Sưu tập nghệ thuật: Thị trường sơ cấp và Thị trường thứ cấp (Phần 1)

Khi bạn bắt đầu mang những bức tranh đầu tiên về nhà, bạn cảm thấy hứng thú với việc tìm chỗ treo chúng ở đâu, chọn khung như thế nào cho phù hợp với không gian của mình. Những bức tranh treo trên tường có khả năng làm thay đổi tâm trạng của bạn, và tất nhiên việc lựa chọn để sưu tập một tác phẩm nghệ thuật thường dựa trên trực giác hoặc cảm xúc. Dần dần bạn nhận ra rằng, bạn bắt đầu mang nhiều tác phẩm hơn về nhà và không rõ nên hoạch định chúng như thế nào cho phù hợp. Bạn sẽ tự hỏi rằng liệu những bức tranh mình sưu tập sẽ sinh lời? Và đó là khi nào? Nếu như đây không chỉ là sở thích mà còn là một khoản đầu tư? 

Những câu hỏi này thường xuyên được đặt ra trong quá trình chúng tôi tư vấn cho các nhà sưu tập. Vậy nên trước khi đi tìm mua tranh cho căn nhà của mình, bạn hãy thử cân nhắc xem bạn muốn mua nó từ đâu: Thị trường nghệ thuật sơ cấp và Thị trường nghệ thuật thứ cấp. Và bài viết dưới đây không nhằm định hướng nên đầu tư như thế nào, mà chỉ cung cấp thông tin cho những nhà sưu tập trẻ đang bước chân vào thị trường nghệ thuật.

1. Thị trường nghệ thuật sơ cấp và những thành phần tham gia

Thị trường sơ cấp là nơi một tác phẩm nghệ thuật được bán lần đầu tiên, được chuyển trực tiếp từ xưởng vẽ của hoạ sĩ đến tay nhà sưu tập. Điều này thường xảy ra thông qua gallery. Trong thị trường nghệ thuật sơ cấp, các hoạ sĩ và gallery hợp tác chặt chẽ để giới thiệu và bán các tác phẩm nghệ thuật mới. Những gallery này tổ chức các cuộc triển lãm, quảng bá hoạ sĩ của họ và quản lý quá trình mua/bán. Nhà sưu tập ở thị trường sơ cấp sẽ có cơ hội tương tác trực tiếp với hoạ sĩ tại phòng trưng bày, thúc đẩy kết nối cá nhân và hiểu biết sâu sắc hơn về bối cảnh và nguồn cảm hứng của tác phẩm nghệ thuật. Và những giao dịch đầu tiên này đóng vai trò rất quan trọng trong việc định giá tạo tiền đề cho giá trị tương lai của tác phẩm nghệ thuật. Đó là thời điểm các chuyên gia nghệ thuật bắt đầu dự đoán liệu tác phẩm hoặc hoạ sĩ có tương lai đầy hứa hẹn và có thể trở nên nổi tiếng hay không, dẫn đến tác phẩm của họ có giá cao hơn.

Tranh sơn dầu "Bí mật"- Họa sỹ Nguyễn Quang Trung

Những người chơi chính trong thị trường nghệ thuật sơ cấp bao gồm các hoạ sĩ mới nổi, các gallery uy tín và các nhà sưu tập nghệ thuật. Các gallery đóng vai trò quan trọng như trung gian, nuôi dưỡng sự nghiệp của hoạ sĩ và giới thiệu họ với những nhà sưu tập tiềm năng. Các nhà sưu tập nghệ thuật đang tìm kiếm các tác phẩm nghệ thuật mới và đặc biệt thường chuyển sang thị trường sơ cấp để khám phá những tài năng đầy triển vọng và hỗ trợ các nghệ sĩ mới nổi.

Nếu sự phát triển trong sự nghiệp của một hoạ sĩ mang lại thành công về mặt kinh tế thì giá bán trên thị trường sơ cấp của tác phẩm nghệ thuật của hoạ sĩ đó là mức giá thấp nhất mà tác phẩm được bán. Và là nơi các tác phẩm nghệ thuật có giá cả phải chăng nhất từ ​​trước đến nay, đây là một lợi ích cho những nhà sưu tập có ngân sách hạn hẹp hoặc mới bắt đầu sưu tập.

2. Thị trường nghệ thuật thứ cấp và những thành phần tham gia

Trong thị trường nghệ thuật thứ cấp, bất kỳ giao dịch mua bán nào diễn ra sau lần bán hàng trực tiếp đầu tiên đều thuộc loại này. Những thành phần tham gia bao gồm: gallery, nhà đấu giá và nhà sưu tập. Thị trường nghệ thuật thứ cấp rất quan trọng vì đây là nơi giá trị của các tác phẩm có thể tăng lên đáng kể. 

Trong thập kỷ qua, nghệ thuật đương đại nói riêng đã có sự phát triển đáng kể. Khi một tác phẩm nghệ thuật được bán lần thứ hai, nó sẽ chuyển sang thị trường mà chúng ta gọi là thị trường nghệ thuật thứ cấp. Trong giai đoạn này, hoạ sĩ không còn trực tiếp tham gia vào giao dịch khi tác phẩm được trao tay từ nhà sưu tập này sang nhà sưu tập khác. Vì vậy, nếu bạn mua tác phẩm nghệ thuật từ một nhà đấu giá, về cơ bản bạn đang mua một tác phẩm đang được bán lại, khiến nó trở thành một phần của thị trường nghệ thuật thứ cấp.

Quang cảnh kênh Tàu Hủ ở Sài Gòn năm 1939, do họa sĩ người Pháp Léo Craste (1887-1970) thực hiện

Hiểu được giá trị của tác phẩm nghệ thuật trong các cuộc đấu giá thường đơn giản hơn và dễ tiếp cận hơn với công chúng so với thị trường nghệ thuật sơ cấp. Nếu tác phẩm của một nghệ sĩ đã được bán đấu giá, ta sẽ xem xét giá trị của nó dựa trên những yếu tố như: tình trạng của tác phẩm nghệ thuật, bối cảnh lịch sử, nhu cầu về nó, vật liệu được sử dụng, kích thước và chủ đề. Nói một cách đơn giản hơn, thị trường nghệ thuật thứ cấp là nơi các nhà đầu tư và nhà sưu tập nhắm tới việc bán có lãi khi họ quyết định chia tay những tác phẩm đã chọn.

Xem thêm phần 2 tại đây

Phương Anh