Trưng bày tác phẩm trên đường phố và hành trình trở thành nghệ sĩ lớn

Họa sĩ Uman

Uman không phải là người yêu thích việc di chuyển. “Tôi thích điểm đến hơn,” nữ nghệ sĩ chia sẻ qua cặp kính râm trong một chiều nhiều mây ở London. “Nếu tôi có thể được dịch chuyển đến một nơi nào đó, tôi sẽ rất vui.”

Tuy nhiên, việc di cư và sự chuyển động đã đóng vai trò quan trọng trong cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của cô. Sinh năm 1980 tại Somalia, Uman và gia đình rời khỏi quê hương khi cô mới 9 tuổi do Nội chiến Somalia, sau đó chuyển tới Đan Mạch lúc cô 13 tuổi. Vào đầu những năm 2000, cô đến thành phố New York và từng bán tranh trên phố quanh Quảng trường Union. Từ năm 2010, cô rút lui về vùng phía Bắc nước Mỹ, tránh xa sự hối hả và áp lực. “Tôi thấy thành phố không có lợi cho sự sáng tạo của mình,” cô nói trong một cuộc phỏng vấn.

Không gian sáng tạo: Pháo đài của riêng Uman

Studio là nơi mà Uman gọi là “pháo đài” của cô — nơi cô cảm thấy thoải mái, hạnh phúc và tự do nhất. Cảm giác tự do ấy được thể hiện rõ trong loạt tranh trừu tượng mới nhất của cô đang được giới thiệu tại phòng trưng bày Hauser & Wirth ở London. Với tựa đề “Darling sweetie, sweetie darling”, triển lãm tranh nghệ thuật này là một thế giới rực rỡ sắc màu, phản ánh ảnh hưởng của nhiều nền văn hóa, không gian và thời gian khác nhau.

Bảy bức tranh khổ lớn phủ kín các bức tường trắng, bùng nổ màu sắc và gợi nhớ ký ức tuổi thơ của Uman. “Tôi lớn lên ở một nơi rất sống động về mặt thị giác,” cô kể. “Hầu hết ký ức của tôi là về Kenya – nơi mà mọi thứ đều mang đậm cảm xúc thị giác.” Triển lãm là sự kết hợp giữa hội họa, điêu khắc và những yếu tố đa phương tiện, thể hiện tinh thần nghệ thuật đa văn hóa mạnh mẽ.

Dấu ấn cá nhân qua từng nét vẽ

Dù các tác phẩm khác biệt, chúng vẫn có sự liên kết thông qua các họa tiết lặp lại như hình xoắn tròn, đường nét trừu tượng và màu sắc chủ đạo là xanh lam, ngọc lục bảo. Những yếu tố này gợi nhớ đến thư pháp Ả Rập – một phần trong tuổi thơ của cô. Với Uman, màu sắc tượng trưng cho bầu trời nơi cô sinh sống và sáng tạo.

Cô khẳng định quá trình sáng tác luôn được dẫn dắt bởi trực giác, cảm xúc và không theo bất kỳ kế hoạch cố định nào. “Tôi không bao giờ lên kế hoạch trước,” cô nói. “Mỗi bức tranh là một phản ứng cảm xúc với môi trường xung quanh, giấc mơ và cách tôi nhìn thế giới.” Đối với Uman – một nghệ sĩ chuyển giới – mỗi bức tranh cũng là một bức chân dung tự họa, một phần kéo dài từ con người cô.

Kỹ thuật từ trải nghiệm và ký ức

Quy trình làm tranh của Uman được hình thành từ thời gian sinh sống tại New York, khi cô tận dụng bất kỳ vật liệu nào có sẵn. Cô thường tự căng vải canvas, ưu tiên vải cotton vì tính kinh tế và khả năng truyền tải màu sắc. Một số ống sơn cô đang dùng đã hơn 10 năm tuổi. Thay vì sơn lót, cô dùng các kỹ thuật như cọ khô, dùng tay để tạo ra những hiệu ứng đặc biệt cho tranh treo phòng khách hay tranh trừu tượng treo tường.

Một trong những điểm nhấn của triển lãm là bức tranh tường khổ lớn với nền trắng và họa tiết đen mạnh mẽ, được đặt giữa hai bức tranh nhỏ hơn có điểm nhấn bằng những chiếc gương tròn. “Những chiếc gương xuất phát từ ký ức thời thơ ấu,” cô kể, gắn liền với lễ Eid nơi cô từng mặc những bộ đồ được trang trí bằng gương tròn. “Tôi có mối quan hệ yêu – ghét với gương, nhưng cũng không thể sống thiếu chúng.”

Cột mốc mới trong sự nghiệp nghệ thuật đương đại

Vào tháng 12/2023, tác phẩm của Uman được giới thiệu tại Art Basel Miami – một trong những sự kiện nghệ thuật đương đại lớn nhất thế giới. Tháng 10/2025, triển lãm cá nhân đầu tiên của cô tại một bảo tàng ở Mỹ sẽ khai mạc tại Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Aldrich ở Connecticut.

Đây là thời điểm đánh dấu bước ngoặt trong sự nghiệp hội họa hiện đại của Uman – một giai đoạn thôi thúc sự tự chiêm nghiệm và hướng tới tương lai. Khi nói về khả năng trở lại Nairobi, nơi cô chưa từng quay lại từ những năm 1990, cô chia sẻ: “Tôi không nghĩ mục tiêu của mình là quay lại quá khứ. Tôi thích ý tưởng chỉ tiến về phía trước.”