trải nghiệm thẩm mỹ thu hút thị giác, âm thanh và cảm xúc của công chúng. Họa sĩ tin rằng sự trừu tượng hóa hoàn toàn mang lại khả năng diễn đạt sâu sắc, siêu việt. Với cảm hứng cao về việc tạo ra tác phẩm nghệ thuật truyền đạt cảm giác tâm linh phổ quát, ông đã đổi mới ngôn ngữ hình ảnh thể hiện về sự trải nghiệm nội tâm của người họa sĩ. Vốn từ vựng về thị giác của ông đã phát triển qua ba giai đoạn, chuyển từ những bức tranh sơn dầu ở thời kỳ đầu mang tính chủ đề và biểu tượng thiêng liêng sang những bức tranh mang tính biểu diễn những đường thẳng hình học , mặt phẳng , mảng màu phẳng.
Trên tất cả, bức tranh là tinh thần sâu sắc đối với Kandinsky. Họa sĩ đã tìm cách truyền tải tâm linh sâu sắc và chiều sâu của cảm xúc con người thông qua một ngôn ngữ hình ảnh phổ quát của các hình thức và màu sắc của tranh trừu tượng vượt qua ranh giới văn hóa và vật chất theo nghĩa truyền thống.
Kandinsky xem tranh trừu tượng là phi khách quan, là phương thức thị giác lý tưởng để thể hiện “sự cần thiết bên trong” của họa sĩ và để truyền tải những cảm xúc và ý tưởng phổ quát của con người. Ông xem mình như một nhà tiên tri với sứ mệnh chia sẻ lý tưởng này với thế giới vì sự tốt đẹp hơn của xã hội. Kandinsky xem âm nhạc là hình thức nghệ thuật phi khách quan siêu việt nhất – các nhạc sĩ có thể gợi lên những hình ảnh trong tâm trí người nghe chỉ bằng âm thanh. Ông cố gắng tạo ra những bức tranh không có đồ vật, giàu tinh thần, ám chỉ đến âm thanh và cảm xúc thông qua sự thống nhất của cảm giác.
Wassily Kandinsky viết :
“Màu sắc là phương tiện trực tiếp tác động đến tâm hồn”
“Trong tất cả các nghệ thuật , vẽ tranh trừu tượng là khó nhất. Nó đòi hỏi bạn phải biết vẽ tốt , bạn có một sự nhạy cảm cao về bố cục , màu sắc và bạn phải là một nhà thơ thực sự. Điều này cuối cùng là điều cần thiết”.
“Màu sắc là chìa khóa , con mắt là chiếc búa. Tâm hồn là cây đàn piano với nhiều hợp âm. Người họa sĩ là đôi bàn tay chạm vào những phím đàn, khiến tâm hồn rung động”.

WASSILY KANDINSKY – Đường kẻ đen. 1913

2. Mark Rothko

Họa sĩ Mỹ gốc Nga Do Thái (ông được giới thiệu mang phong cách biểu hiện trừu tượng). Tác phẩm nghệ thuật của Rothko được đặc trưng bởi sự chú ý nghiêm ngặt đến các yếu tố hình thức như màu sắc, hình dạng, sự cân bằng, chiều sâu, bố cục và tỷ lệ; tuy nhiên, ông từ chối chỉ xem xét các bức tranh của mình theo những khía cạnh này. Ông giải thích: “Một quan niệm được chấp nhận rộng rãi giữa các họa sĩ rằng không quan trọng người ta vẽ gì miễn là nó được vẽ đẹp. Đây là bản chất của chủ nghĩa hàn lâm”.

Các bức tranh của Rothko hầu hết đều quy mô lớn, cấu trúc mở và các lớp màu mỏng kết hợp với nhau để truyền tải ấn tượng về một không gian hình ảnh nông. Màu sắc các tranh của Rothko có lẽ được ca tụng nhiều nhất, hầu hết chúng đạt được độ sáng chưa từng có. Những bức tranh của ông vào những năm 1950 có đặc điểm là mở rộng kích thước và cách sử dụng hình thức ngày càng đơn giản hóa, màu sắc rực rỡ với các lớp màu mỏng, rộng. Trong những hình chữ nhật màu nổi, lớn dường như muốn nhấn chìm người thưởng ngoạn, ông đã khám phá ra thẩm mỹ hội họa với khả năng thành thạo các sắc thái hiếm có, tương phản và điều chế các tông màu sắc. Với kiểu sáng và tối xen kẽ, nghệ thuật của Rothko được phân biệt bởi mức độ hiếm hoi tập trung bền vững vào các đặc tính hình ảnh thuần túy như màu sắc, bề mặt, tỷ lệ và kèm theo niềm tin rằng những yếu tố đó có thể tiết lộ sự hiện diện của một chân lý triết học. Các yếu tố thị giác như độ sáng, bóng tối, không gian rộng và độ tương phản của màu sắc đã được chính họa sĩ liên kết với các chủ đề sâu sắc như bi kịch, cực lạc, tâm linh, siêu việt, siêu phàm… Rothko thường tránh giải thích nội dung tác phẩm của mình, ông tin rằng hình ảnh trừu tượng có thể trực tiếp đại diện cho bản chất cơ bản của “kịch tính của con người”.

MARK ROTHKO – Số 13 (trắng, đỏ và vàng). 1958

Mark Rothko tuyên bố: “Tôi không phải là người theo chủ nghĩa trừu tượng… Tôi không quan tâm đến mối quan hệ của màu sắc, hình thức hay bất cứ thứ gì khác. Tôi chỉ quan tâm đến việc thể hiện những cảm xúc cơ bản của con người – bi kịch, ngây ngất, diệt vong… và thực tế là rất nhiều người suy sụp và khóc khi nhìn thấy những bức tranh của tôi cho thấy rằng tôi truyền đạt được những cảm xúc cơ bản của con người. Những người khóc trước những bức tranh của tôi đang có cùng một trải nghiệm tôn giáo mà tôi đã có khi tôi vẽ chúng. Và nếu bạn, như bạn nói, chỉ bị rung động bởi các mối quan hệ màu sắc của chúng, thì bạn đã bỏ lỡ vấn đề!”. Rothko ủng hộ quyền tự do của họa sĩ. Vào năm tự sát, họa sĩ nói: “Tôi vẫn là một kẻ vô chính phủ”. Rothko viết: “ Nghệ thuật đối với tôi là một giai thoại của tinh thần.”
“Đối với tôi, nghệ thuật là một cuộc phiêu lưu vào một thế giới vô định, chỉ những ai sẵn sàng mạo hiểm mới có thể khám phá được.”

Sưu tầm

Nguồn: Tạp chí Mỹ thuật