Các nhà sưu tập người Pháp đã trở thành những người ủng hộ trung thành của nghệ thuật mới nổi như thế nào

agnès b., Guillaume Houzé, Mamadou-Abou và Catherine Sarr, Laurent Dumas và Michael Dupouy là một trong những người bảo trợ có ảnh hưởng hỗ trợ một cộng đồng sáng tạo ngày càng phong phú. 

Michael Dupouy, một nhà sưu tập và chuyên gia khảo sát các hội chợ nghệ thuật không biết mệt mỏi, chia sẻ đầy nhiệt huyết: “Tôi đôi khi đã hỗ trợ các nghệ sĩ trẻ trước khi họ trở thành những ngôi sao lớn của các phòng trưng bày hàng đầu. Tôi rất vui khi phát hiện ra những tài năng tương lai của ngày mai.” Trong những năm gần đây, các sáng kiến tư nhân nhằm hỗ trợ nghệ sĩ trẻ dường như đã gia tăng ở Pháp, đặc biệt là nhờ cam kết của những nhà sưu tập tinh tường. Giải thưởng, khoản tài trợ, chương trình lưu trú cho nghệ sĩ và các không gian triển lãm mới đã xuất hiện trong bối cảnh nghệ thuật. Các nhà sưu tập hiện đang đầu tư vào tương lai của nghệ thuật.

Quan sát này được xác nhận bởi phân tích trong Khảo sát sưu tập toàn cầu mới nhất do Art Basel và UBS công bố, cho thấy sự tự tin của các nhà sưu tập vẫn mạnh mẽ vào năm 2023, mặc dù có sự bất ổn địa chính trị lớn đã ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu. Trong số các nhà sưu tập, người Pháp tỏ ra lạc quan nhất và có lý do chính đáng: các tỷ phú người Pháp đã chứng kiến tài sản của họ tăng 7% trong năm qua. Báo cáo cũng lưu ý rằng hành động sưu tầm chủ yếu và quan trọng nhất vẫn là sự lựa chọn dựa trên niềm vui cá nhân, trước khi là một quyết định đầu tư tài chính.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sự cởi mở trong việc khám phá các nghệ sĩ mới đang gia tăng. Tỷ lệ mua tác phẩm của các nghệ sĩ đã nổi tiếng đã giảm nhẹ so với năm 2022 (-4%), với sự giảm sút đáng kể ở Pháp, từ 65% xuống còn 44%. Clare McAndrew, tác giả của báo cáo, viết: “Trọng tâm đã chuyển hướng sang các nghệ sĩ mới và mới nổi ở Đức, Pháp và Hồng Kông, nơi họ hiện chiếm hơn một nửa số tác phẩm trong các bộ sưu tập.” 

Khi kết hợp dấu hiệu này với thực tế là vào năm 2023, các nghệ sĩ Pháp đã thu hút sự quan tâm mạnh mẽ nhất từ các nhà sưu tập quốc tế - đứng đầu bảng xếp hạng tại 8 trong số 11 khu vực được khảo sát (bao gồm Brazil, Trung Quốc đại lục, Đức, Hồng Kông, Ý, Nhật Bản, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ) - bối cảnh nghệ thuật Pháp mới nổi dường như sẽ tiếp tục gia tăng. Điều này được xác nhận bởi thực tế là Pháp cũng đứng đầu danh sách những nơi mà các nhà sưu tập mong muốn mua tác phẩm trong những tháng tới.

Guillaume Houzé là một trong những người đóng vai trò chủ chốt trong việc thúc đẩy các thay đổi trong lĩnh vực nghệ thuật đương đại. Là Tổng giám đốc chuỗi cửa hàng bách hóa Galeries Lafayette, ông đã khai trương Galerie des Galeries vào năm 2001. Đây là một không gian triển lãm rộng 300 m² dành riêng cho nghệ thuật đương đại, tọa lạc tại trung tâm của cửa hàng chính trên đại lộ Haussmann ở Paris. Địa điểm này đã trở thành nền tảng cho Fondation Galeries Lafayette, nơi Houzé hiện là chủ tịch.

Vào năm 2018, ông đã khánh thành Lafayette Anticipations, một không gian triển lãm và sản xuất được thiết kế bởi kiến trúc sư Rem Koolhaas và công ty OMA của ông. Houzé giải thích rằng, "Trên hết, đó là một cỗ máy để nhìn, lập kế hoạch và sản xuất, được xây dựng xung quanh một studio sản xuất, một chương trình lưu trú, triển lãm và các cuộc gặp gỡ liên ngành – tất cả đều nằm ở trung tâm của một hệ sinh thái tổ chức và giám tuyển cực kỳ dày đặc." 

