Nụ hôn nồng nàn bị đảo ngược – nghệ sĩ biến ảnh cũ thành tác phẩm siêu thực

Đối với nghệ sĩ người Nhật Kensuke Koike, mỗi bức ảnh là một câu đố. Trong quá trình sáng tác, Koike sử dụng các bức chân dung cổ điển từ các cửa hàng đồ cũ và chợ trời – phần lớn được ông sưu tầm tại Venice, nơi ông hiện đang sinh sống – rồi cẩn thận cắt ghép bằng lưỡi dao nhỏ để sắp xếp lại các chi tiết, tạo nên những kết quả vừa dí dỏm vừa đầy tính siêu thực. Một chiếc đầu có thể bị tách rời và đặt cạnh chủ thể, hoặc các đường nét trên khuôn mặt bị bóp méo, xáo trộn: Khuôn mặt trở thành những mô hình hình thoi, vòng xoáy hoặc cánh cổng; các cặp đôi nhìn nhau có thể bị tráo đổi ánh mắt. Quy tắc duy nhất mà Koike tuân thủ là “không thêm, không bớt” – tức ông phải sử dụng toàn bộ các phần của bức ảnh gốc mà không bổ sung yếu tố mới nào.

Tranh chân dung cổ điển được tái sinh qua bàn tay nghệ sĩ

Những bức ảnh chụp trong studio hoặc bưu thiếp mà Koike lựa chọn thường là các chân dung lãng mạn bóng bẩy của các cặp đôi vô danh. Trong một bưu thiếp mà ông tìm thấy khi đang tham gia chương trình nghệ sĩ cư trú tại Naples, hình ảnh một người phụ nữ nằm nghiêng, mái tóc uốn sóng kiểu thập niên 1920, ngước nhìn người đàn ông đang cúi xuống hôn. Đôi môi của họ gần như chạm nhau thì Koike cắt một đường mảnh từ miệng người này sang miệng người kia rồi đảo ngược phần đó. Kết quả là: đôi môi gợi cảm của cô trở thành nụ cười ngô nghê trên khuôn mặt anh ta. Khi bị đảo chiều, đôi môi mỏng của anh – vốn hơi trễ xuống – lại trở thành nụ cười khẽ đầy ẩn ý của cô, tạo nên sự hoán đổi quyền lực đầy tinh tế trong mối quan hệ giữa hai nhân vật.

Koike đặt tên cho tác phẩm mới là “Say Cheese”, chia sẻ với CNN rằng ông chỉ muốn mang chút hài hước vào những “biểu cảm quá nghiêm túc.”

“Say Cheese,” 2020.

Quá trình cắt ghép tranh ảnh cổ công phu

Dù phần thay đổi trong “Say Cheese” nhìn qua có vẻ đơn giản, nhưng thật ra đó là kết quả của quá trình thử nghiệm kéo dài hàng tuần, với hơn 100 bản sao được cắt thử trước khi Koike quyết định thực hiện trên ảnh gốc.

“Tôi chỉ có một cơ hội để cắt bức ảnh gốc. Vì vậy, trước khi cắt, tôi luôn thử nghiệm rất nhiều,” ông chia sẻ. “Mọi thứ phải thật hoàn hảo. Có khi chỉ là một đường cắt – nhưng với tôi, đó là trải nghiệm rất cảm xúc.”

Trong các bản thử khác của “Say Cheese”, Koike từng hoán đổi khuôn mặt hoặc các bộ phận trên cơ thể của hai nhân vật, nhưng cuối cùng ông đã giảm tối đa chỉnh sửa, chỉ giữ lại chi tiết duy nhất là phần cắt nhỏ giữa hai đôi môi. Quá trình này cũng được ông chia sẻ trong một video trên Instagram, thu hút lượng lớn người xem yêu thích các tác phẩm tranh nghệ thuật cắt ghép từ ảnh cũ.

"Little by Little," 2023.

Thế giới siêu thực nhưng gần gũi

Rose Shoshana và Jaushua Rombaoa – quản lý phòng tranh Rosegallery tại Santa Monica, California – nơi đang trưng bày một số tác phẩm của Koike trong triển lãm nhóm “Fragmented Lucidity” – nhận xét rằng Koike rất tài tình trong việc làm lệch cảm nhận qua các thao tác của mình.

“Họa sĩ biến hình ảnh điển hình của sự lãng mạn và đam mê thành một màn trình diễn dí dỏm và vui nhộn về kết nối con người,” họ viết qua email. “Thế giới của Kensuke giống với chúng ta, nhưng nằm ở một chiều song song. Đó là không gian bất ngờ và sống động, xóa nhòa ranh giới giữa hiện thực và tưởng tượng.”

Hồi sinh ký ức vô danh qua nghệ thuật

Khi làm việc với một bức ảnh trong thời gian dài, Koike cho biết ông thường tưởng tượng ra những câu chuyện về cuộc đời của các nhân vật trong ảnh, dù không chia sẻ các suy nghĩ đó với công chúng. Ông trân quý những bức hình này – vốn không được các nhà sưu tập ảnh cổ quan tâm, bởi danh tính người chụp đã bị lãng quên qua các cuộc thanh lý hoặc mua bán. Ông không muốn chúng “biến mất,” nên đã tạo cho chúng một cuộc đời mới trong studio của mình.

Sau một thời gian lui tới nhiều cửa hàng đồ cũ, các chủ tiệm bắt đầu nhận ra sở thích đặc biệt của Koike và chủ động liên hệ ông để nhượng lại các bộ sưu tập ảnh cổ. Mặc dù mỗi năm ông chỉ làm việc với khoảng 10 bức ảnh, hiện tại Koike đã sở hữu tới 50.000 tấm trong kho của mình. Ông bật cười khi nói về số lượng ảnh đã tích trữ.

“Tôi không thể nào nói ‘không’ được,” ông chia sẻ.