Guillaume Lethière, họa sĩ của cuộc cách mạng, ở cả hai bờ của Đại Tây Dương (Phần 2)

Khán giả thăm quan nghệ thuật hắn sẽ cảm nhận được da gà nổi lên trước sự chính xác lạnh lùng trong nét vẽ của Lethière trong một bức chân dung như “Woman Leaning on a Portfolio” (Người Phụ Nữ Dựa Vào Bản Phác Thảo) (1799), miêu tả con gái riêng của ông ôm chặt các tài liệu của một hoạ sĩ. Ai dó có thể đắm mình cả buổi chiều vào những ẩn dụ La Mã cứng rắn của hoạ sĩ nhưng những thứ này chắc chắn không phải để vuốt ve, và người ta không bao giờ có cảm giác rằng lịch sử đang lao tới phía trước và nghệ thuật phải thay đổi hoặc biến mất.

Lethière là một người ôn hòa vừa trong chính trị vừa trong nghệ thuật, tuy nhiên sự bảo thủ đôi khi hoạ sĩ có thực sự là một trong những điều hấp dẫn của triển lãm này. Sự kiềm chế và tự kiểm soát của hoạ sĩ cho phép người xem có thể đọc ngược về nghệ thuật và chính trị sau năm 1789, từ một hoạ sĩ mà tiểu sử của chính ông đã khắc họa sự ràng buộc của nghệ thuật với chính trị thuộc địa và chính trị chủng tộc.

Bởi vì câu chuyện này bắt đầu ở một nơi xa xa Paris, tại một đồn điền mía trên bờ biển phía đông của Guadeloupe. Đồn điền này thuộc về cha của Lethière, Pierre Guillon, một công tố viên cho chính quyền thuộc địa của Louis XVI. Mẹ của Lethière, Marie-Françoise Pepeye, được mô tả trong một tài liệu sau này là một “mulâtresse affranchie” (người phụ nữ lai đã được giải phóng) — điều này ngụ ý, dù không chứng minh được hoàn toàn, rằng bà đã bị Guillon bắt làm nô lệ vào thời điểm sinh hoạ sĩ, và do đó hoạ sĩ Lethière cũng là một nô lệ từ khi sinh ra. Các hồ sơ cho thấy Guillon đã giải phóng Pepeye và các con của họ trước năm 1770, khi Guillaume 10 tuổi, nhưng số tài liệu cũng rất hiếm hoi.

Bức tranh năm 1798 của Louis-Léopold Boilly miêu tả Guillaume Lethière bên trái, một hoạ sĩ Tân cổ điển, và Carle Vernet, bên phải, họa sĩ người Pháp nổi tiếng với những bức tranh cưỡi ngựa, đang được trưng bày tại Clark. Ảnh: RMN-Grand Palais/Art Resource, NY

Năm 1774, khi Guillon chuẩn bị rời Guadeloupe để đến Bordeaux, con trai duy nhất hợp pháp của vị công tố viên qua đời vì sốt. Lethière đã nhận chiếc vé vượt Đại Tây Dương thay thế. Lethière học hội họa ở Rouen, và các nghiên cứu về khỏa thân thời kỳ đầu ở đây cho thấy sự thành thạo khi còn trẻ tuổi đã giúp hoạ sĩ được gửi lên Paris. Lethière bắt đầu theo đuổi danh dự lớn nhất: Giải thưởng Prix de Rome, một giải thưởng nghệ thuật đi kèm với một kỳ cư trú nhiều năm ở Ý. Hoạ sĩ không bao giờ giành được giải thưởng đó, nhưng Lethière vẫn nhận được kỳ cư trú ở Rome nhờ một số lá thư giới thiệu từ giới thượng lưu Creole ở Paris.

Vì vậy, hoạ sĩ đã không có mặt ở thành phố này khi mọi chuyện bắt đầu ở Versailles. Lethière đã bỏ lỡ lời thề trên sân tennis, cuộc tấn công vào Bastille, và những bài diễn thuyết kích động tại cung điện hoàng gia Palais Royal. Ở Paris, đẳng cấp thứ ba đang nắm quyền lực. Ở Guadeloupe, Martinique và Saint-Domingue, những người bị nô lệ đang cầm vũ khí. Tuy nhiên, tin tức lan truyền nhanh chóng vào năm 1789, vượt qua dãy Alps và Đại Tây Dương. Và trong suốt chuyến đi đầu tiên kéo dài năm năm ở Ý, Lethière bắt đầu hình dung ra những tác phẩm lớn, dày đặc người La Mã đang than khóc, hiện đang bị bỏ qua tại Louvre.

Xem thêm phần 1 tại đây

Xem thêm phần 3 tại đây

Xem thêm phần 4 tại đây

Nguồn: The Painter of Revolution, on Both Sides of the Atlantic

Biên dịch: Huyền Trịnh