Chân dung bị thất lạc của một hoàng tử châu Phi do Gustav Klimt vẽ được trưng bày tại TEFAF Maastricht

( Gustav Klimt, Prince William Nii Nortey Dowuona (1897). Courtesy W&K – Wienerroither & Kohlbacher. )

Một bức chân dung do họa sĩ nổi tiếng Gustav Klimt thực hiện, vẽ một hoàng tử châu Phi và từng bị thất lạc sau Thế chiến thứ hai, hiện đang được trưng bày tại hội chợ nghệ thuật TEFAF Maastricht với mức giá 15 triệu euro (tương đương 16,4 triệu USD). Khi một nhà sưu tập trình bày tác phẩm này với Phòng trưng bày W&K – Wienerroither & Kohlbacher có trụ sở tại Vienna và New York vào năm 2023, bức tranh đang trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng, cần được làm sạch và được đặt trong một khung tranh kém bắt mắt. Tuy nhiên, một con dấu nhỏ lộ ra cho thấy bức tranh này xuất phát từ di sản của họa sĩ người Áo nổi tiếng.

( Gustav Klimt with his cat, Katze, in front of his studio in Vienna, around 1912, photographed by Moriz Naehr.)

Vào thời điểm đầu thế kỷ 20, khoảng 120 thành viên của bộ tộc Osu đã đi tàu hơi nước đến Vienna và được trưng bày cho khán giả địa phương, với số lượng người xem lên tới 10.000 lượt mỗi ngày. Theo Weidinger trong một văn bản do phòng trưng bày cung cấp, buổi triển lãm này được đặt tiêu đề không chính xác là “Bờ biển Vàng và cư dân của nó: Ashanti”. Sự kiện đã thu hút sự quan tâm rộng rãi của báo chí, và người dân Vienna còn mời những người Osu đến tham dự các hoạt động tại nhà hát và quán cà phê nổi tiếng trong thành phố.

Weidinger nhận định trong tài liệu báo chí rằng: “Bố cục và cách xử lý hội họa trong bức tranh cho thấy sự chuyển hướng của Klimt sang các yếu tố trang trí, vốn sẽ trở thành đặc trưng trong các tác phẩm về sau của ông và liên hệ chặt chẽ đến những bức chân dung mang tính đột phá của ông trong những năm tiếp theo.” Ông còn cho rằng tác phẩm này mang phong cách gần gũi với bức chân dung Sonja Knips (1897–98), hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Belvedere ở Vienna, nơi mà nhân vật chính cũng được đặt trước một phông nền trừu tượng với các họa tiết hoa.

Theo Weidinger, cả Gustav Klimt và đồng nghiệp Matsch đều đã vẽ chân dung hoàng tử. Ông cho rằng cả hai có thể đều được đặt hàng để thực hiện, nhưng việc bức tranh của Klimt không được ký tên và vẫn thuộc sở hữu của ông cho thấy rằng người đặt hàng có lẽ đã chọn phiên bản do Matsch thực hiện.

Người ta tin rằng bức tranh đã ở lại với họa sĩ Klimt cho đến khi được đưa ra đấu giá tại nhà đấu giá Samuel Kende ở Vienna vào năm 1923 với mức giá khởi điểm là 15.000 kronen; không rõ bức tranh có được bán hay không. Chủ sở hữu được ghi nhận vào năm 1928 là Ernestine Klein, khi bức tranh được trưng bày trong một cuộc triển lãm tưởng niệm họa sĩ tại Hội Nghệ thuật Vienna – Secession; vào thời điểm đó, Klimt đã qua đời vào năm 1918. Ernestine cùng chồng bà là Felix – một nhà buôn rượu vang – đã cải tạo xưởng vẽ cũ của họa sĩ thành một biệt thự.

( W&K – Wienerroither & Kohlbacher Gallery. Courtesy the gallery )

Do có nguồn gốc Do Thái, cặp đôi này buộc phải rời khỏi Áo khi Đức Quốc xã lên nắm quyền vào năm 1938. Cuối cùng, họ sống bí mật tại Monaco và dành năm cuối cùng của chiến tranh để trú ẩn trong một căn phòng an toàn. Từ đó, bức tranh không rõ tung tích cho đến khi xuất hiện trở lại vào năm 2023, và hiện đang được trưng bày sau một thỏa thuận hoàn trả tài sản với các hậu duệ của Ernestine Klein. Weidinger cũng lưu ý rằng các viện bảo tàng lớn như Belvedere, Bảo tàng Wien và Bảo tàng Kunstpalast tại Düsseldorf đều đã trả lại các tác phẩm nghệ thuật cho gia đình Klein.

Đây là một trong số ít tác phẩm nghệ thuật hiếm hoi được sản xuất thành phim tài liệu truyền hình để kể lại hành trình lịch sử đặc biệt của nó. Bộ phim do InterSpot sản xuất và dự kiến phát sóng trong năm 2025.

Đáng chú ý, đây là bức chân dung thứ hai do họa sĩ Klimt vẽ từng bị thất lạc và mới được đưa ra đấu giá trong vòng một năm trở lại đây. Một bức khác, bị mất tích trong suốt một thế kỷ, đã được bán với giá 32 triệu USD tại nhà đấu giá Im Kinsky ở Vienna – mức giá cao nhất từng được ghi nhận bởi một nhà đấu giá ở Áo. Tuy nhiên, Weidinger đã công khai phản đối vụ đấu giá này, cho rằng vẫn còn nhiều lỗ hổng trong lịch sử tác phẩm, có thể cho thấy nó từng bị tước đoạt bởi Đức Quốc xã.

Kỷ lục đấu giá hiện tại cho một tác phẩm của họa sĩ Gustav Klimt là 108,8 triệu USD, đạt được tại Sotheby’s London vào năm 2023 cho bức tranh Dame mit Fächer (khoảng năm 1917–18). Kể từ năm 1994, đã có 17 tác phẩm của họa sĩ này được bán ra với mức giá vượt quá 10 triệu USD.

Nguồn : A Rediscovered Gustav Klimt Portrait of an African Prince Is On Offer at TEFAF Maastricht

Biên dịch : Bảo Long