Giám tuyển Meridians Yasmil Raymond đặt tính hoành tráng vào trọng tâm của hội chợ

Với hơn hai thập kỷ kinh nghiệm trong lĩnh vực bảo tàng, bà mang tham vọng của tổ chức đến với khu vực dành riêng cho các tác phẩm nghệ thuật quy mô lớn của Art Basel Miami Beach

Khi nhìn vào các cuộc triển lãm mà Yasmil Raymond đã giám tuyển, người ta có thể tự hỏi: đâu là điểm chung giữa chúng? Trong vai trò giám tuyển cộng tác tại Trung tâm Nghệ thuật Walker, bà đã tổ chức triển lãm cá nhân năm 2008 của Tino Sehgal, nghệ sĩ nổi tiếng với việc tạo ra "các tình huống được xây dựng" thay vì để lại dấu vết vật lý. Tại Dia Art Foundation, Raymond đã làm việc với Thomas Hirschhorn về Tượng đài Gramsci (2013), một gian hàng ngoài trời trong một dự án nhà ở cộng đồng ở Bronx, nơi tổ chức các buổi thuyết trình, đài phát thanh và tờ báo hàng ngày. Tại MoMA, bà đồng tổ chức triển lãm "Judd", một triển lãm lớn về nhà điêu khắc nổi tiếng Donald Judd vào năm 2020, và cùng Ruba Katrib giám tuyển triển lãm hồi tưởng về Rirkrit Tiravanija tại PS1 vào năm 2023, trong đó có một trạm phục vụ pad thai. Khi trò chuyện với chúng tôi, Raymond đã tìm kiếm mối liên hệ giữa những nghệ sĩ rất khác biệt này. Bà chia sẻ: "Tôi quan tâm đến nghệ thuật một cách rộng rãi, và có lẽ không có cách nào thực sự để tóm tắt việc tôi làm việc với một số nghệ sĩ nhất định". Tuy nhiên, rồi một ý tưởng chợt lóe lên:

"Quy mô là yếu tố duy nhất kết nối tất cả các dự án trong suốt 20 năm qua."

Sự quan tâm của Raymond đến quy mô phản ánh mối quan tâm sâu sắc của bà đối với các vấn đề chính trị xã hội, những vấn đề đòi hỏi tư duy rộng và sự thay đổi lớn. Khi còn là thiếu niên, rời San Juan để đến Học viện Nghệ thuật Chicago theo học hội họa và in ấn, Raymond đã tiếp cận một thế giới nghệ thuật rộng lớn hơn rất nhiều. Cô được giới thiệu về phương pháp sư phạm phê phán của Paulo Freire và các hình thức thực hành xã hội khác, bắt đầu làm việc với những học sinh có nguy cơ. Raymond chia sẻ: "Tôi đến đó với suy nghĩ rằng mình sẽ học cách làm nghệ thuật. Nhưng trong chưa đầy một năm, tôi đã tham gia vào nhiều cộng đồng khác nhau, từ việc trồng cây, xây dựng khu vườn, đến tổ chức tiệc nướng với các thành viên băng đảng và tụ tập."

Raymond chia sẻ rằng, vì cô luôn làm việc với các dự án nghệ thuật vượt ra ngoài tính chất hàng hóa, nên "bảo tàng giống như một điểm đến". Ba năm sau khi tốt nghiệp, cô thực tập mùa hè tại Guggenheim ở Venice, và sau đó dành hai thập kỷ để quản lý các bảo tàng lớn. Từ năm 2020 đến 2024, cô là hiệu trưởng tại Städelschule, một trong những trường mỹ thuật hàng đầu ở châu Âu. Khi được giao nhiệm vụ quản lý Meridians — một nền tảng dành cho các dự án quy mô lớn vượt qua các giới hạn của một hội chợ nghệ thuật truyền thống — tại Art Basel Miami Beach 2024, Raymond cảm thấy đây là cơ hội để tạo ra "một cầu nối thực sự" cho 18 nghệ sĩ (và 20 phòng trưng bày) tham gia. Cô cho biết, những nghệ sĩ này đều có "tham vọng thay đổi nghệ thuật bằng chính nghệ thuật. Họ đang tham gia vào cuộc đối thoại với lịch sử thông qua việc tạo ra các tác phẩm, chứ không phải các vật thể."

