Leonardo da Vinci – Thiên Tài Toàn Diện Thời Phục Hưng: Danh Mục và Xếp Hạng Toàn Bộ Các Tác Phẩm Hội Họa Của Ông ( Phần 2 )

Madonna Litta (c.1490)

( Leonardo da Vinci, The Litta Madonna (1490). Collection of the State Hermitage, St Petersburg. )

Cuộc tranh cãi về tính xác thực của tác phẩm Madonna Litta đã trở thành tiêu điểm vào năm 2011 khi Phòng trưng bày Quốc gia London bị cáo buộc ghi sai nguồn gốc tác phẩm trong một triển lãm. Tác phẩm được mượn từ Bảo tàng Hermitage tại St. Petersburg, và Phòng trưng bày Quốc gia đã đồng ý để một giám tuyển của Hermitage (người tin rằng đây là tác phẩm của Leonardo da Vinci) ghi chú mô tả, mặc dù các giám tuyển tại London cho rằng tác phẩm có khả năng được sáng tác bởi Giovanni Antonio Boltraffio, một học trò của họa sĩ Leonardo da Vinci.

Điểm cộng: Tinh thần du ngoạn. Madonna Litta có thể đã cùng Leonardo da Vinci đi du lịch khi ông được cho là đã mang theo “một bức tranh nhỏ, cỡ một bàn chân hoặc nhỏ hơn, về Đức Mẹ cho con bú” đến Venice vào năm 1500.

Điểm trừ: Cuộc tranh luận quốc tế chưa hồi kết. Tranh cãi về việc ai thực sự là tác giả của Madonna Litta vẫn tiếp diễn đến ngày nay.

Lady with an Ermine (1489–1491)

( Leonardo da Vinci, Lady with an Ermine (1489–91)

Chỉ trong thế kỷ qua, Lady with an Ermine mới được xác nhận là tác phẩm của Leonardo da Vinci. Bức chân dung vẽ người tình 17 tuổi của Công tước Milan, Ludovico Sforza, trong triều đình nơi họa sĩ Leonardo da Vinci từng làm việc trong nhiều năm, giờ đây là một trong những tác phẩm dễ nhận diện nhất của ông. Trong tranh, Cecilia Gallerani (người giữ bức chân dung này cho đến khi qua đời năm 1536) ôm một con chồn, biểu tượng ám chỉ Sforza, người có biệt danh là “Chồn Trắng” sau khi được phong tước hiệp sĩ vào năm 1488. Con vật cũng có thể là biểu tượng cho việc Cecilia đang mang thai đứa con của Sforza, vì chồn được tin là loài bảo vệ phụ nữ mang thai.

Điểm cộng: Nữ quyền. Việc xác nhận Lady with an Ermine là tác phẩm của Leonardo da Vinci cũng góp phần giúp Ginevra de’ Benci được ghi nhận là của vị họa sĩ này.

Điểm trừ: Can thiệp sai lầm. Ai đó trong thế kỷ 19 đã sơn toàn bộ phần nền bằng màu đen phẳng, làm mất đi chiều sâu ban đầu của tranh.

La Belle Ferronnière (1490–1496)

( Leonardo da Vinci, Portrait of a court lady of Milan (15th century) Louvre Museum, Paris )

Còn được biết đến với tên gọi Chân dung một người phụ nữ vô danh, không chỉ danh tính người vẽ mà cả người mẫu cũng là điều gây tranh cãi. Trong lịch sử, người trong tranh được cho là tình nhân vô danh của vua Francis I của Pháp, hoặc là Nữ hoàng Isabella của Aragon, hoặc Cecilia Gallerani (một lần nữa) hoặc Lucretia Crivelli—những tình nhân của Ludovico Sforza. Nếu đúng là tác phẩm của họa sĩ Leonardo da Vinci, đây sẽ là bức chân dung nữ đơn độc cuối cùng trong sự nghiệp của ông. Tác phẩm cũng từng được cho là của các họa sĩ trong nhóm của Leonardo tại Milan, khi ông sống và làm việc ở đó từ năm 1482 đến 1499.

