Bức kiệt tác Phục Hưng thất lạc lâu năm được tìm thấy lại ở Pompeii

( Andrea Mantenga, Deposition of Christ )

Phân tích khoa học mới nhất về một bức tranh bí ẩn treo trong một nhà thờ ở Pompeii suốt nhiều thế kỷ đã hé lộ rằng đây là tác phẩm của họa sĩ Phục Hưng Andrea Mantegna. Bức tranh miêu tả cảnh Chúa Jesus được đưa xuống khỏi thập giá sẽ được trưng bày tạm thời tại Bảo tàng Vatican ở Rome từ ngày 20 tháng 3.

Dù thông tin về phát hiện đầy ấn tượng này chỉ mới được công bố trong tuần qua, nhưng việc quy bức tranh cho Mantegna đã được xác nhận từ vài năm trước. “Quá trình phục chế đã hé lộ những chi tiết về biểu tượng và kỹ thuật khẳng định tác phẩm là của Mantegna, trả lại cho lịch sử hội họa một kiệt tác từng bị cho là đã thất lạc,” bà Barbara Jatta – Giám đốc Bảo tàng Vatican – chia sẻ.

Bức Chúa Giáng từ Thập Giá của Mantegna lần cuối được nhắc đến vào thế kỷ 16, khi nhà nhân văn học người Naples Pietro Summonte đã miêu tả trong một bức thư năm 1524 rằng đây là “một bức tranh, nơi Chúa được đưa xuống khỏi thập giá và đặt vào một tấm vải, do chính tay Mantegna thực hiện, người mà như ông biết rõ hơn ai hết, được đánh giá rất cao trong hội họa, từ khi thời kỳ cổ đại bắt đầu được ông làm hồi sinh.”

Tác phẩm từng được ghi nhận là treo tại Vương cung thánh đường San Domenico Maggiore ở Naples. Sau đó, nó biến mất không dấu vết.

( Portrait of Andrea Mantegna by unknown artist )

Trong khi đó, một bức tranh bị bỏ quên nhiều năm nằm lặng lẽ tại Thánh đường Đức Mẹ Mân Côi ở Pompeii. Tình trạng của nó xuống cấp nghiêm trọng và từng bị những lần phục chế thất bại làm hỏng, bao gồm cả việc tô đè quá mức.

Tuy nhiên, khi một hình ảnh của tác phẩm được đăng tải lên cơ sở dữ liệu trực tuyến, nó đã thu hút sự chú ý của Stefano De Mieri – một nhà sử học nghệ thuật địa phương và là giáo sư tại Đại học Suor Orsola Benincasa ở Naples. Chính ông là người đầu tiên đưa ra giả thuyết rằng đây có thể là một tác phẩm nguyên bản của Mantegna.

Để có ý kiến thứ hai, Giám mục Tommaso Caputo của nhà thờ Pompeii đã giới thiệu tác phẩm cho các giám tuyển tại Bảo tàng Vatican vào tháng 3 năm 2022. Các chuyên gia này đã nghiên cứu kỹ bức tranh bằng đèn U.V. cầm tay.

“Chúng tôi ngay lập tức hiểu rằng bên dưới những lớp sơn phủ lại là một chất liệu hội họa phi thường,” bà Jatta nhớ lại. “Cỗ máy” của Bảo tàng Vatican lập tức bắt đầu vận hành, với các bước điều tra chẩn đoán, nghiên cứu và phục chế.”

( Exterior of the Vantican Pinacoteca at the Vatican Museums )

Công tác phục chế diễn ra tại phòng thí nghiệm nội bộ dưới sự chỉ đạo của trưởng nhóm phục chế Francesca Persegati. Các thử nghiệm và phân tích do Fabio Morresi thuộc Phòng Nghiên cứu Khoa học của bảo tàng dẫn dắt. Nhóm của ông đã xác nhận “không chút nghi ngờ” rằng đây là tác phẩm của Mantegna, theo thông cáo chính thức.

“Các phân tích khoa học và quá trình phục chế đã cho thấy rõ ràng rằng đây không phải bản sao, mà là một bức tranh nguyên bản,” giám tuyển Fabrizio Biferali của Bảo tàng Vatican cho biết. “Bố cục hình tượng của nó gắn liền với những mẫu mực Phục Hưng và chủ nghĩa cổ điển đặc trưng của họa sĩ, với những liên hệ đến thời cổ đại khiến nó trở nên độc nhất trong sự nghiệp của Mantegna.”

Nguyên nhân vì sao Chúa Giáng từ Thập Giá được chuyển từ vương cung thánh đường ở Naples tới nhà thờ ở Pompeii vẫn chưa được biết rõ. Hiện có hai bản sao của tác phẩm này.

Mantegna sinh năm 1431 tại Cộng hòa Venice và mất năm 1506. Ông nổi tiếng là người góp phần hồi sinh tinh thần cổ đại trong nghệ thuật Phục Hưng Ý, cũng như những bức bích họa mà ông thực hiện khi làm việc cho triều đình Mantua.

Triển lãm “Mantegna của Pompeii – Một kiệt tác được tìm lại” hiện đang được trưng bày tạm thời tại Phòng XVII của Pinacoteca Vatican trong vòng ba tháng từ ngày 20 tháng 3, trước khi trở về Thánh đường Đức Mẹ Mân Côi ở Pompeii.

Nguồn : Long-Lost Renaissance Masterpiece Rediscovered in Pompeii

Biên dịch : Bảo Long