Hiroshige Là Ai – Họa Sĩ Đứng Sau Những Tác Phẩm In Gỗ Mang Tính Biểu Tượng Nhất Của Nhật Bản ? ( Phần 2 )

Owl on a pine branch (early 1830s)

( Hiroshige, Owl on a pine branch (early 1830s)

Bên cạnh phong cảnh, Hiroshige còn tạo ra rất nhiều bản in chủ đề chim và hoa cũng như các cảnh quan thiên nhiên nói chung. Thể loại này vốn thường là đề tài dành cho hội họa học thuật, chịu ảnh hưởng từ hội họa Trung Quốc được dạy trong các trường chính thức mà Hiroshige không có điều kiện tiếp cận trực tiếp. Ông đã góp phần phổ biến các đề tài chim và hoa trong nghệ thuật khắc gỗ, phục vụ công chúng đại chúng, để nhiều người hơn có thể thưởng thức.

“Trong văn hóa Nhật Bản, có mối liên hệ mật thiết giữa thơ ca và thiên nhiên,” Williams cho biết. “Vì vậy, nhiều bản in chim và hoa của Hiroshige cũng có chép thơ trên đó.” Trong trường hợp này, bản in bao gồm các bài thơ của một trong những người bảo trợ đầu tiên của Hiroshige – Hachijintei, người mà họa sĩ gặp qua các câu lạc bộ thơ ca và thường xuyên hợp tác. Mặc dù con cú có vẻ như đang ngủ, mô tả của Hachijintei cho thấy nó đang lắng nghe tiếng gió thổi qua rặng thông.

Hiroshige phụ thuộc vào nhiều cộng sự để hiện thực hóa tầm nhìn của mình. “Điều tuyệt vời ở tác phẩm này là nó mang phẩm chất của một bức tranh, nhờ vào kỹ năng của người thợ khắc gỗ – người đã chuyển thể bản vẽ gốc và nét cọ của Hiroshige thành khắc trên gỗ,” Williams giải thích. “Những người thợ khắc lành nghề có thể tái hiện cảm giác mực được nhúng và vẽ lên giấy.” Sự chuyển sắc trong bộ lông cú đạt được nhờ kỹ thuật bokashi, giúp “mang lại cảm giác hình khối tròn trịa và trông rất dễ thương, mềm mại,” bà bổ sung.

Ono no Komachi praying for rain (1830s)

( Hiroshige, Ono no Komachi praying for rain (1830s)

Một khía cạnh ít người biết đến trong thực hành của Hiroshige là việc ông sản xuất các bản in quạt uchiwa, được thiết kế để cắt ra và dán lên khung tre. Những vật trang trí phổ biến này vốn có tính tạm thời – được dùng chỉ một mùa rồi vứt bỏ – vì vậy rất ít còn tồn tại. Ví dụ dưới đây được cho là bản duy nhất còn lại của thiết kế này và chưa từng được sử dụng, nên được bảo quản cực kỳ tốt. Những chiếc quạt quý hiếm như vậy hiếm khi xuất hiện ngoài Nhật Bản và đây là lần đầu tiên bản này được công khai trưng bày tại Bảo tàng Anh.

Quạt mô tả cảnh nữ thi sĩ Ono no Komachi (hoạt động vào thế kỷ thứ 9) sáng tác một bài thơ cầu xin thần linh mang mưa đến trong thời kỳ hạn hán. Như ta thấy, lời cầu nguyện đã thành hiện thực, với một người hầu đứng sau che ô. Ngoài tính độc đáo, bản in này còn là ví dụ điển hình cho việc Hiroshige sử dụng tinh tế màu xanh Phổ (Prussian blue), sắc tố trở nên phổ biến tại Nhật Bản từ thập niên 1820. Màu sắc này được ông yêu thích đến mức một số nhà sưu tập phương Tây gọi nó là “xanh Hiroshige.”

“Ông cực kỳ thành thạo trong việc khai thác tối đa loại sắc tố này,” Williams nói. “Nó rất phù hợp với tranh phong cảnh – như bạn có thể thấy trong màu nước và bầu trời – nhưng điều đặc biệt là trong tác phẩm này, ông còn dùng nó cho cả nhân vật.”

Triển lãm “Hiroshige: Artist of the Open Road” hiện mở cửa đến hết ngày 7 tháng 9 tại Bảo tàng Anh, London.

Nguồn : Who Was Hiroshige, the Artist Behind Japan’s Most Iconic Prints?

Biên dịch : Bảo Long