Koyo Kouoh – Nữ giám tuyển tiên phong của nghệ thuật đương đại châu Phi qua đời ở tuổi 57

Koyo Kouoh – nữ giám tuyển nghệ thuật nổi tiếng người Cameroon và giám đốc điều hành của Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Châu Phi Zeitz MOCAA (Nam Phi) – vừa qua đời ở tuổi 57, để lại niềm tiếc thương sâu sắc trong giới nghệ thuật quốc tế.

Bà Kouoh là người đầu tiên đến từ châu Phi được chọn làm giám tuyển chính của Venice Biennale – triển lãm nghệ thuật lớn và danh giá nhất thế giới – cho kỳ tổ chức vào năm 2026. Cái chết đột ngột của bà tại Cape Town (Nam Phi) đã khiến cộng đồng nghệ thuật toàn cầu bàng hoàng.

Dấu ấn của một giám tuyển tài ba

Koyo Kouoh nổi tiếng với vai trò giám tuyển các triển lãm quy mô lớn, tập trung vào các vấn đề văn hóa, chính trị và bản sắc hậu thực dân. Trước khi lãnh đạo Zeitz MOCAA từ năm 2019, bà là người sáng lập Trung tâm RAW Material Company tại Dakar (Senegal) – một không gian thử nghiệm nghệ thuật đương đại có ảnh hưởng lớn tại Tây Phi.

Trong thời gian làm giám đốc tại Zeitz MOCAA, Kouoh đã có công lớn trong việc tái định hình bảo tàng này, đưa nó trở thành một trung tâm nghệ thuật hàng đầu tại châu lục. Bà không ngừng khẳng định vai trò của giám tuyển như một người kiến tạo đối thoại giữa nghệ sĩ và công chúng, đồng thời là người bảo vệ tiếng nói của các cộng đồng bị thiệt thòi trong lịch sử nghệ thuật toàn cầu.

Được quốc tế công nhận

Trên hành trình phát triển sự nghiệp giám tuyển, Kouoh từng tham gia nhiều triển lãm quốc tế, trong đó có Documenta 12 và 13 tại Đức – một trong những sự kiện nghệ thuật đương đại có sức ảnh hưởng lớn nhất thế giới. Bà cũng từng cộng tác với nhiều bảo tàng và tổ chức nghệ thuật danh tiếng như Tate Modern (Anh), Centre Pompidou (Pháp), và MoMA (Mỹ).

Việc bà được chọn làm giám tuyển chính của Venice Biennale 2026 không chỉ là vinh dự cá nhân, mà còn được xem như một bước ngoặt lịch sử, đánh dấu sự công nhận xứng đáng dành cho các giám tuyển và nghệ sĩ đến từ châu Phi.

Di sản còn mãi

Sau sự ra đi của Koyo Kouoh, nhiều đồng nghiệp và nghệ sĩ đã lên tiếng tri ân bà như một “người thay đổi cuộc chơi” trong giới giám tuyển nghệ thuật. Với phong cách làm việc đầy tâm huyết, bà đã giúp nâng tầm nghệ thuật châu Phi trên bản đồ toàn cầu, tạo ra không gian mới cho các đối thoại đa chiều giữa nghệ thuật và xã hội.

Koyo Kouoh sẽ luôn được nhớ đến như một trong những giám tuyển tiên phong đầy ảnh hưởng, người đã không ngừng cống hiến cho nghệ thuật và tạo cảm hứng cho thế hệ giám tuyển tiếp theo trên toàn thế giới.

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: The Guardian