Blanche Lazzell – Người mở đường cho trừu tượng Mỹ rồi dần bị lãng quên ( Phần 2 )

Giống như nhiều nghệ sĩ cùng thời, Lazzell cũng làm việc cho Chương trình Phát triển Việc làm (WPA) trong thời kỳ Đại Khủng hoảng. WPA đã ủy thác bà thực hiện loạt bản in về các công trình tại thành phố Morgantown, West Virginia, cùng một bức tranh tường cho tòa án hạt. Tác phẩm Justice Over Monongalia County năm 1934 hiện là một phần của bộ sưu tập tại Đại học West Virginia – nơi đang sở hữu bộ sưu tập công khai lớn nhất về Blanche Lazzell. (Hiệu trưởng gần đây đã nghỉ hưu của trường, Gordon Gee, từng gọi bà là “một trong những báu vật thực sự của West Virginia.”)

( Blanche Lazzell, Justice Over Monongalia County (1934). Collection of West Virginia University )

Một họa sĩ trừu tượng đi trước thời đại

Đầu năm nay, Blanche Lazzell có triển lãm cá nhân lớn mang tên “Blanche Lazzell: Becoming an American Modernist” tại Bảo tàng Bruce ở Greenwich, bang Connecticut – dự kiến sẽ di chuyển đến Hiệp hội và Bảo tàng Nghệ thuật Provincetown vào tháng 8. Triển lãm gồm hơn 50 tác phẩm – phần lớn từ Đại học West Virginia – nhấn mạnh vai trò chưa được công nhận đúng mức của bà trong việc phát triển nghệ thuật trừu tượng tại Mỹ. (Triển lãm này hiện đang mở tour qua chương trình Art Bridges.)

Triển lãm Lincoln Glenn chỉ trưng bày một tác phẩm của bà – một tranh batik vẽ trên vải khá hiếm gặp mang tên Halloween, được thực hiện khoảng năm 1920 hoặc 1922, có hiệu ứng nhuộm tie-dye với thiết kế đối xứng gồm hình chữ thập ở trung tâm, viền chữ nhật và các họa tiết tia sáng ở mỗi góc.

“Tác phẩm này cho thấy nhiều yếu tố thiết kế mà đến tận nhiều thập kỷ sau phong trào trừu tượng mới phổ biến. Tôi cho rằng đây là một trong những tác phẩm trừu tượng thuần túy sớm nhất do họa sĩ nữ Mỹ sáng tạo,” Gold nhận định.

( Blanche Lazzell, Halloween (ca. 1920–22). Courtesy of Lincoln Glenn, New York )

Lazzell chỉ thực hiện vài tác phẩm batik và chúng bị cất giấu suốt nhiều thập kỷ. “Tác phẩm này được mua lại trực tiếp từ gia đình bà khoảng 20 năm trước, và chúng tôi lại tiếp tục mua lại từ nhà sưu tập đó.”

Tác phẩm của bà được trưng bày bên cạnh các họa sĩ có giá trị đang tăng cao như Lynne Drexler (1928–1999), Alice Baber (1928–1982), và cả những người mới được chú ý lại gần đây như Mary Abbott (1921–2019).

Dù gần đây nhận được sự quan tâm của giới học thuật và bảo tàng, đỉnh cao giá đấu giá của Blanche Lazzell lại diễn ra từ năm 2008 – theo Cơ sở Dữ liệu Giá Artnet. Bức tranh sơn dầu Painting XI (The windmill) đã bán với giá 505.000 đô tại Sotheby’s New York, vượt xa ước tính cao nhất là 150.000 đô. (Giá cao nhất cho bản in là 120.000 đô, đạt được vào năm 2021.)

( Artist Blanche Lazzell and her paintings, Morgantown, W. Va )

“Tôi nghĩ bà không được biết đến nhiều vì phần lớn tập trung vào các tác phẩm trên giấy, trong khi thị trường lại ưa chuộng tranh sơn dầu,” Gold nói. Tuy vậy, một nhà buôn tranh ở New York chuyên về nghệ thuật trừu tượng đầu thế kỷ đã mua phần lớn tác phẩm từ gia đình Lazzell vào thập niên 1980 và bắt đầu giới thiệu cho giới sưu tập.

“Bà đang ngày càng được khám phá nhiều hơn,” Gold nói thêm. “Giờ đây nhiều người nhìn nhận bà không chỉ là một nghệ nhân in ấn, mà là một họa sĩ lớn thực thụ.”

“Herself: American Artists of the 20th Century” trưng bày tại Lincoln Glenn, số 542 West 24th Street, New York, từ ngày 3/5 đến 5/7/2025.
“Blanche Lazzell: Becoming an American Modernist” sẽ được trưng bày tại Hiệp hội và Bảo tàng Nghệ thuật Provincetown, số 460 Commercial Street, Provincetown, Massachusetts, từ ngày 29/8/2025 đến 4/1/2026. Triển lãm từng được tổ chức tại Academy Art Museum, số 106 South Street, Easton, Maryland (30/7–20/10/2024) và tại Bảo tàng Bruce, số 1 Museum Drive, Greenwich, Connecticut (6/2–27/4/2025).

Nguồn : Blanche Lazzell Carved a Path for American Abstraction—Then Faded From View

Biên dịch : Bảo Long