William Kentridge mang tác phẩm điêu khắc sống động đến Yorkshire Sculpture Park

Nghệ sĩ Nam Phi William Kentridge vừa khai mạc triển lãm nghệ thuật lớn đầu tiên tập trung vào điêu khắc bên ngoài Nam Phi, với tên gọi The Pull of Gravity, tại Yorkshire Sculpture Park. Sự kiện nghệ thuật này giới thiệu hơn 40 tác phẩm, trải dài từ năm 2007 đến nay, được sắp đặt cả trong không gian trong nhà và ngoài trời, tạo nên điểm nhấn mạnh mẽ giữa cảnh quan miền quê nước Anh.

William Kentridge, Paper Procession (Palermo Cash Book) I, 2023. (Hình ảnh: Ảnh: © Thys Dullaart, © William Kentridge).

Ở khu vực ngoài trời, sáu tác phẩm mới mang tên Paper Procession xuất hiện như những hình khối trừu tượng bằng sắc đỏ, vàng và cam, gợi cảm giác như đang bay lơ lửng. Đây là phiên bản lớn của những mô hình chỉ cao 30 cm được làm từ trang giấy xé trong một cuốn sổ ghi chép tài chính, hiện đặt trong không gian triển lãm chính. Bên cạnh đó là những tượng đồng mang tên Glyph, phóng to từ các bản vẽ mực và các đồ vật thường nhật như máy đánh chữ, bình cà phê, kéo,…tất cả được Kentridge biến hóa từ hai chiều thành ba chiều bằng quá trình chạm khắc và tạo hình.

“Rất nhiều tác phẩm điêu khắc bắt đầu từ bóng hay hình bóng,” Kentridge chia sẻ. “Chúng bắt đầu như những hình ảnh không có chiều sâu, rồi dần trở nên có trọng lượng, độ dày và không gian.” Với ông, điêu khắc không chỉ là việc tạo hình, mà còn là trò chơi giữa hình khối và cảm nhận không gian, giữa điêu khắc và phản điêu khắc, nơi tượng cưỡi ngựa được dựng nên từ bìa cứng, thước kẻ, hay cành cây.

Kentridge tại xưởng, đang thực hiện bản thạch cao chuẩn bị cho tác phẩm đồng Laocoön, Johannesburg, 2021. (Hình ảnh: Ảnh: Stella Olivier, © William Kentridge).

William Kentridge, Singer Trio, 2019. (Hình ảnh: Ảnh: Thys Dullaart, © William Kentridge).

Một điểm nhấn khác của sự kiện nghệ thuật này là chuỗi phim ngắn Self-Portrait as a Coffee Pot (2020–2024), được thực hiện trong thời gian giãn cách xã hội vì Covid-19. Bên cạnh đó là Singer Trio (2019), một tác phẩm điêu khắc động kết hợp máy khâu và loa phóng thanh phát ra giọng hát của nghệ sĩ Nam Phi Nhlanhla Mahlangu, tạo hiệu ứng âm thanh và hình ảnh sống động ngay khi bước vào không gian triển lãm.

Khả năng biến hóa về kích thước cũng là một yếu tố quan trọng trong triển lãm nghệ thuật này. Nhiều mô hình nhỏ được Kentridge phóng to thành các tác phẩm quy mô lớn, nhưng không chỉ đơn thuần là mở rộng kỹ thuật số. Ông sử dụng dao cắt điện, cưa tay hay dao rựa để điều chỉnh tỷ lệ và góc nhìn, tạo ra những phiên bản mới từ nguồn gốc ban đầu.

William Kentridge, Cursive, 2020. (Hình ảnh: Ảnh: Thys Dullaart, © William Kentridge).

Không gian ngoài trời rộng lớn và hữu tình của Yorkshire Sculpture Park giúp các tác phẩm điêu khắc trở nên nổi bật. “Tôi rất vui khi có cơ hội trưng bày một lượng lớn tác phẩm điêu khắc chưa từng xuất hiện ở châu Âu, và cũng là lần đầu tiên đưa điêu khắc ra ngoài không gian phòng trưng bày,” Kentridge nói. “Tôi nghĩ các tác phẩm màu sắc sẽ phát huy hiệu quả nhất vào mùa đông khi bầu trời xám xịt, nhưng chúng vẫn rất đẹp ngay cả trong mùa hè Yorkshire nóng bức này.”

William Kentridge: The Pull of Gravity diễn ra đến hết ngày 19 tháng 4 năm 2026 tại Yorkshire Sculpture Park. Triển lãm là một trong những sự kiện nghệ thuật nổi bật của năm, mở ra không gian giao thoa giữa điêu khắc, phim ảnh và biểu diễn, đồng thời mang đến góc nhìn mới về tranh triển lãm nghệ thuật và khả năng biểu đạt của hình khối trong cảnh quan thiên nhiên.

Nguồn: William Kentridge's fluid sculptures are a vivid addition to the Yorkshire landscape

Quỳnh Hoa