Lịch sử và nghệ thuật tinh tế của tranh lụa Trung Quốc (phần 1)

Trong nhiều thiên niên kỷ, tranh lụa đã góp phần định hình nên lịch sử hình ảnh phong phú của đất nước Trung Quốc. Cách thực hành này kết hợp hai truyền thống nghệ thuật nổi tiếng nhất của văn hóa Trung Quốc - nét vẽ uốn lượn và dệt lụa khéo léo - khiến nó trở thành một nghề thủ công đặc biệt quan trọng. Tuy nhiên, ngoài vai trò là mang lại văn hóa, tranh lụa còn được đánh giá cao vì tính thẩm mỹ thanh tao mà các nghệ sĩ đã áp dụng và điều chỉnh từ thời cổ đại đến nay. Trong bài viết này, chúng ta cùng khám phá lịch sử của loại hình nghệ thuật độc đáo, từ sự khởi đầu cách đây nhiều thế kỷ cho đến quá trình hiện đại của nó.

Tuy nhiên, trước khi theo dõi quá trình phát triển của loại hình nghệ thuật này, điều quan trọng là phải nắm được hiểu biết cơ bản về vẽ tranh lụa.

Tranh lụa là gì?

Hoàng đế Huizong của nhà Tống “Các cung nữ chuẩn bị lụa mới dệt,” khoảng. 1100-1133(Ảnh: Wikimedia Commons Public Domain)

Tranh lụa là một loại hình đòi hỏi hoạ sĩ phải thực hành việc vẽ và nhuộm màu trên vải lụa. Lụa được làm từ chất liệu tơơ tằm, một loại sợi mịn được làm từ những sợi tơ của kén tằm. Khi đun sôi có thể nhẹ nhàng tháo ra, những lớp vỏ nhộng này tạo ra các sợi tơ có thể kết hợp thành sợi, từ đó, có thể được sử dụng để dệt vải.

Các nghệ nhân Trung Quốc xưa làm tranh lụa như thế nào? Trong lịch sử, những nghệ nhân sẽ sử dụng đá để làm phẳng bề mặt của lụa. Sau khi sơn lót, trang trí tranh lụa bằng bột màu khoáng đầy màu sắc hoặc mực đen (thường được làm từ bồ hóng và chất kết dính làm từ động vật). Loại thứ hai chủ yếu được sử dụng cho thư pháp, một trong những loại hình nghệ thuật quan trọng nhất của Trung Quốc và được coi là tiền thân của tranh lụa 

Lịch sử

TƠ LỤA Ở TRUNG QUỐC

“Hoa sen hồng và trắng,” thế kỷ 14 (Ảnh: Wikimedia Commons Public Domain)

Bằng chứng sớm nhất được biết đến về việc sản xuất tơ lụa ở Trung Quốc được tìm thấy trong đất của một ngôi mộ vào thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên. Tọa lạc tại Jiahu, một khu định cư thời kỳ đồ đá mới gần sông Hoàng Hà, địa điểm này là nguồn cung cấp hiện vật phong phú kể từ khi được phát hiện lại vào năm 1962. Ngoài các mẫu sợi tơ tằm, một loại protein, được tìm thấy bên trong lăng mộ (và có thể là hài cốt của quần áo dùng để mặc cho người chết), các cuộc khai quật ở đây đã tìm ra “nhạc cụ có thể chơi được sớm nhất (sáo xương), đồ uống lên men hỗn hợp sớm nhất gồm gạo, mật ong và trái cây, loại gạo được thuần hóa sớm nhất ở miền bắc Trung Quốc, và có thể cả chữ tượng hình sớm nhất của Trung Quốc”.

Văn bản thư pháp

Một phần của bản thảo Đạo giáo, thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên (Ảnh: Wikimedia Commons Public Domain)

Kể từ triều đại nhà Thương (khoảng 1600-1100 BCE), thư pháp đã là một khía cạnh nội tại của văn hóa Trung Quốc. Được chế tác bằng cọ và mực, thư pháp làm nổi bật vẻ đẹp tinh tế của các ký tự viết tay thông qua các nét vẽ được thể hiện tỉ mỉ. Một ví dụ điển hình của loại hình nghệ thuật này là một loạt biểu ngữ treo được tìm thấy ở Mawangdui, một địa điểm khảo cổ ở Trường Sa. Những bản thảo này có từ thời nhà Hán (206 TCN-220 CN) và được sử dụng để ghi lại thông tin quân sự, y tế và thiên văn.

Thư pháp được thể hiện trên các cuộn lụa (và đôi khi là tre) cho đến khi giấy, một loại vật liệu mới, rẻ hơn, được phát minh vào thế kỷ thứ nhất.

Xem thêm phần 2 tại đây

Biên dịch: Hà Trang

Nguồn: https://mymodernmet.com/silk-painting-history/