Làng Quất Động: cái nôi sản sinh nghề thêu truyền thống

Làng Quất Động từ lâu đã nổi tiếng với những sản phẩm thêu thủ công tinh xảo. Trải qua hàng trăm năm, làng nghề này không chỉ được gìn giữ mà còn không ngừng phát triển nhờ bàn tay tài hoa của những nghệ nhân tâm huyết.

Di sản của một làng nghề truyền thống

Nằm tại huyện Thường Tín, cách trung tâm Hà Nội khoảng 23km, làng Quất Động được xem là cái nôi của nghề thêu truyền thống Việt Nam. Theo sử sách, tổ nghề thêu của làng là Lê Công Hành (1606-1661). Năm 1646, ông được vua Lê Chân Tông cử đi sứ sang Trung Quốc, tại đây ông học được nghề thêu và khi trở về đã truyền dạy lại cho dân làng Quất Động cũng như các vùng lân cận. Nhằm tôn vinh công lao của ông, người dân đã lập đền thờ và tổ chức lễ hội hằng năm.

Suốt nhiều thế kỷ, người dân Quất Động đã sáng tạo ra nhiều mẫu thêu mới, phản ánh sinh động đời sống và văn hóa Việt Nam. Nghề thêu tại đây không chỉ mang giá trị thẩm mỹ cao mà còn đạt đến trình độ tinh xảo, được đánh giá là hoàn mỹ.

Nghề thêu gắn liền với đời sống người dân

Bên cạnh việc làm nông, người dân Quất Động dành thời gian tập trung vào nghề thêu. Hầu hết các hộ gia đình trong làng đều có khung thêu truyền thống, nhiều gia đình đã nối tiếp nghề qua bảy thế hệ.

Không chỉ duy trì nghề thêu tại các hộ gia đình, làng Quất Động còn thành lập các hợp tác xã và xưởng sản xuất, tập hợp từ 200 đến 500 nghệ nhân lành nghề. Nhiều người trong số họ đã trở thành những nghệ nhân nổi tiếng không chỉ trong nước mà còn trên thế giới.

Nghệ thuật thêu: Từ truyền thống đến hiện đại

Tranh thêu Quất Động nổi bật với những bức thêu tay một mặt mô tả danh nhân, phong cảnh và văn hóa Việt Nam, được cả khách hàng trong nước lẫn quốc tế ưa chuộng. Ban đầu, kỹ thuật thêu của làng khá đơn giản, với các sợi chỉ nhuộm màu tự nhiên như vàng, đỏ, tím nhạt, xanh lá cây và xanh lam, được dùng để thêu hoa văn trang trí trên ô, mái che và rèm cửa.

Theo thời gian, nghề thêu tiếp tục phát triển. Ngoài những sợi chỉ màu thông thường, các nghệ nhân còn sử dụng chỉ kim loại và áp dụng các kỹ thuật thêu phức tạp hơn để tạo ra sản phẩm ngày càng tinh xảo.

Một trong những kỹ thuật đỉnh cao của nghề thêu Quất Động là thêu hai mặt. Những tác phẩm này có độ hoàn hảo đến mức không thể tìm thấy điểm bắt đầu hay kết thúc của đường kim mũi chỉ, bởi tất cả các nút thắt đều được giấu kín. Do tính phức tạp của kỹ thuật này, chỉ những nghệ nhân thực sự lành nghề mới có thể thực hiện được. Những bức tranh thêu hai mặt không chỉ có giá trị nghệ thuật mà còn được xem là biểu tượng của sự tinh xảo trong nghề thủ công mỹ nghệ.

Với sự kết hợp giữa truyền thống và đổi mới, làng thêu Quất Động không chỉ giữ vững di sản văn hóa mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển, vươn xa trên thị trường quốc tế, góp phần quảng bá tinh hoa nghề thêu Việt Nam đến với bạn bè thế giới.

Nguồn tham khảo: Quất Động village a birthplace of embroidery

Biên dịch: Hoàng Linh