Đá cảnh: Kho báu vô ngôn của tự nhiên

Những biến đổi địa chất của tự nhiên, như một nghệ nhân điêu khắc vô hình, đã tạo nên muôn hình vạn trạng đá cảnh – kỳ lạ, hiếm có, như thể có hồn. Từ đó, nghề chơi ngoạn thạch ra đời. Để có một viên đá đẹp, cần hơn cả may mắn – đó là chữ duyên.

Tại Việt Nam, thú chơi này khởi sắc từ đầu những năm 2000, với Nha Trang – thành phố biển – là nơi tiên phong. Thiên nhiên ưu đãi vùng đất này những “kho báu” đá cảnh: từ Hòn Rớ, qua những con suối dữ dội ở Khánh Vĩnh trên đường lên Đà Lạt. Dân chơi đá thường rong ruổi nơi sông suối, bãi biển, núi cao… để tìm kiếm, nhưng cũng không hiếm những chuyến đi về tay trắng, dù đã cẩn trọng quan sát từng viên đá dưới chân.

Điều khiến người ta mê đắm ngoạn thạch không nằm ở giá trị vật chất, mà ở sự thấu cảm với vẻ đẹp tự nhiên. Hỏi thế nào là một viên đá đẹp, những bậc tiền bối như cụ Lý Thân (Lái Thiêu) hay bác Lê Công Quý (Nha Trang) chỉ nhẹ nhàng đáp: “Thấy đẹp là nó đẹp!”. Vẻ đẹp ấy không thể đo lường, chỉ có thể cảm – bằng trực giác, bằng kinh nghiệm, bằng mối nhân duyên khó giải thích giữa người và đá.

Một đường vân như nét vẽ, một khối đá mang hình người, một sự kết hợp lạ kỳ giữa hai chất liệu – tất cả đều có thể làm nên một tác phẩm. Dưới bàn tay của thời gian, qua mài mòn của sóng nước, những khối đá tưởng chừng vô tri lại trở nên “mềm”, đầy biểu cảm. Đó là cái “mềm” trong sự cứng rắn – nơi đá biết kể chuyện, biết lay động lòng người.

Không hiếm chuyện một viên đá bị bỏ qua, rồi ngày khác bất chợt trở thành báu vật. Cũng không lạ khi cả đoàn săn đá lặng lẽ rảo bước giữa bãi đá mà chẳng ai phát hiện gì, cho đến khi một người tình cờ nhìn thấy một viên đá đẹp đến nao lòng. Những khoảnh khắc ấy, đá và người như có mối duyên ngầm, không hẹn mà gặp.

Chơi ngoạn thạch, vì vậy, không chỉ là sưu tầm. Đó là hành trình đi tìm vẻ đẹp không lặp lại – một vẻ đẹp được chạm khắc bởi tự nhiên, và được cảm nhận bởi những tâm hồn đồng điệu.

Biên soạn: Hoàng Linh