Ý nghĩa chiếc váy trong bức chân dung Arnolfini của Van Eyck

Những suy đoán về chủ đề của bức tranh đã được đặt ra từ rất lâu, và có nhiều giả thuyết về câu chuyện đằng sau bức chân dung cặp đôi bí ẩn này. Cuộc tranh luận đã diễn ra gần nhất bởi Carola Hicks và Jenny Graham, cuộc triển lãm tại The National Gallery đã đánh dấu ảnh hưởng lâu dài của bức tranh chân dung đối với thế giới nghệ thuật.

Edward Burne-Jones thậm chí còn gọi bức tranh van Eyck là “bức tranh đẹp nhất thế giới”. Một số lập luận mới nhất cho rằng cặp đôi trong bức tranh là thương gia vải người Ý Giovanni di Nicolao Arnolfini và vợ ông Costanza Trenta (người đã qua đời một năm trước đó), tại nhà của họ ở Bruges.

Dante Gabriel Rossetti (1828–1882)

Trang phục trong bức chân dung có thể giúp chúng ta thu thập những hiểu biết mới về tác phẩm nghệ thuật được lý thuyết hóa này. Đó là những bộ quần áo sang trọng, nói lên khối tài sản khổng lồ của nhân vật. Bruges thời Trung cổ là một trung tâm thương mại, có liên kết chiến lược với các tuyến đường thương mại Bắc Âu và Địa Trung Hải, một khu vực được gọi là cái nôi của chủ nghĩa tư bản.

Người Arnolfinis là đội tiên phong cho những thay đổi trong xã hội, chứng kiến sự phát triển kinh tế. Sự giàu có đạt được thông qua thương mại chứ không phải là ngẫu nhiên, điều này đã dẫn đến những luật lệ xa hoa ở nhiều nước châu Âu vào thời điểm này. Những luật này được sử dụng để biểu thị địa vị trong một xã hội nhằm phân định vị thế một cách rõ ràng cũng như khuyến khích ngành công nghiệp. Chiếc váy được lót lông, nhuộm một cách tinh xảo với màu xanh lá cây, xanh lam và đen đậm. Màu sắc và loại vải đều cho thấy sự sung túc của người Arnolfinis. Chiếc váy xếp tầng trên sàn phô trương sự lộng lẫy, xa hoa. Loại vải này là len chất lượng cao, loại vật liệu thậm chí có thể đắt hơn lụa.

Trang phục trong phim "A Stitch in Time"

Chính màu xanh đậm của chiếc váy, cùng với sự phức tạp của bức tranh và kỹ thuật dựng hình điêu luyện, đã khiến đạo diễn chọn nó cho loạt phim "A Stitch in Time" của đài BBC Four. Trong loạt bài này, họ đã sử dụng phương pháp khảo cổ học thử nghiệm đối với lịch sử, sử dụng chuyên môn và kỹ năng của thợ may lịch sử Ninya Mikhaila để tái tạo các sản phẩm may mặc từ các tác phẩm nghệ thuật nhằm có được cái nhìn sâu sắc mới về quá trình chế tạo, đồng thời khám phá bối cảnh lịch sử xã hội.

Nhiều người cho rằng người phụ nữ trong bức tranh đang mang thai và đây là một trong những chi tiết quan trọng mà bất kỳ ai cũng muốn khám phá. Trong cuốn sách về trang phục Châu Âu thời Gothic, nhà sử học Margaret Scott đã khám phá ra ý tưởng rằng cái bụng căng phồng không phải là dấu hiệu của việc mang thai, mà thay vào đó là một cơ thể phụ nữ lý tưởng, thể hiện các trinh nữ thánh thiện cũng như các bức chân dung thế tục. Việc phụ nữ được khách quan và lý tưởng hóa trong suốt lịch sử nghệ thuật không có gì là mới. 

Nhưng sự hiện diện như vậy trong các tác phẩm nghệ thuật cuối thời trung cổ này có vẻ khác thường đối với con mắt đương đại của chúng ta, những người đã quen với việc nhìn thấy những cơ thể không thể chạm tới được trong nhiếp ảnh và quảng cáo thời trang, và những bức ảnh trên mạng xã hội được chỉnh sửa bằng các ứng dụng. Scott gọi hình bóng này là "lý tưởng Gothic", đặt nó trái ngược với cơ thể cân đối cổ điển, được minh chứng trong lịch sử nghệ thuật bởi Venus de Milo: một cách diễn giải Hy ​​Lạp hóa về vẻ đẹp cổ điển của Hy Lạp.

Mặc chiếc áo choàng Arnolfini lại càng củng cố quan điểm rằng người phụ nữ mặc áo xanh lá cây không thực sự đang mang thai. Sức nặng của những khối vải phồng lên khiến việc đi lại tự do khó khăn, và việc cầm vật liệu lên cao - như cô ấy làm trong tranh - giúp giữ thăng bằng và tạo ra tư thế đã trở nên dễ nhận biết từ bức chân dung của van Eyck.

Trước cuộc cách mạng công nghiệp, dệt may là một trong những tài sản đắt tiền nhất mà một gia đình có thể sở hữu. Được làm lại, mặc lại hoặc sờn cũ, chúng được để lại trong di chúc và được truyền lại qua nhiều thế hệ hoặc cho những người hầu cận. Việc diễu hành quá nhiều vải như vậy là một dấu hiệu rõ ràng về tài sản và thời trang, nhưng quan trọng là nó không chỉ ra tầng lớp quý tộc - không có vải vàng quý giá, không có đồ thêu đắt tiền - đây không phải là sự lộng lẫy của cung đình mà là sự giàu có  được chuyển đổi thành vải. Như vậy, bức tranh là một kiệt tác trong việc thể hiện sự giàu có và địa vị của thương gia Arnolfinis.

Nguồn: https://artuk.org/discover/stories/fashion-reconstructed-the-dress-in-van-eycks-arnolfini-portrait 

Biên dịch: Trang Hà

Biên tập: Minh Liên