Hiroshige Là Ai – Họa Sĩ Đứng Sau Những Tác Phẩm In Gỗ Mang Tính Biểu Tượng Nhất Của Nhật Bản ? ( Phần 1 )

( Hiroshige, Mt. Fuji and Otodome Fall (about 1849- 52)

Chúng ta thực sự biết bao nhiêu về Hiroshige? Nhờ vào phương tiện tranh khắc gỗ được sản xuất hàng loạt, những thiết kế bậc thầy và tinh tế độc đáo của ông đã lan rộng nhanh chóng, trở nên được yêu thích trên khắp Nhật Bản quê hương ông và vào cuối thế kỷ 19, cả phần còn lại của thế giới. Sự phổ biến lâu dài của Hiroshige và ảnh hưởng to lớn của ông đối với nghệ thuật hiện đại phương Tây là điều không thể phủ nhận, nhưng toàn bộ phạm vi và sự phức tạp trong thực hành sáng tác của ông lại thường bị bỏ qua.

Một triển lãm mới tại Bảo tàng Anh (British Museum) ở London nhằm thay đổi điều đó. Triển lãm mang tên “Hiroshige: Artist of the Open Road” (Hiroshige: Họa Sĩ Của Những Nẻo Đường Mở Rộng), mở cửa đến ngày 7 tháng 9, nhằm tôn vinh món quà quý giá gồm 35 bản in Hiroshige đặc biệt giá trị do nhà sưu tập người Mỹ Alan Medaugh hiến tặng. Ngoài ra còn có 82 tác phẩm khác được trưng bày đến từ bộ sưu tập của bảo tàng hoặc được cho mượn từ Medaugh và các bộ sưu tập khác. Phần lớn các tác phẩm này chưa từng được trưng bày công khai trước đây và một số được cho là bản duy nhất còn tồn tại.

“Một số người có thể nhận ra các tác phẩm của Hiroshige nhưng không biết tên ông, vì vậy chúng tôi hy vọng công chúng sẽ nhận ra tài năng của ông,” Emily Williams – phụ trách dự án triển lãm chia sẻ. “Ông nổi tiếng nhất với các tranh phong cảnh, nhưng trong triển lãm này, chúng tôi cũng có các bản in chim và hoa, các bản in hình quạt. Đây là một cái nhìn toàn diện hơn về tác phẩm của ông chứ không chỉ giới hạn trong những chủ đề phổ biến nhất.”

( Hiroshige, Nihonbashi – Morning Scene from “The 53 Stations of the Tōkaidō,” )

Hiroshige, tên khai sinh là Andō Tokutarō, sinh năm 1797 tại Edo (nay là Tokyo) trong một gia đình samurai. Ông mồ côi cha mẹ khi mới 12 tuổi và kế thừa vị trí lính gác cứu hỏa cho thành Edo. Với nhiều thời gian rảnh, ông bắt đầu học hội họa dưới sự chỉ dẫn của Toyohiro thuộc trường phái Utagawa và bắt đầu ký tên tác phẩm bằng bút danh Hiroshige.

Trong suốt cuộc đời mình, họa sĩ này đã sáng tạo một cách dồi dào, với hàng ngàn bản in, hàng trăm bức tranh và sách minh họa. Một trọng tâm chính của triển lãm là mối quan tâm của Hiroshige đối với địa danh — ông đã tạo ra hơn 1.000 hình ảnh về Edo và cư dân nơi đây — cũng như các loạt tranh du hành nổi tiếng từng được ưa chuộng như những món quà lưu niệm. Dù là chủ đề gì, tác phẩm của ông luôn được ngưỡng mộ bởi sự tinh tế thơ mộng, màu sắc phong phú và cách tiếp cận bố cục không ngừng sáng tạo, lôi cuốn người xem vào thế giới đầy biểu cảm, cách điệu và thanh bình.

Đưa những kiệt tác đầu thế kỷ 19 này vào thời đại số hiện đại, một số bản in đã được chuyển thể thành trải nghiệm nhập vai do Bảo tàng Anh hợp tác cùng Outernet London thực hiện. Trải nghiệm này sẽ xuất hiện mỗi một đến hai tiếng một lần tại Now Building, gần đường Tottenham Court Road ở London, và mở cửa miễn phí suốt thời gian triển lãm.

Dưới đây là những tác phẩm nổi bật được Williams tuyển chọn từ triển lãm.

The Plum Garden at Kameido (1857)

( Hiroshige, The Plum Garden at Kameido from “100 Famous Views of Edo.” (1857)

Một trong những tác phẩm được Alan Medaugh cho Bảo tàng mượn là bản in chất lượng đặc biệt cao của một trong những tác phẩm được yêu thích nhất của Hiroshige: cảnh nhìn ra một vườn mận nổi tiếng tại Kameido, thuộc loạt tranh “100 Cảnh Nổi Tiếng Của Edo,” tên cũ của Tokyo. Loạt tranh này được thực hiện từ năm 1856 đến 1858, ngay trước khi họa sĩ Hiroshige qua đời năm 1858 ở độ tuổi đầu 60. Đây là bộ tranh thể hiện những diễn giải sáng tạo nhất của ông về thành phố.

Góc nhìn lạ thường qua các nhánh cây để quan sát cảnh vật phía xa là ví dụ tiêu biểu cho phong cách bố cục sáng tạo của ông. Không những mang lại cảm giác bất ngờ mà vẫn chân thực, nó còn đặt người xem vào bên trong khu vườn riêng tư, một vị trí đặc quyền để chiêm ngưỡng những người đứng sau hàng rào.

Phần lớn vẻ đẹp lôi cuốn của cảnh vật đến từ thời điểm trong ngày, với bầu trời hồng đậm mờ sương của bình minh phủ ánh lam tối lên thảm cỏ. Trong bản in hiếm thuộc ấn bản đầu tiên này, bảng màu đặc biệt rực rỡ, được xác thực bởi nhà khoa học cấp cao Capucine Korenberg của Bảo tàng Anh – người đã thiết lập niên đại của thiết kế này và cách màu sắc thay đổi qua các lần in sau.

Sự thay đổi này được minh chứng qua một bản in thuộc phiên bản sau cũng được trưng bày, từng thuộc sở hữu của Van Gogh, một họa sĩ thường vẽ về vườn. Ông đã phác thảo đường nét để tạo phiên bản vẽ tay của riêng mình nhưng lại sao chép màu sắc từ ấn bản đầu tiên. “Điều đó cho thấy công chúng thực sự đánh giá cao cách sáng tạo ban đầu của Hiroshige,” Williams nhận định.
Nguồn : Who Was Hiroshige, the Artist Behind Japan’s Most Iconic Prints? 

Xem tiếp : Phần 2 

Biên dịch : Bảo  Long