Đánh giá tác phẩm nghệ thuật dưới góc nhìn của những chuyên gia

Mỗi người đều có những cách nhìn nhận riêng về nghệ thuật, thế nhưng những người như chủ gallery,  nhà sưu tập có kinh nghiệm, giám tuyển, nhà phê bình và những cá nhân có hiểu biết sẽ nhìn nhận tác phẩm nghệ thuật theo một cách rất riêng biệt. Bởi vì quá trình nghiên cứu của họ diễn ra chậm rãi, bài bản, có sự cân nhắc và toàn diện đối với bất kì loại hình nghệ thuật nào mà họ quan tâm. Họ luôn muốn đảm bảo rằng các họa sĩ sẽ vẽ hoàn chỉnh từng chi tiết cuối cùng của tác phẩm. Nói cách khác, họ luôn mong đợi là người làm chủ được phương tiện cũng như vật liệu. Hãy luôn nhớ rằng một người hoạ sĩ chuyên nghiệp luôn có thể làm hài lòng các chuyên gia, họ đều có thể tìm thấy ở trong bất cứ loại hình nghệ thuật nào, chứ không chỉ trong những thị trường tiềm năng. Hoạ sĩ chuyên nghiệp ở đây chính là các hoạ sĩ chăm chỉ, làm việc tận tâm và thực hiện nghiêm túc những họ đã vạch ra cho sự nghiệp sáng tác của mình. Đó là những hoạ sĩ mà các chuyên gia đang tìm kiếm.

(Tranh màu nước "Biến đổi"- Họa sĩ Trương Văn Ngọc)

Giám định và đánh giá toàn diện một tác phẩm nghệ thuật tương tự như những gì bạn có thể làm trước khi mua một chiếc xe hơi hoặc một ngôi nhà. Mặc dù một ngôi nhà hoặc một chiếc xe hơi có thể trông đẹp từ bên ngoài, nhưng bạn sẽ không bao giờ mua nếu không nhìn kỹ vết xước dưới mui xe hoặc cảnh vật xung quanh nhà. Điều này rất đúng đối với hội họa, cách duy nhất để biết chính xác những gì bạn muốn mua là trước tiên hãy "xem xét kỹ lưỡng".

Để bắt đầu, những nhà nghiên cứu sẽ đánh giá toàn bộ các tác phẩm chứ không chỉ những phần mà các họa sĩ quan tâm nhất và muốn tất cả chúng ta xem và chiêm ngưỡng. Mọi yếu tố từ khi bắt đầu đến kết thúc của tác phẩm, từ các tiêu điểm cho đến phần trên, dưới, các chi tiết đều cần được chú ý một cách tỉ mỉ và cẩn thận. Mọi thứ đều quan trọng như nhau bởi vì sớm hay muộn, cho dù bạn là ai, bạn có ít hay nhiều kinh nghiệm về nghệ thuật, cuối cùng bạn sẽ biết từng ngóc ngách của các tác phẩm mà bạn sở hữu. Đó chỉ đơn giản là cách mọi thứ diễn ra theo thời gian. Bạn càng sống lâu với nó, bạn sẽ càng nhìn vào nó nhiều hơn.

Ví dụ, chủ gallery luôn mong đợi các tác phẩm là hoàn hảo. Thế nên sau khi họ phát hiện ra có lỗi trên những tác phẩm sau khi chụp hình, có thể họ sẽ không mua bức tranh đó nữa. Đó chính là lý do tại sao những người chủ gallery là những người có nhiều kinh nghiệm và thời gian nhất, bởi vì chỉ có họ mới có thể kiểm tra các tác phẩm nghệ thuật một cách kĩ càng và không có sai sót. Họ không muốn người mua, nhà sưu tập, nhà phê bình hoặc bất kỳ ai khác quay lại và chỉ ra các vấn đề không tốt về bức tranh. Họ không thể mắc sai lầm vì nó liên quan đến uy tín, độ nổi tiếng của gallery hay art space.

(Tranh Acrylic " Tâm sự"- Họa sĩ Nguyễn Minh Hồng)

Những giám tuyển sẽ xem xét liệu họa sĩ có chú ý đến mọi khía cạnh khi sáng tác hay không, hoạ sĩ cần phải chú ý bất kể là chi tiết nhỏ hay mảng màu lớn. Ví dụ, một số họa sĩ nghĩ rằng sẽ không ai nhìn vào phần phụ của một bức tranh hoặc tác phẩm điêu khắc mà chỉ đánh giá chủ thể chính và bố cục của tác phẩm. Các giám tuyển cũng xem xét liệu mảng nào trong tranh đã được làm lại và nếu có làm lại thì được làm lại như thế nào. Và các giám tuyển sẽ tìm kiếm những dấu hiệu cho thấy sự thay đổi giữa chừng của họa sĩ quá trình hoàn thành tác phẩm đó.

