Cách bắt đầu một bộ sưu tập nghệ thuật với 20 triệu

Bạn không cần quá giàu để có thể sưu tập nghệ thuật, hãy bắt đầu bằng một quỹ nhỏ và bộ sưu tập của bạn sẽ sớm phát triển. Đầu tiên bạn chỉ cần biết một địa chỉ tin cậy để có thể tìm thấy những sản phẩm nghệ thuật độc đáo, đó có thể là một gallery, một trung tâm trưng bày các tác phẩm nghệ thuật, một người quen trong giới nghệ thuật.

Một nhà môi giới nghệ thuật là người biết nhiều câu chuyện thú vị trong thế giới nghệ thuật. Họ sẵn sàng dành thời gian cho bạn, và kể cho bạn những câu chuyện vô cùng phong phú.

 Tranh màu nước trên giấy giang "Vùng sống"-Họa sĩ Nguyễn Văn Trinh

Bức tranh đầu tiên tôi sưu tập là tranh sơn mài của họa sỹ Vũ Văn Tịch. Nó đã được trả giá gấp 3 lần chỉ sau một năm tôi mua. Tôi không giàu và tôi đã bắt đầu sưu tập tranh từ một số tiền nhỏ. Hầu hết những nhà sưu tập mà tôi biết, bao gồm cả những nhà sưu tập rất nghiêm túc, đều bắt đầu bộ sưu tập của họ chỉ bằng một số tiền nhỏ khoảng vài trăm đô.

Các phòng trưng bày nghệ thuật hay gallery là những nơi giới thiệu các tác phẩm của nghệ sỹ trẻ, có thể chưa nổi tiếng, và tại những nơi ấy bạn có thể tìm thấy các tác phẩm nghệ thuật với chất lượng tốt và mức giá vẫn còn rất hợp lý. Ngay cả những họa sỹ nổi tiếng như Đặng Xuân Hòa, Lê Quảng Hà, Phan Cẩm Thượng cũng bắt đầu từ việc gửi tranh qua các gallery nhỏ.

Đôi khi bạn sẽ chấp nhận rủi ro và chi trả nhiều hơn để có được kinh nghiệm cho các lần mua tiếp theo. Nếu có 100 triệu, tôi biết rằng tôi có thể sưu tập tranh lụa của Nguyễn Văn Trinh hay tranh giấy dó của Phan Cẩm Thượng, hoặc tranh sơn mài của Vũ Văn Tịch.

                     (Tranh sơn mài "Bách Thủy Tiên"- Họa sĩ Vũ Văn Tịch)

Cam kết đầu tiên đối với một tác phẩm nghệ thuật có lẽ sẽ là điều khó khăn nhất, nhưng thời điểm tốt nhất để bắt đầu sưu tầm nghệ thuật luôn là bây giờ. Như trong tình yêu - do dự là mất mát.

Mua tác phẩm của họa sỹ chưa nổi tiếng

Thị trường hội họa Việt Nam được chia thành bốn mảng chính: mảng tranh Đông Dương, mảng tranh Kháng Chiến, mảng tranh thời kỳ Đổi Mới, và tranh đương đại. Tranh Đông Dương là một mảng lớn của thị trường nghệ thuật Việt Nam, các giao dịch mua có rủi ro cao vì họa sỹ đã mất và còn rất ít người có thể xác định được đâu là tranh thật, tranh giả. Thế nên cách bắt đầu tốt nhất là bắt đầu sưu tập tranh của các họa sỹ tên tuổi chưa được biết đến nhiều, được giới thiệu qua các triển lãm, phòng trưng bày nghệ thuật, gallery... Đây cũng là cách mà các nhà sưu tập lớn bắt đầu bộ sưu tập của mình.

Nhà sưu tập Trần Hậu Tuấn là một trong những nhà sưu tập lớn nhất ở Việt Nam, đã bắt đầu bộ sưu tập của mình bằng những bức tranh của họa sỹ Bùi Xuân Phái. Vào những năm 90 tranh của ông Phái chỉ có giá cùng lắm là vài trăm đô. Trải qua ba thập kỷ, tranh của ông Bùi Xuân Phái đã giao dịch lên đến hàng chục ngàn đô la. Ông Tuấn cũng đã sớm phát hiện ra những họa sỹ đương thời có tài năng như là Đặng Xuân Hòa, Lê Huy Tiếp, Bùi Tiến Tuấn … vả vô số các họa sỹ đương thời khác, góp phần vào bộ sưu tập rất giá trị của ông.

Tranh màu nước "Phong cảnh"- Họa sĩ Võ Lâm Minh Tùng

Mua tranh giấy, tranh in độc bản, tranh khắc

Đây là những loại tranh trên thị trường thường có giá tốt hơn các tranh trên canvas như sơn dầu, và vóc như sơn mài, nhưng giá trị nghệ thuật lại không nằm ở chất liệu nên nhiều khi bạn có thể mua được một tác phẩm tranh giấy giá rất hời mà vẫn là một khoản đầu tư tốt.