Gần gũi với các nghệ sĩ và được thúc đẩy bởi truyền thống sưu tập của gia đình, Houzé đã đề cập đến những nhân vật tiên phong trong thế hệ mình như Tatiana Trouvé, Mathieu Mercier và Saâdane Afif. Những nghệ sĩ này không chỉ truyền cảm hứng cho bộ sưu tập cá nhân của ông mà còn cho các chương trình của Galerie des Galeries và Lafayette Anticipations. Từ các triển lãm của Mimosa Echard và Xavier Antin vào năm 2014, đến các cuộc triển lãm của Pol Taburet và Cyprien Gaillard năm ngoái, Houzé đã liên tục thúc đẩy sự phát triển của nghệ thuật đương đại thông qua các sáng kiến của mình.

Houzé cũng nhấn mạnh sự hợp tác giữa nhóm Galeries Lafayette và Paris + par Art Basel, bắt đầu từ phiên bản đầu tiên của hội chợ nghệ thuật này. Ông cho biết, sự hỗ trợ từ nhóm đã thể hiện rõ qua việc hỗ trợ các dự án trong khuôn khổ Galeries Émergentes. Houzé nhấn mạnh rằng công việc đặc biệt đã được thực hiện để tập trung vào bối cảnh nghệ thuật trẻ và chất lượng sản xuất của Pháp.

Mỗi năm, trong lĩnh vực này, một nghệ sĩ được chọn và nhận cơ hội triển lãm cũng như lưu trú tại Lafayette Anticipations vào năm sau. Các phòng trưng bày tổ chức triển lãm sau đó cũng được hưởng lợi từ việc hoàn trả phí gian hàng của họ. Ví dụ, Akeem Smith từ phòng trưng bày Heidi đã được chọn vào năm 2022 và Mohamad Abdouni từ Marfa' Projects vào năm 2023.

Ông nói thêm, "Thông qua sự hỗ trợ của chương trình 'Bối cảnh mới nổi' của chúng tôi qua Lafayette Anticipations, chúng tôi cũng khám phá ra tiềm năng đột phá của các phòng trưng bày quốc tế trẻ."

Ý tưởng đưa các nghệ sĩ mới nổi vào hệ sinh thái chuyên nghiệp cũng được nhà phát triển bất động sản Laurent Dumas, Chủ tịch Hội đồng giám sát Emerige, chia sẻ. Ông vừa kỷ niệm 10 năm thành lập học bổng Emerige Revelations, được tạo ra nhằm "kết nối những người trẻ rời ghế nhà trường với bối cảnh nghệ thuật". Trong 10 năm qua, 70% nghệ sĩ được chọn (12 người mỗi năm dưới 35 tuổi) đã tiếp tục triển lãm, tham gia các phòng trưng bày và có mặt trong các bộ sưu tập tư nhân hoặc công cộng.

Là một người đam mê sáng tạo và đã sưu tầm nghệ thuật Pháp trong hơn 20 năm (bộ sưu tập của ông có khoảng 2.000 tác phẩm, trong đó 65% là của các nghệ sĩ Pháp), Dumas cũng đánh giá cao sáng kiến "1 tòa nhà, 1 tác phẩm", chương trình do ông đồng sáng lập với Bộ Văn hóa Pháp. Đây là chương trình hàng đầu hiện nay nhằm ủy quyền cho các nghệ sĩ sống sáng tác các tác phẩm cho không gian công cộng ở Pháp. Trong 6 năm qua, chương trình đã thực hiện 750 tác phẩm và có sự tham gia của hơn 80 nhà quảng bá thành viên.

Dupouy chia sẻ: "Các nghệ sĩ trẻ và mới nổi chiếm ưu thế trong bộ sưu tập của tôi. Tôi chủ yếu ủng hộ các phòng trưng bày trong việc phát hiện ra những tài năng mới. Đôi khi, tôi cũng mua trực tiếp từ các nghệ sĩ chưa được đại diện." Ông còn cam kết xuất bản một cuốn sách hàng năm có tên là ALL GONE, được coi là kinh thánh của văn hóa đường phố. Ấn phẩm mới nhất, vừa được phát hành, đặc biệt có sự hợp tác với nghệ sĩ Daniel Arsham trên trang bìa. Khi được hỏi về sự sáng tạo của Pháp, Dupouy bày tỏ: "Nó xứng đáng được chú ý nhiều hơn và hiện diện nhiều hơn trong số các nhà sưu tập quốc tế. Trong số những người nổi tiếng nhất trong mạng lưới quốc tế của tôi, Claire Tabouret, Neïl Beloufa, Laure Prouvost, Pol Taburet và Jean-Marie Appriou nổi lên trong đầu tôi, nhưng vẫn còn quá ít."