Các nhà phê bình luôn tìm kiếm những chi tiết dường như không có ý nghĩa đối với các bố cục tổng thể. Họ muốn mọi thứ phải có mục đích và hài hòa, khoa học với các chi tiết khác. Ví dụ: nếu họ nhìn thấy một ý niệm mơ hồ hoặc một đối tượng dường như không thuộc về nó, họ có thể hỏi về nó. Mong rằng họa sĩ sẽ có lời giải thích hợp lý. Trong các bức tranh chân dung, một số họa sĩ cho rằng sẽ không ai chú ý đến bàn tay, nền được vẽ đơn giản, hoặc các chi tiết khác không gần khu vực trung tâm của tác phẩm. Nhưng mọi người thì có. Và tôi xin nhắc lại là dù  sớm hay muộn, bất kỳ ai dành thời gian cho việc nghiên cứu nghệ thuật đều có thể xem xét mọi thứ, không chỉ là những phần họ đã chú ý ngay từ ấn tượng đầu tiên. Là một nghệ sĩ, nhiệm vụ của bạn là phải thu hút họ, và tốt nhất là khiến họ yêu say đắm tác phẩm của mình.

(Tranh lụa "Giá trị tự đánh giá"- Họa sĩ Hồ Tuấn Duy)

Nếu giả sử chúng ta đã có một bố cục cực kì hoàn chỉnh, hay nói cách khác là nó đẹp và không có thể tìm ra bất cứ sai sót nào, thì các chuyên gia bây giờ sẽ tiến hành nghiên cứu các yếu tố kỹ thuật, phương tiện, vật liệu và cấu trúc nói riêng. Các vật liệu giá thấp luôn là một vấn đề, chẳng hạn như vải bạt không thể kéo căng hơn khi để quá lâu, các mép dập ghim của nhà máy, thanh kéo giãn kém chất lượng, vải bạt kém chất lượng hoặc các thành phần có thể có xu hướng xuống cấp theo thời gian. Với các tác phẩm điêu khắc, vật liệu dễ bị nứt, lõm hoặc uốn cong có thể là một vấn đề. Những họa sĩ tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu sẽ tạo ra ấn tượng rằng họ không thực sự quan tâm nhiều đến tác phẩm nghệ thuật của mình. Và đến họ còn không quan tâm tới nó thì còn có ai có thể quan tâm tới nó được nữa? 

Nghệ thuật sắp đặt đang được quan tâm rất nhiều vì nó không chỉ là sự kết hợp của các chi tiết về mặt thẩm mỹ mà còn về cách xây dựng, về bố cục của nó. Điều này bao gồm mặt sau, đáy, mặt bên, cạnh, thành phần và bất kỳ chi tiết nào khác có tính nghệ thuật. Trên một bức tranh người họa sĩ có chú ý đến các góc cạnh không? Chúng được ghim hay dán? Những chiếc kẹp có gọn gàng và đẹp mắt không, liệu chúng có cẩu thả hoặc xuề xòa? Các vết sơn có làm cho các cạnh trông luộm thuộm không? Mặt sau có thỏa mãn để nhìn như mặt trước không? Với các tác phẩm ba chiều, mặt sau, chân đế và nội thất như thế nào? Mọi thứ đã được chỉnh chu sạch sẽ hay chưa? Nó có dễ chịu cho mắt không? Tình trạng của nó là dễ vỡ, vững chắc hay lỏng lẻo? Tôi có thể thích thú và đánh giá cao việc nhìn nó lộn ngược hoặc mặt sau quay ra phía trước giống như việc tôi thích nhìn nó từ bên phải lên hoặc từ phía trước không?

(Tranh sơn mài "Đêm mùa hạ"- Họa sĩ Lê Thị Hải Yến)

Tất cả những vấn đề trên đều bắt nguồn từ việc người họa sĩ có đang nghĩ đến chất lượng và trải nghiệm của người xem cho dù họ nhìn ở đâu, nhìn trong không gian nào? Những chuyên gia về nghệ thuật luôn yêu cầu mọi thứ phải thỏa mãn và đẹp đẽ. Các kỹ thuật phức tạp là dấu hiệu rõ ràng cho thấy các nghệ sĩ không dành 100% sự quan tâm, cân nhắc và chú ý cho mọi khía cạnh của tác phẩm của họ. Tác phẩm sẽ bị trừ điểm vì những thiếu sót, bất kể chúng có khó tìm hay bị che khuất đến mức nào. Và nếu có quá nhiều điểm trừ, tác phẩm sẽ không được trưng bày hoặc không bán được.

Bản thân mỗi tác phẩm nghệ thuật đều có khả năng tự lập ngôn cho chính nó chính vì vậy nó có khả năng truyền tải một cách thuyết phục mọi câu hỏi để người xem có thể hình dung về nó. Những người xem có kinh nghiệm không yêu gì hơn sự hoàn hảo và rất nhạy cảm để tìm ra bất cứ thứ gì bạn đã che đậy trong quá trình sáng tạo tác phẩm của mình. Hầu như không có điều gì có thể đánh bại được việc dành thời gian cho nghệ thuật mà bạn có thể tôn trọng, đánh giá cao, ngưỡng mộ và yêu thích đến từng chi tiết cuối cùng.

https://www.artbusiness.com/how-to-look-at-judge-evaluate-art-like-the-pros.html 

Biên dịch: Trang Hà

Biên tập: Ahndoar