Những nghệ sĩ tham gia đến từ khắp nơi trên thế giới — Hy Lạp, Pháp, Hàn Quốc, Argentina, và nhiều quốc gia khác — và nhóm này cũng là một sự kết hợp liên thế hệ. Khi chúng tôi trò chuyện, Raymond đang trong quá trình vẽ mặt bằng cho triển lãm. Cô hào hứng chia sẻ: "Tôi đang có khoảng thời gian tuyệt vời khi chứng kiến động lực giữa các nghệ sĩ, những người có thể chưa bao giờ được ở cùng nhau trong một không gian — như Alice Aycock huyền thoại và Roberto Huarcaya, một nhiếp ảnh gia đến từ Peru, hay [nghệ sĩ Trung Quốc] Jinshi Zhu." Cô nói thêm, điều gắn kết tất cả những nghệ sĩ này lại với nhau là gì? "Những tác phẩm này có quy mô lớn đến mức bạn không thể đặt chúng trong phòng khách của mình," Raymond cười. "Trừ khi bạn có một cung điện."

Art Basel Miami Beach đã ra mắt khu vực Meridians vào năm 2019, dành riêng cho các tác phẩm nghệ thuật đầy tham vọng mà nếu không có không gian này, chúng sẽ không thể được trưng bày tại hội chợ. Raymond cho biết các tác phẩm tại Meridians sẽ "hướng đến các bộ sưu tập công cộng", và điều đó khiến bà rất phấn khích, vì "trái tim tôi luôn hướng về các bảo tàng và việc tiếp xúc của công chúng với nghệ thuật." Trong suốt sự nghiệp, Raymond luôn nhận thức rõ những vấn đề liên quan đến việc coi trọng sự đại diện của nghệ sĩ hơn là bản chất tác phẩm hoặc ý tưởng của họ. Cô chia sẻ: "Tôi chưa bao giờ coi mình là giám tuyển nghệ sĩ Mỹ Latinh hay giám tuyển người Caribe," điều này thể hiện một nỗ lực có ý thức nhằm tránh việc phân loại nghệ sĩ và giám tuyển không phải người da trắng vào các nhóm dễ đoán định. Tuy nhiên, phương pháp của Raymond đã tạo ra một danh sách nghệ sĩ đa dạng cho Meridians, với sự tham gia của nghệ sĩ Việt Nam Danh Võ, sáng kiến Land Art Forward do Alan Sonfist sáng lập, và nghệ sĩ trừu tượng người Mỹ gốc Cuba José Parlá.

Tại các bảo tàng, giám tuyển thường phải kế thừa các kế hoạch dài hạn. Tuy nhiên, với Meridians, Raymond được tự do theo đuổi trực giác cá nhân, tìm kiếm những nghệ sĩ đang giải quyết những vấn đề cấp bách của cuộc sống đương đại. "Bên trong tôi có một sự thèm khát mãnh liệt được tìm hiểu về những nghệ sĩ khác," bà chia sẻ. Raymond đã lấy cảm hứng từ việc chứng kiến nhiều nghệ sĩ quay trở lại với các tác phẩm quy mô lớn, và bà suy đoán rằng điều này phản ánh nỗ lực của các nghệ sĩ trong việc khẳng định lại vai trò của họ trong xã hội — một cách để chiếm không gian và thúc đẩy thay đổi. Raymond xem Meridians là một cơ hội đặc biệt để kết hợp sự tò mò của mình với một sở thích thẩm mỹ bao quát và đánh giá khoảnh khắc xã hội lịch sử này. Cô nói: "Tôi đã mất 20 năm để đến được nơi này."

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Art Basel