Đông A Gallery trong năm 2020 có tổ chức một cuộc đấu giá các tác phẩm tranh giấy minh họa của các họa sỹ có tên tuổi, và cuộc đấu giá này đã được giao dịch toàn bộ. Điều này cho thấy thị trường nghệ thuật hấp thụ rất tốt loại tranh giấy này.Tranh khắc thì sẽ khó tìm hơn, vì hiện tại không còn nhiều họa sỹ Việt tiếp tục với dòng tranh này.

Ông L.H.Đ là một nhà sưu tập có tiếng tại Hà Nội, hiện đang nắm giữ những tranh giấy của họa sỹ Phan Cẩm Thượng với giá trị văn hóa cao.

          (Tranh chân dung. Màu tự nhiên trên giấy dó-Họa sỹ Phan Cẩm Thượng)

Mua tranh nhỏ của các họa sỹ nổi tiếng

Mua tranh nhỏ của các họa sỹ nổi tiếng cũng là một cách  để đầu tư hiệu quả. Tranh nhỏ cũng không hẳn là giá trị nghệ thuật sẽ kém hơn tranh lớn, mà chỉ đơn thuần là vấn đề kích cỡ. Nhưng họa sỹ thường hay quy giá tranh theo kích thước, thế nên những tranh nhỏ đa phần sẽ có giá tốt hơn, thậm chí là giá tốt hơn rất nhiều so với các tranh lớn.

Mua các tác phẩm điêu khắc và sắp đặt

Nghành điêu khắc Việt Nam không lấy gì làm phát triển, nhưng gần đây cũng có một số gương mặt sáng ví dụ như Đào Châu Hải, Vũ Bình Minh, Phạm Thái Bình, Trần Thược… Trong nhiều năm khi nghĩ đến mua các tác phẩm điêu khắc, người ta vẫn chỉ mua các bức tượng Phật hoặc tượng đá với tính chất phong thủy. Nhưng hiện nay thị trường này đã bão hòa, các sản phẩm mỹ nghệ này không còn được ưa chuộng nữa. Các biệt thự lớn và các khách sạn năm sao đã bắt đầu quan tâm đến tác phẩm điêu khắc được làm bởi các họa sỹ từ những trường đại học chính quy tại Việt Nam như Đại Học Mỹ Thuật Việt Nam, Đại Học Mỹ Thuật Công Nghiệp. Những tác phẩm này đính kèm với tên tuổi của người nghệ sỹ, và được làm tốt.

Các tác phẩm điêu khắc và sắp đặt hầu hết đều chỉ có thể tìm thấy tại các triển lãm được trưng bày một đôi lần trong năm, nhưng bạn luôn có thể tìm đến các nhà môi giới nghệ thuật, gallery, phòng trưng bày nghệ thuật, trung tâm trưng bày nghệ thuật hoặc chí ít là một người quen trong giới nghệ thuật để có thể tìm được các tác phẩm điêu khắc có giá trị.

Mua tác phẩm nghệ thuật tại các cuộc đấu giá

Đôi khi các cuộc đấu giá có cảm giác giống như đặt cược đặc biệt là qua điện thoại. Tuy nhiên, việc đặt ra một ngân sách sẽ giúp bạn tỉnh táo và có thể quan sát được tình trạng của công việc. Một số thứ rẻ vì chúng dễ vỡ, không có khung hoặc kỳ diệu hơn chúng đơn giản là bị bỏ qua. Điều này thường xảy ra khi một tác phẩm bị lẫn lộn với nhiều đồ đạc và những thứ ít đáng chú ý hơn. Điều tốt nhất của một cuộc đấu giá nghệ thuật là nó là một cuộc mua bán lộn xộn rất lạ mắt. Không có gì được giám tuyển.

                            (Tranh sơn dầu "Mùi cỏ cháy"- Họa sĩ Thu Thủy)

Theo Minh Liên, giám đốc của phòng trưng bày nghệ thuật The Muse: “Nếu Liên bắt đầu một bộ sưu tập nghệ thuật với ngân sách tiết kiệm vào ngày mai, điểm dừng của tôi sẽ là một nhà đấu giá, nơi tôi có thể tìm thấy các tác phẩm nghệ thuật với vì bản chất là các nhà đấu giá là bán buôn với giá hời dành cho các nhà sưu tập”.

Cách tiếp cận như vậy nghe có vẻ hợp lý, giống như việc đi mua đồ cũ, nhưng sự thật phức tạp hơn thế một chút. Giá của nghệ thuật được quyết định bởi hai yếu tốt là sở thích và thị trường. Ở một mức độ nào đó, động lực xây dựng tên tuổi họa sỹ được tạo ra bởi các phòng trưng bày nghệ thuật, giám tuyển và các tạp chí nghệ thuật. Vì vậy, nếu bạn muốn có một khoản đầu tư hợp lý, bạn có thể mua một phần dành cho các họa sỹ đã xác lập tên tuổi, và các tác phẩm của họ được giao dịch trên một nền giá ổn định; và một phần vào các họa sỹ mà bạn ưa thích nhưng chưa nổi.

Trên đây là những cách đơn giản nhất để một nhà sưu tập mới bắt đầu có thể tiếp cận với các tác phẩm nghệ thuật với một ngân sách nhỏ. Hy vọng các bạn sẽ tìm thấy nhiều niềm vui và sự khám phá trên con đường sưu tập nghệ thuật của mình.