Jenny Saville tại National Portrait Gallery: raw, powerful và sublime

Jenny Saville: The Anatomy of Painting là một triển lãm nghệ thuật lớn diễn ra tại National Portrait Gallery, London, từ 20 tháng 6 đến 7 tháng 9 2025. Sự kiện nghệ thuật này quy tụ 50 tác phẩm tranh và bản vẽ đặc sắc, đánh dấu hành trình từ những bức tranh đầu tay vào những năm 1990 đến các sáng tác mới nhất năm 2024 của Saville.

Flesh‑centric và táo bạo

Không gian sắp đặt, Jenny Saville, Propped, 1992, bộ sưu tập cá nhân. Hình ảnh: © Jenny Saville, tư liệu Gagosian. Ảnh: © David Parry.

Ngay bước vào triển lãm, bạn sẽ bị ấn tượng mạnh bởi các tác phẩm phơi bày làn da trần lồ lộ, đầy sức sống và bất khuất. Những bức tranh như “Propped” (1992) – được Charles Saatchi mua từ triển lãm tốt nghiệp của cô tại Glasgow – thể hiện vẻ đẹp của cơ thể phụ nữ theo cách thức táo bạo, khác biệt với bất cứ triển lãm tranh nghệ thuật nào bạn từng thấy.

Rethinking chân dung

Jenny Saville, Rosetta II, 2005–2006, bộ sưu tập cá nhân. Hình ảnh: © Jenny Saville, tư liệu Gagosian.

Saville không vẽ chân dung theo cách truyền thống, mà gọi đó là “chân dung của chính việc vẽ tranh”. Tác phẩm “Reverse” là ví dụ điển hình: phần đầu nghiêng sang một bên, tạo cảm giác khó hiểu nhưng kỳ diệu. “Rosetta II” dóng lên sự kết hợp giữa kỹ thuật và cảm xúc, khi tác giả sử dụng sơn nền màu sắc tạo nên vệt dài, khiến gương mặt như thoát khỏi hiện thực.

Cơ thể như hiện thân nghệ thuật

Jenny Saville, Ruben’s Flap, 1998–1999, Bộ sưu tập George Economou. Hình ảnh: © Jenny Saville, tư liệu Gagosian.

Saville chịu ảnh hưởng sâu rộng từ Michelangelo, Rembrandt, Bacon, Lucian Freud, Twombly và de Kooning – những tinh hoa của lịch sử hội họa. Cô tập trung vào những nếp da, vú, mông…, như tác phẩm “Ruben’s Flap” (1998–99), vừa đẹp vừa… thật, phản ánh cơ thể phụ nữ một cách trung thực kiêu hãnh.

Nguồn cảm hứng từ ảnh y khoa và trải nghiệm của chính mình

Jenny Saville, Stare, 2004–2005, The Board Art Foundation. Hình ảnh: © Jenny Saville, tư liệu Gagosian.

Saville thường dùng ảnh từ sách y khoa để khám phá cách da thịt bị kéo, co rút hay biến dạng; ví dụ, bức “Stare” (2004–05) thể hiện một vết bớt trên mặt, trong khi “Ruben’s Flap” có góc nhìn méo mó giống như qua quá trình phẫu thuật. Cô còn vẽ những phút giây làm mẹ – một phần quan trọng của cuộc đời cô – trong loạt tranh mẹ và con, chân thực đến mức người xem có thể cảm nhận hơi ấm và mùi da thịt.

Jenny Saville, Hyphen, 1999, bộ sưu tập cá nhân. Hình ảnh: © Jenny Saville, tư liệu Gagosian.

Bản vẽ – bước chân vào tự do

Từ khi có con, Saville dành nhiều thời gian hơn cho vẽ – một dạng workshop nghệ thuật nội tâm, cô tự khám phá trong bản vẽ nhỏ, linh hoạt hơn so với vẽ tranh lớn. Các bản vẽ này vẫn giữ được vẻ trần trụi, mạnh mẽ như chất liệu ban đầu của cô.

Jenny Saville: The Anatomy of Painting không chỉ là một triển lãm tranh nghệ thuật về cơ thể phụ nữ, mà còn là một cuộc cách mạng nghệ thuật phá vỡ mọi chuẩn mực đi trước. Sự kiện nghệ thuật này tái định nghĩa văn hóa chân dung và gửi đi thông điệp mạnh mẽ: cơ thể – đặc biệt là cơ thể phụ nữ – xứng đáng được tôn vinh, khám phá và trân trọng hơn bao giờ hết.

Nguồn: Jenny Saville’s major exhibition at the National Portrait Gallery is raw, powerful and sublime

Quỳnh Hoa