Điểm cộng: Sự mới mẻ. La Belle Ferronnière là một trong những bức chân dung “hiện đại” đầu tiên của—có thể là—những người phụ nữ không thuộc hoàng tộc.

Điểm trừ: Phụ kiện đầu. Việc người mẫu đội một chiếc ferronnière, một dải băng đầu mảnh có gắn đá quý ở giữa—phổ biến vào thế kỷ 15 ở Ý—khiến nhiều người dễ nhầm lẫn La Belle Ferronnière với Lady with an Ermine.

Saint John the Baptist (1513–1516)

( Leonardo da Vinci, Saint John the Baptist (ca. 1513-16)

Tác phẩm này được rộng rãi cho là của Leonardo da Vinci, và người mẫu trong tranh được cho là học trò kiêm bạn đồng hành lâu dài của ông—Andrea Salaì. Salaì gia nhập xưởng vẽ của Leonardo từ khi mới 10 tuổi và từng làm mẫu cho nhiều tác phẩm khác như Bacchus (1510–1515) và Angelo incarnato (khoảng 1500). Có tin đồn rằng Salaì cũng là người mẫu cho bức Mona Lisa.

Điểm cộng: Tính khiêu gợi. Nhà sử học nghệ thuật Paul Barolsky từng nhận xét tác phẩm mang “sức hấp dẫn gợi cảm đến mức khó chịu”, một sự đổi mới cho hình ảnh Thánh Gioan Tẩy Giả vốn thường được thể hiện như một ông già nghiêm nghị và yếu đuối.

Điểm trừ: Hậu duệ bắt chước. Các họa sĩ trong nhóm Leonardeschi (học trò của Leonardo) đã tạo ra nhiều bản sao và biến thể của tác phẩm, khiến việc xác minh tính xác thực trở nên phức tạp.

Các tác phẩm hỗ trợ

Giống như cầu thủ bóng đá được khen ngợi vì kiến tạo thành bàn, Leonardo da Vinci xứng đáng được ghi nhận vì đã hỗ trợ các họa sĩ khác trong quá trình sáng tác một số tác phẩm. Những bức tranh này được công nhận rộng rãi là có sự đóng góp của ông ở các mức độ khác nhau trong vai trò cộng tác.

Baptism of Christ (1472–1475)

( Leonardo da Vinci, Baptism of Christ (1478)

Tại xưởng của Verrocchio, Leonardo da Vinci đã hỗ trợ thầy của mình trong việc sáng tác tác phẩm này, mô tả cảnh Chúa Giê-su được người anh họ Gioan Tẩy Giả làm phép rửa. Người ta tin rằng thiên thần trẻ bên trái và phong cảnh phía sau được thực hiện bởi Leonardo khi ông mới ngoài 20 tuổi, làm tăng đáng kể giá trị của bức tranh. Các yếu tố này được xác định là của họa sĩ Leonardo da Vinci nhờ việc chúng được vẽ bằng sơn dầu, trong khi phần còn lại của tranh là tempera.

Điểm cộng: Thời hoàng kim của Verrocchio. Baptism of Christ là một trong số ít các bức tranh được ghi nhận chắc chắn là của Verrocchio, người nổi tiếng hơn với các tác phẩm điêu khắc.

Điểm trừ: Khủng hoảng danh tính. Theo Giorgio Vasari trong cuốn Lives of the Artists xuất bản năm 1550, đóng góp của Leonardo da Vinci ấn tượng đến mức khiến Verrocchio quyết định “không bao giờ chạm vào cây cọ nữa, vì Leonardo đã vượt qua ông trong nghệ thuật khi còn rất trẻ.”

Nguồn :  Leonardo da Vinci Was the Ultimate Renaissance Man. Here Are All of His Existing Paintings, Ranked 

Xem tiếp : Phần 3

Biên dịch ; Bảo Long