Tranh chân dung tự họa - Tấm gương phản chiếu người họa sĩ

Vẽ tranh chân dung tự họa là một thể loại khá mới. Bạn có thể nghĩ rằng các họa sĩ đã bắt đầu vẽ bản thân khoảng 6000 năm trước Công nguyên, khi con người đánh bóng đá obsidian thành những chiếc gương đầu tiên, hoặc có lẽ vài thiên niên kỷ sau, khi gương đồng được phát triển ở Mesopotamia và Ai Cập. Nhưng không, ‘tranh chân dung tự hoạ’ như chúng ta biết ngày nay đã bắt đầu xuất hiện từ năm 1484, khi một cậu bé 13 tuổi ở Nuremburg tự phác thảo mình bằng bút đầu bạc. Cậu bé đó, Albrecht Durer, đã trở thành một nghệ sĩ và thợ in cực kỳ nổi tiếng của thời kỳ Phục hưng phương Bắc, và thử nghiệm vào những ngày đầu của mình bằng nhiều bức chân dung tự họa, mỗi bức đều mang theo nó thật nhiều tâm sự. Nhưng liệu Durer có thực sự là người đầu tiên vẽ chân dung tự họa? Và tại sao nhiều họa sĩ lại vẽ chân dung chính mình.

Những cảnh ‘tự hoạ’ ẩn giấu
Trong khi Durer là họa sĩ đầu tiên được biết đến nhiều lần cống hiến hình ảnh chính mình lên toan vẽ, anh ấy không phải là họa sĩ đầu tiên thể hiện chính mình trong lịch sử. Trong suốt thời kỳ Phục hưng của Ý, và trong hội họa Trung cổ và Ba Tư trước đó, nhiều nghệ sĩ đã che giấu khuôn mặt của chính họ trong các cảnh nhóm, như bức tranh năm 1475 của Sandro Botticelli ‘Sự tôn thờ của các đạo sĩ’. Bạn có thể nhận ra Sandro ở phía ngoài cùng bên phải — anh ấy là nhân vật tóc vàng mặc áo choàng. Những bức tranh tự họa tinh tế này được gọi là ‘tự họa’ và ít sự tham gia của việc ẩn giấu nhân vật hơn - thông qua lịch sử, các họa sĩ thường sử dụng những người bảo trợ của họ làm hình mẫu cho các nhân vật tôn giáo hoặc thần thoại. Sự tôn thờ của Botticelli thêm năm thành viên của gia đình Medici giàu có và có ảnh hưởng vào khung cảnh cùng với chính anh ta. Mặc dù vậy, việc thêm thắt đó không phải lúc nào cũng tinh tế. Trong bức Jahangir Preferring a Sufi Shaikh to Kings (Hoàng đế Mughal Jahangir nhận quà từ bốn người đàn ông): một nhà lãnh đạo tôn giáo, một người dòng dõi hoàng gia Thổ, Vua James I xứ Anh Quốc, và từ chính họa sĩ, họa sĩ triều đình Bichitr. Người họa sĩ đứng với hoàng gia quốc tế, một tuyên bố táo bạo vào đầu những năm 1600.

Sự tôn thờ của các đạo sĩ (Bàn thờ Zanobi) 1476, Sandro Botticel

Tại sao các họa sĩ lại vẽ tranh chân dung tự họa?
Việc vẽ tranh chân dung tự họa như chúng ta biết ngày nay tập trung vào bản thân người họa sĩ, thường hướng mắt vào phía người xem. Đây là một hình thức nghệ thuật táo bạo, đòi hỏi người họa sĩ phải xem xét bản thân như là chủ thể của bức tranh và đặt cơ thể của họ theo một cách hợp lý. Việc vẽ tranh chân dung tự họa có thể là một phương pháp trị liệu, khám phá bản thân hoặc đặt ra những hoài nghi cá nhân. Mặc dù các họa sĩ đại diện cho chính họ vì nhiều lý do, nhưng đây là một số chủ đề cần lưu ý:
Các nghệ sĩ có thể sử dụng chân dung tự họa để xác định vị trí địa lý và văn hóa của họ, chẳng hạn như trong bức ‘Chân dung tự họa trên ranh giới giữa Mexico và Hoa Kỳ’ của Frida Khalo, ‘Trang trí Turkmen’ và bức ‘Chân dung tự họa’ của Durdy Bayramov, và trong việc đảo ngược của Chéri Samba về các sự kiện chính trị Châu  u trong tác phẩm Bản đồ thực của thế giới.
Việc định nghĩa chính mình là một chủ đề phổ biến, với các họa sĩ vẽ nên cảnh bản thân bên cạnh giá vẽ của họ, cọ vẽ trên tay, như bức ‘Chân dung người ghép ảnh’
của Benny Andrews, và thường ở trong một studio rộng rãi với những sinh viên chăm chú để báo hiệu sự thành công, như trong ‘Xưởng vẽ của họa sĩ’ của Courbet hoặc ‘Bức chân dung tự họa của Adélaïde Labille-Guiard với hai học sinh.
Việc vẽ tranh chân dung tự họa có thể là một công cụ mạnh mẽ để xác định lại và bác bỏ các chuẩn mực giới tính, như trong tác phẩm của Claude Cahun ‘Bạn muốn gì ở tôi?’ và ‘Bức chân dung tự họa’ của Romaine Brooks từ năm 1923.
Và một số lượng đáng kể về nhiều họa sĩ miêu tả bản thân đã chết, bao gồm James Ensor trong ‘Bộ xương người họa sĩ’, và bức ‘Tự họa trong vai Người đàn ông chết đuối’.

Nguồn: https://arthistoryproject.com/subjects/self-portrait/
Biên dịch: Hưng
Biên tập: Ahndoar