Quan điểm này được Mamadou-Abou và Catherine Sarr, một cặp đôi đã bắt đầu sưu tập nghệ thuật đương đại từ 20 năm trước, chia sẻ. Có trụ sở tại Chicago và Paris, họ rất tích cực trong việc quảng bá bối cảnh nghệ thuật mới nổi. Họ nói: "Chúng tôi sưu tầm rất nhiều nghệ sĩ trẻ người Pháp với tinh thần hỗ trợ và cởi mở, để họ có thể tận dụng các mối quan hệ và mạng lưới mà chúng tôi đã xây dựng ở Hoa Kỳ." Quan điểm này được củng cố bởi sự tham gia của họ vào các ủy ban chỉ đạo bảo tàng, bao gồm Viện Nghệ thuật Chicago, Terra Foundation for American Art và Andy Warhol Foundation for the Visual Arts. Họ giải thích: "Đối với chúng tôi, sự tích lũy chỉ có giá trị nếu nó được chia sẻ. Vì vậy, chúng tôi thường tự hỏi về độ bền của những gì chúng tôi sưu tầm và cách công chúng có thể tiếp cận chúng. Đó là lý do chúng tôi tài trợ cho các cuộc triển lãm của các nghệ sĩ tại các bảo tàng và tại sao chúng tôi tạo ra một giải thưởng để duy trì tầm nhìn của mình và mở ra cơ hội cho bối cảnh nghệ thuật Pháp ra thế giới."

Vì vậy, vào năm 2021, họ đã sáng lập giải thưởng SARR, bao gồm khoản tài trợ trị giá 5.000 euro cho ba sinh viên tại Beaux-Arts de Paris, trong đó một trong số họ còn được trao một suất lưu trú tại Villa Albertine ở Chicago, một tổ chức văn hóa Pháp cung cấp các suất lưu trú tại Hoa Kỳ. Họ cho biết: "Giải thưởng này cho phép chúng tôi hiện thực hóa mong muốn xuất khẩu bối cảnh nghệ thuật Pháp." Ngoài ra, cặp đôi cũng hỗ trợ các nhà sưu tập người Mỹ khi họ đến Paris, những người ngày càng bị thu hút bởi ý tưởng khám phá các nghệ sĩ Pháp mới nổi.

“Paris đang tự đổi mới, và đó là điều tốt,” agnès b., một người tiên phong trong việc hỗ trợ các nghệ sĩ mới nổi, nhiệt tình chia sẻ.

Năm 1984, bà khánh thành Galerie du Jour, một không gian đã trở thành điểm đến quan trọng cho nghệ thuật đương đại ở Paris. Sau đó, vào năm 2020, bà mở La Fab., một không gian triển lãm không chỉ là nơi đặt quỹ của bà mà còn lưu giữ bộ sưu tập 7.000 tác phẩm cá nhân. Bà cũng khởi xướng Giải thưởng Prix des Amis des Beaux-Arts vào năm 2007, nhằm hỗ trợ các nghệ sĩ trẻ. Agnès b. nhớ lại: “Tôi luôn đam mê các nghệ sĩ trẻ,” và bà là người đầu tiên triển lãm các nghệ sĩ nổi tiếng như Martin Parr và Nan Goldin tại Pháp. Hiện tại, bà tập trung vào các họa sĩ trẻ như Valentin Ranger, Enzo Certa, Bruno Gadenne và Jean Claracq. Nhờ sự cam kết lâu dài của mình, bộ sưu tập của bà có thể phản ánh lịch sử nghệ thuật đương đại qua nhiều thế hệ.

“Về mặt này, cách tiếp cận của Laurent Dumas cũng theo một con đường tương tự.” Ông đang triển khai dự án trên Île Seguin, dự kiến mở cửa vào năm 2026, với mục tiêu tạo ra một không gian thực tế và thực hành để giới thiệu các nghệ sĩ từ bối cảnh đương đại của Pháp qua mọi thế hệ. Dumas nhận xét: “Dự án này phản ánh sự trỗi dậy hiện tại của bối cảnh Pháp.” Ông kết luận, “Hôm nay, chúng ta đang ở thời điểm quan trọng trong sự tái sinh của mối quan tâm quốc tế đối với những gì đang diễn ra ở Pháp.”

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Art Basel